تبریز شناسی تخصصی با جذابیت هایی تاریخی

به گزارش نصر، «دکتر طاهری خسروشاهی»، رئیس بنیاد ایرانشناسی آذربایجان شرقی در خصوص این نشست می گوید: در این آئین که با حضور و سخنرانی جمعی از محققان و پژوهشگران حوزه تحقیقات تاریخی برگزار شده، از کتاب «دروازه های تبریز در گذر زمان» تالیف استاد رضا مهام آذر رونمایی خواهد شد.
«طاهری خسروشاهی» در خصوص این کتاب افزود: دروازه‌های تاریخی تبریز، به دروازه‌های هشتگانه‌ای گفته می‌شود که درگذشته به منظور حفظ امنیت شهر و کنترل ورود و خروج به شهر تبریز ایجاد شده بودند. به نوشته جمعی از محققان، تبریز توسط هشت دروازه و حصار و باروهایی حفاظت می‌شده و همسایگان خارجی و تاجران و مسافران با عبور از این هشت دروازه، با تبریز ارتباط برقرار می‌کردند. البته برخی اسناد تاریخی گاه از ۸ و گاه از ۹ دروازه در تبریز سخن گفته‌اند که در این کتاب به صورت کاملا علمی بررسی شده اند.
«رضا مهام آذر» تحصیل کرده علوم قرآن و حدیث و کارمند سازمان فرهنگی شهرداری است و کتبی قرآنی در دست چاپ دارد. وی از پژوهشگران تاریخ تبریز است و از ایده نوشتن این کتاب می گوید: بنا شد که برای محله خیابان(خیاوان) کتابی کار کنیم.تنها دروازه‌ای که در تبریز تقریباً سالم مانده متعلق به محله خیابان است یعنی دو لنگه درب به اضافه چهارچوب آن به برکت اینکه در بازار بوده، سالم مانده است. فصل اول این کتاب را مقدمه‌ای بر دروازه‌ها کردیم ولی این مقدمه به قدری مفصل شد که صلاح دیدیم آن را در قالب کتاب حاضر، به صورت جداگانه به چاپ برسانیم. کتابی که متعلق به محله خیابان است را به صورت جدا در آینده منتشر خواهیم کرد. 
 

وی افزود: در این کتاب سیر تاریخی دروازه‌های تبریز از قرن دوم و سوم تا دوران معاصر بررسی شده‌ است. شهر تبریز دارای دو بارو با دروازه‌های متفاوت بوده که یکی از آنها، باروی اصلی و نخستین است که به باروی کهن تعبیر می‌شود و متعلق به دوران پس از اسلام است و در گذر زمان بارها تخریب و بازسازی شده و با تفاوت‌هایی محفوظ مانده است. موضوع این کتاب همین باروی کهن و دروازه‌های آن است. 
وی در تعریف ژانر این کتاب اظهار داشت: این کتاب بیش از اینکه یک کتاب تاریخی محسوب شود، به درد متخصصین معماری و شهرسازی می‌خورد و از این حیث به دروازه‌ها پرداخته و شکل شهر و چگونگی گسترش آن در طول دوران‌ها را مورد بررسی قرار داده است. اینکه دروازه‌ها در با وجود این گسترش در جایگاه خود مانده‌اند را با استفاده از مقالات دانشگاهی روز تبریز شناسی به خصوص در رشته‌های معماری و شهرسازی تحلیل کردیم. اما در عین حال خواستیم چینش مطالب را به گونه‌ای بگذاریم که برای مردم عادی علاقه مند به تاریخ هم ملال آور نباشد. 
وی افزود: به نظرم هرچه یک کتاب مستندتر باشد، برای همه شاخه‌ها قابل استفاده می‌شود. تمام تمرکز این کتاب بر دروازه‌هاست که برای آگاهی از رازهای تبریز به صورت مستند وار بسیار کارایی دارد. این کتاب در یک و نیم سال تالیف شده و از آغاز تا پایان آن، من با همه اشرافم به کتب و منابع، هرگز از مشورت غافل نشدم تا کتاب با سلیقه دانشگاهی متضاد نباشد. در طول کار از مشاوره های علمی «میر محمد جواد پور هادی حسینی» که تحصیل کرده معماری و شهرسازی است، بسیار بهره مند گشتم. 
در حین تالیف از کمبود ها ناراحت بودم.
مهام آذر می گوید: حسی که در حین تالیف در قلبم شکل گرفت، ناراحتی بود چون دیدم که برای شهرم زحمت‌های خوبی کشیده نشده است. در عناوین، اینجا شهر اولین‌هاست و بهشت ماندگار ولی وقتی به صورت تحقیقی به سراغ منابع می‌روی، می‌بینی نگاه علمی و تحقیقی به تبریز با کمبود مواجه است. من از کمبود منابع ناراحت بودم 
وی اذعان داشت: با اینکه ساختار شهر همچنان باقی است اما برای اینکه از گذشتگان دور تبریز اطلاع داشته باشیم، منبعی نداریم. از نظر علمی کم لطفی بسیار است حال اینکه کارهای ویترینی و نفیس برای تبریز بسیار اتفاق افتاده و ارزشمند اند. متاسفانه مقالاتی هم که در دانشگاه نگاشته می‌شوند، در همان فضای دانشگاهی خاک می‌خورند. 
این پژوهشگر در پایان بیان داشت: احساس می‌کنم در این کتاب، تبریز شناسی عامه را با تبریز شناسی مستند علمی آشتی داده‌ام. من می‌توانستم از امکانات شهرداری برای چاپ این اثر استفاده کنم اما ترجیح دادم با هزینه خودم آن را در نشر سنگلج چاپ کنم تا کتاب در ویترین کتابخانه‌ها قرار بگیرد و مورد استفاده عامه و افراد اهل فن قرار گیرد تا اینکه در مراسم‌ها اهدا شود و در کتابخانه‌ها خاک بخورد.
شایان ذکر است این آئین روز سه شنبه ساعت ۱۸ در تبریز، خیابان ثقه‌الاسلام، درب سرخاب، پلاک ۶۲، خانه تاریخی شربت اوغلی،  بنیاد ایران‌شناسی استان آذربایجان شرقی  با حضور جمعی از منتقدین و پژوهشگران تاریخی شهرمان برگزار شد.
انتهای پیام/