۱۴ مرداد؛ از تبریز برای تبریز

به گزارش نصر، خلاء روز ملی تبریز در طول سال به عنوان روزی که بتوان در آن روز با برگزاری جشن‌ها و همایش‌ها، تبریز و داشته‌های آن را به دیگران معرفی کنیم، احساس می‌شود، البته از سال ۱۳۹۸ و به ابتکار شورای فرهنگ عمومی آذربایجان شرقی، ۱۴ مرداد به مناسبت سالروز صدور فرمان مشروطه و پاسداشتِ نقش تبریز در این پیروزی بی نظیر ملی و تاریخی، به عنوان روز ملی تبریز نام‌گذاری شده است اما باید تثبیت شده و از گزند بدخواهان این دیار در معرفی سایر مناسبت‌ها مصون بماند!
به منظور تثبیت جایگاه و مقام تاریخی و بی‌مانند تبریز در انقلاب مشروطه که در آن دوران نه ایران بلکه جهان سیاست را تکان داد و قرار گرفتن ۱۴ مرداد در ایام گردشگری تبریز و تثبیت جایگاه نقش تبریز در انقلاب مشروطه و اهمیت این روز خاص که باعث حفظ تمامیت ارضی کشور شد باید تحت عنوان روز ملی تبریز در خاطره‌ها بماند.
در ایام دیگر سال نیز مردم تبریز اقدامات مهم و تاریخ ساز دیگری را شکل داده‌اند اما به اعتقاد کارشناسان میراث فرهنگی، روز ۱۴ مرداد در ایام گردشگرپذیری تبریز یعنی فصل تابستان قرار گرفته و همین موضوع می‌تواند عامل مهمی برای معرفی شهر به میهمانان داخلی و خارجی باشد…

عظمت مشروطیت
انقلاب مشروطه مهمترين تحول اجتماعي ايران در آغاز قرن بيستم و از مهمترين انقلاب های اجتماعي خاورميانه محسوب مي‌شود به گونه‌ ای که محور تحولات اجتماعي ايران در اواخر عصر قاجاريه و بعضاً پهلوی و همچنين تأثيرگذار در جنبش هاي ضد استعماري جهان به ويژه آسيا به خصوص در هندوستان و افغانستان ذكر شده است به طوری که همانند انقلاب های روسيه، چين و مكزیک جزئی از نهضت جهاني انقلابات در اوايل قرن بيستم نيز به شمار مي‌آيد.
با توجه به اهميت اين انقلاب و ميزان تاثيرگذاري آن در تحولات بعدي جامعه ايران در ابعاد مختلف سياسي، اجتماعي، اقتصادی، فكری، فرهنگي بررسي و شناخت نقش عوامل مؤثر در شكل گيري آن ضروري مي باشد و در اين ميان پر واضح است كه نيروهاي اجتماعي نقشي تعيين‌ كننده در روند انقلاب مشروطه داشته ‌اند.
بخشی از متن فرمان مظفرالدین شاه قاجار این چنین است: “…از این تاریخ، معین و مهیا خواهد نمود که به صحه ملوکانه رسیده و بعون‌ الله تعالی مجلس شورای ملی مرقوم که نگهبان عدل است افتتاح و به اصلاحات لازمهٔ امور مملکت و اجرای قوانین شرع مقدس شروع نماید و نیز مقرر می‌داریم که سواد دستخط مبارک را اعلان و منتشر نمایند تا قاطبه اهالی از نیات حسنه ما که تماماً راجع به ترقی دولت و ملت ایران است کما ینبغی مطلع و مرفه‌ الحال مشغول دعاگوئی دوام این دولت و این مجلس بی‌زوال باشند — در قصر صاحبقرانیه به تاریخ ۱۴ جمادی الثانیه ۱۳۲۴ هجری در سال یازدهم سلطنت ما”…
علاوه بر قهرمانی های تاریخی ستارخان و باقرخان در نهضت مشروطه، نام هایی همچون علی مسیو، حیدرخان عمواوغلی، میرهاشم دوه چی، میرزا ابراهیم آقا تبریزی، حاج علی داواچی، حاج محمدقلی خان آغ بلاغی، عباس قلی خان جوبندی، جعفرقلی خان، حسین بیگ قره داغی، زینال، کریم خان و ابراهیم خان از برادرزادگان ستارخان، حاجی عظیم خان برادر کوچک ستارخان، داداش بیگ و آقا بیگ اهری از جمله مبارزان و قهرمانان آذربایجانی نهضت مشروطه هستند که با جانفشانی های خود مسیر جدیدی برای حیات سیاسی و اجتماعی ایران باز کردند.‌

