بازوی پژوهشی «صمت» بررسی کرد:
بسته توسعه‌ای صنعت شیرین
نصر: صنعت شیرینی و شکلات چگونه می‌تواند پله‌های ترقی را با شتاب بیشتر طی کند؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد هفت چالش عمده بر سر راه توسعه این صنعت شیرین ایستاده است که باعث شده این صنعت یک دهه اخیر را با فراز و نشیب‌هایی پشت‌سر بگذارد. اما «بازوی پژوهشی صمت» با ارائه سند توسعه‌ای برای این صنعت، ۱۰ پیشنهاد به متولیان و صاحبان صنعت شیرینی و شکلات ارائه کرده است که توسعه این صنعت تا ۱۴۱۴ را تضمین کند.
به گزارش نصر، صنعت شیرینی و شکلات طی دهه‌های اخیر فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه کرده است.
این صنعت رشد خوبی را از دهه هشتاد تجربه کرده است. از نظر کیفیت میتوان محصولات کارخانه‌های شیرینی و شکلات ایران را با صنایع شکلات‌سازی اروپا قیاس کرد. صنعت شیرینی و شکلات کشور طی ده‌ها سال به پیشرفت‌های خوبی رسیده و میتوان گفت به لحاظ کیفیت جایگاه قابل‌توجهی را به خود اختصاص داده است. این صنعت بیشترین میزان ارزآوری را در میان صنایع غذایی دارد و به‌عنوان اولین صادرکننده در این صنایع محسوب می‌شود.
این صنعت با سهم ۶۹/ ۰ درصدی از ارزش افزوده صنعتی و ۵۱/ ۰ درصدی از ارزش ستانده صنعتی برخوردار بوده که سهم نسبتا ناچیزی محسوب می‌شود. صنعت شیرینی و شکلات همچنین سهم ۶/ ۶ درصدی از ارزش افزوده و ۳/ ۴درصدی از ارزش ستانده صنایع غذایی را در سال ۱۳۹۶ به خود اختصاص داده است. این امر نتیجه تولید در مقیاس غیربهینه و زیر ظرفیت و علی‌الخصوص پایین بودن بهره‌وری کل عوامل تولید ناشی از افزایش ظرفیت بیکار تولید به‌واسطه فشار تحریم‌های اقتصادی و سوءمدیریت در بخش صنعت و سهم بالای نیروی کار غیرماهر (۵۱ درصد از شاغلان) در این صنعت است.
صنعت شیرینی و شکلات سهم بسیار کمی در اشتغال کارگاه‌های صنعتی داشته و به‌طور متوسط حدود ۲/ ۱ درصد شاغلان کارگاه‌های صنعتی در سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ در این صنعت مشغول به کار بوده‌اند. همچنین ۲/ ۷ درصد از اشتغال صنایع‌غذایی طی دوره
۱۳۹۴-۱۳۹۶ مربوط به صنایع شیرینی و شکلات بوده است. تمرکز بالا بر بازار داخل توام با رویکرد صادرات‌گرایی در این بخش به‌واسطه متوسط سهم صنعت شیرینی و شکلات از صادرات کارگاه‌های صنعتی (معادل ۴۰/ ۰ درصد) و متوسط سهم صادرات به فروش (معادل ۱/ ۱۶ درصد) طی سال‌های ۹۶-۱۳۹۴، که شرایط نسبتا مطلوبی است.
در چند سال اخیر این صنعت در مسیر رشد قرار گرفته و درحال حاضر از وضعیت خوبی برخوردار است. قرار گرفتن در مسیر رشد و نزدیک شدن به وضعیت ۱۰ سال قبل به این معنا نیست که شرایط پیش پای صنعت شیرینی و شکلات کاملا مطلوب است و هیچ مشکلی سر راه تولید و صادرات در این صنعت قرار ندارد، مشکلات و موانع همواره وجود داشته و درحال‌حاضر هم تولید و صادرات ما با موانعی روبه‌رو است. «موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی» در گزارشی سند سیاست‌های ارتقای صنعت شیرینی و شکلات را ارائه داده است که در ادامه این گزارش به آن پرداخته‌ایم.