فرهنگ مشروطه‌
یک کارشناس مسائل تاریخی در تبریز با اشاره به اینکه قیام مشروطیت در تاریخ سیاسی ایران و آذربایجان مفهوم واقعی تاسیس آزادی در کشور بود گفت: مشروطیت حق دخالت ملت در اداره امور جامعه و موثر بودن آنها در اداره مملکت را هموار ساخت.
“رحیم شهرتی‌فر” افزود: انقلاب مشروطه برای قانون خواهی بود که برای به دست آوردن آن خون های زیادی ریخته شد و اگر امروزه در کشور با آسایش، امنیت و قانون مداری زندگی می کنیم مدیون رشادت ها و فداکاری های کسانی همچون ستارخان و باقرخان در آن سالهاست.
وی شخصیت های موسس انقلاب مشروطه را افرادی قابل ستایش و جان برکف خواند و اضافه کرد: سعی و تلاش آنها با همراهی و جهاد ملت در کنار موهبت های خاص الهی باعث شد این نهضت در پاره ای از موارد به موفقیت برسد و البته در برخی مقاصد نیز ناکام ماند!
شهرتی‌فر با تاکید بر اینکه باید آرمان ها و اهداف پدید آورندگان نهضت مشروطه برای مردم به درستی و طبق اسناد و شواهد تاریخی تبیین شود یادآور شد: برگزاری آیین های مربوط به مشروطیت فرصتی مغتنم برای بررسی و بازشناسی دلایل و عوامل ناکامی نهضت مشروطیت است که متاسفانه به دلیل تقارن با ایام خاص چنین امکانی وجود نداشت.
وی نهضت مشروطه را از سرمایه های ایران دانست و ادامه داد: تبریزی ها با تحصیل نظام مشروطه آغازگر عصر جدیدی بودند که جرقه این جنبش مردمی در قیام تنباکو به وسیله میرزای شیرازی زده شد و در پایان آن نیز مردم مرگ خودکامگی و استبداد را فریاد زدند.
شهرتی‌فر با تاکید بر ضرورت آشنایی نسل جوان با مفاخر آذربایجان و اندیشه های آنها، جلب توجه اهمیت مردم به قانون را یکی از بزرگترین دستاوردهای نهضت مشروطه برشمرد که متاسفانه به دلیل تحریف های مختلف نتیجه ای در شان مبارزات مردمی نداشت.
وی با بیان اینکه قانون گرایی جزو رئوس و سرفصل های محوری مشروطه خواهان بود اضافه کرد: باید اذعان کرد مردم در سال های اخیر نیز از بی توجهی به قانون رنج برده اند و اکنون باید از مشروطیت و حوادث پس از آن درس گرفت!

تبریز کانون مشروطه‌
منطقه آذربایجان در تکوین اندیشه‌های روشنفکری و انقلابی پیش از مشروطه و همچنین در پیروزی انقلاب مشروطه نقشی تاریخی داشت و پایداری مردم تبریز در حصر تبریز به فتح تهران به وسیله مشروطه خواهان آذربایجان انجامید.
در حقیقت، ۱۱۹ سال پیش در چنین روزهایی مردم تبریز برای رهایی از بند استبداد، استثمار و عقب ماندگی‌های سیاسی و اجتماعی به پا خاستند تا جامعه‌ای آزاد و عاری از ظلم و فساد و بی‌قانونی و بی‌عدالتی را بنیان نهند.
در آن سال‌ها که از هم گسیختگی و هرج و مرج جامعه ایرانی را فرا گرفته بود، مردم تبریز بر اساس رسالت ملی و مذهبی خود علیه استبداد و استعمار مبارزه‌ای را آغاز کردند که در آن مفاهیمی چون آزادی خواهی، عدالت‌طلبی، ستم‌ سوزی، دیکتاتور ستیزی حرف اول و آخر مبارزان آن بود.
مبارزات مردمی در کنار همراهی علمای دینی و مراجع موثر افتاد و شاه قاجار که از هر طرف خطر را احساس می کرد در پاسخ به تلگراف‌های مختلف، تسلیم شد و در روز ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ خورشیدی فرمان مشروطه را برای ساختار سیاسی ایران صادر کرد.
در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۲۸۵، جنبش مشروطه‌خواهی در تبریز با تلاش‌های فراوان مردم و رهبران انقلابی به ثمر نشست و فرمان مشروطیت صادر شد، برای همین است که تبریز به عنوان یکی از مراکز اصلی مقاومت و پشتیبانی از مشروطه، نقش مهمی در تحقق این هدف ملی ایفا کرد.
رهبری مبارزان تبریزی همچون ستارخان و باقرخان و نیز حمایت مردم این شهر، به پیروزی مشروطه‌خواهان انجامید و بدین ترتیب، تبریز به یکی از نمادهای مبارزه برای آزادی و عدالت در تاریخ ایران تبدیل شد و ضرورت دارد تا این روز به صورت قانونی و رسمی به عنوان روز ملی تبریز تصویب و در تقویم کشور درج گردد مگر اینکه جریان‌های تندرو و ضدتاریخ مانع تحقق مناسبتی باشند که مردم و دلسوزان آذربایجان به آن دل بسته‌اند.
منبع: عصرآزادی
انتهای پیام/