چالش‌های اصلی شیرینی و شکلات
به‌طور کلی میتوان چالش‌های صنعت شیرینی و شکلات را شامل «بی‌ثباتی قیمت مواد اولیه و تاخیر فراوان در بازگشت سرمایه»، «پایین بودن قدرت بازاری و توان موقعیت‌یابی در بازارهای جهانی و نتیجتا تمرکز بالای مقاصد صادراتی، پایین بودن نرخ ماندگاری در کشورهای هدف و همچنین ضعف در دیپلماسی تجاری»، «کمبود نقدینگی و دسترسی اندک به شیوه‌های متنوع تامین مالی»، «ضعف در حلقه‌های تامین مواد اولیه، برندینگ، تحقیق و توسعه، بازاریابی و فروش و توزیع»، «افزایش هزینه‌های توزیعی در شبکه توزیع خرده‌فروشی سنتی و فقدان فروشگاه‌های تخصصی»، «ضعف در سیستم‌های اطلاعاتی به روز و یکپارچه» و «ضعف در استانداردهای تامین، تولید و توزیع شیرینی و شکلات» دانست.
اهداف کمی و کیفی
اهداف کیفی: ۱- توسعه رقابت‌پذیری صنعت از طریق تمرکز بر حلقه‌های برندینگ، بازاریابی و فروش ۲- اتصال به زنجیره‌های ارزش منطقه‌ای و جهانی و جلب مشارکت‌های بین‌المللی ۳- تنوع بخشی به سبد محصولات صادراتی و توسعه سهم از بازارهای خارجی.
اهداف کمی: ۱- رشد ۲۵ درصدی میزان تولید به‌صورت سالانه ۲- رشد ۲۰ درصدی میزان ارزش افزوده به‌صورت سالانه ۳- رشد ۲۰ درصدی میزان صادرات به‌صورت سالانه.
راهبردهایی برای توسعه
بازوی پژوهشی وزارت صمت در این گزارش راهبردهای پیشنهادی برای توسعه صنعت شیرینی و شکلات را پیشنهاد داده که در راستای تحقق اهداف کمی و کیفی در نظر گرفته شده برای این صنعت است. بر این اساس «ادغام بنگاه‌های کوچک و متوسط جهت توسعه همکاری‌های بین بنگاهی، ایجاد صرفه‌های مقیاس، جذب سرمایه و فناوری و ارتقای توان تولیدی بنگاه‌ها برای هم‌پیوندی به زنجیره‌های ارزش منطقه‌ای و جهانی»، «چابک‌سازی زنجیره تامین از طریق عقد توافقات تجاری بلندمدت با تامین‌کنندگان بزرگ جهانی و منطقه‌ای»، «صدور جواز ورود موقت جهت تامین مواد اولیه مشروط به صادرات»، «ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی جهت تامین سرمایه مورد نیاز صنعت و تنوع‌بخشی به شیوه‌های تامین مالی صنعت»، «تقویت نام‌های تجاری از طریق همکاری‌های مشترک با برندهای برتر جهانی»، «توسعه بازاریابی و فروش از طریق توسعه فروشگاه‌های تخصصی و توسعه تجارت الکترونیکی»، «عقد توافقات تجاری و تعرفه‌های ترجیحی با کشورهای هدف صادراتی نظیر عراق، افغانستان و پاکستان جهت بهبود و افزایش ماندگاری در بازارهای صادراتی و تسهیل تجاری»، «طراحی و توسعه پایگاه اطلاعاتی جامع»، «وضع استانداردهای دقیق و مطابق با آخرین استانداردهای جهانی جهت ارتقای کیفیت و ساخت محصولات تولیدی» و «جلوگیری از ورود مواد اولیه بی‌کیفیت و کنترل و پاسخگویی در مقابل اقلام وارداتی غذایی بی‌کیفیت و تعیین شرایط سختگیرانه برای واردات اقلام غذایی» مهم‌ترین راهبردهایی هستند که برای توسعه صنعت شیرینی و شکلات از سوی متولیان مختلف که شامل «وزارت صنعت، معدن و تجارت»، «بانک صنعت و معدن»، «سازمان اموری مالیاتی»، «گمرکات کشور»، «مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران» و «انجمن صنفی صنایع بیسکویت، شیرینی و شکلات ایران» در دستور کار قرار گیرند.
انتهای پیام/
روزنامه دنیای اقتصاد