باکو-ایروان در مسیر عادی‌سازی

به گزارش نصر، ارمنستان و آذربایجان گفته‌اند که در اقدامی که مورد استقبال اتحادیه اروپا و ایالات متحده قرار گرفته، اسیران جنگی را مبادله خواهند کرد و برای عادی‌سازی روابط خود تلاش خواهند کرد. دو کشور درگیر منازعه‌ای چند دهه‌ای بر سر قره‌باغ بوده‌اند که آذربایجان پس از حمله برق‌آسا علیه جدایی‌طلبان ارمنی در ماه سپتامبر آن را پس گرفت. الجزیره در گزارش 8دسامبر در همین رابطه نوشت، در بیانیه مشترکی که اواخر پنج‌شنبه شب منتشر شد، دو طرف اعلام کردند که برای استفاده از «فرصت تاریخی برای دستیابی به صلح مورد انتظار در منطقه» به توافق رسیده‌اند و امیدوارند تا پیش از پایان سال یک معاهده صلح امضا کنند.
در این بیانیه آمده است: «دو کشور مجددا بر قصد خود برای عادی‌سازی روابط و دستیابی به معاهده صلح بر اساس احترام به اصول حاکمیت و تمامیت ارضی تاکید می‌کنند.» حمله سپتامبر آذربایجان به قره‌باغ به سه دهه حکومت ارامنه قومی بر این سرزمین پایان داد و باعث شد که اکثر 120هزار ساکن آن از منطقه که در سطح بین‌المللی به عنوان بخشی از آذربایجان شناخته می‌شود، فرار کنند. تا زمان اعلامیه روز پنج‌شنبه، دو کشور در بحبوحه بی‌اعتمادی متقابل، درباره طرح کلی یک روند صلح بحث می‌کردند. در این بیانیه آمده است که باکو 32اسیر جنگی ارمنی را آزاد می‌کند؛ درحالی‌که ایروان دو نظامی آذربایجانی را بر اساس توافقات حاصل‌شده در مذاکرات بین دولت نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان و دولت الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان، آزاد می‌کند. دو کشور همچنین گفتند که «به گفت‌وگوهای خود درباره اجرای اقدامات اعتمادساز بیشتر که در آینده نزدیک موثر است ادامه خواهند داد و از جامعه بین‌المللی می‌خواهند که از تلاش‌های آنها حمایت کند.»
وزارت خارجه ارمنستان اعلام کرد ایروان به پیشنهاد آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا برای سازمان‌دهی نشست وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان در واشنگتن پاسخ مثبت داده است. رئیس شورای اروپا، چارلز میشل این تحولات را «یک پیشرفت بزرگ در روابط ارمنستان و آذربایجان» توصیف کرد؛ درحالی‌که ایالات متحده از این بیانیه و تبادل زندانیان استقبال کرد. متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای گفت: «این تعهد نشان‌دهنده یک اقدام مهم اعتمادسازی است؛ زیرا طرف‌ها برای نهایی کردن یک توافق صلح و عادی‌سازی روابط تلاش می‌کنند.» به‌عنوان بخشی از این توافق، ارمنستان همچنین موافقت کرد که اعتراضات خود را نسبت به میزبانی آذربایجان در کنفرانس بین‌المللی تغییرات آب و هوایی در سال آینده لغو کند.
کشورها نتوانسته بودند درباره میزبانی اروپای شرقی برای مذاکرات آب و هوا در سال2024 به توافق برسند و روسیه کشورهای اتحادیه اروپا را وتو کرد و آذربایجان و ارمنستان پیشنهادهای یکدیگر را رد کردند. تصمیم‌گیری درباره مکان و ریاست جلسه تا هفته آینده قرار است تصمیم‌گیری شود.  در این بیانیه مشترک آمده است: «جمهوری ارمنستان از پیشنهاد جمهوری آذربایجان برای میزبانی بیست‌ونهمین نشست کنفرانس اعضای [COP29] کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد درباره تغییرات آب و هوایی، با انصراف از نامزدی خود، حمایت می‌کند.» علی‌اف و پاشینیان چندین‌بار برای مذاکرات عادی‌سازی با میانجی‌گری اتحادیه اروپا ملاقات کرده‌اند؛ اما این روند طی دو ماه گذشته به‌دلیل شکست دو دور مذاکرات متوقف شده بود. آذربایجان از شرکت در مذاکرات با ارمنستان که در 20نوامبر در ایالات متحده برنامه‌ریزی شده بود، به‌دلیل موضع «مغرضانه» واشنگتن خودداری کرده بود.
در ماه اکتبر، علی‌اف از شرکت در مذاکرات با پاشینیان در اسپانیا خودداری کرد و در آن زمان فرانسه را به جانبداری متهم کرد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و اولاف شولتز، صدراعظم آلمان قرار بود به‌عنوان میانجی در این مذاکرات به میشل بپیوندند. ارمنستان و آذربایجان بیش از سه دهه است که بر سر قره‌باغ نزاع دارند. این نزاع با فروپاشی شوروی در سال1991 آغاز شد و طرفین چندین دور درگیری نظامی داشتند. اما جنگی که در سال2020 آغاز شد، به نفع آذربایجان خاتمه یافت و باعث شد جدایی‌طلبان ارمنی تنها پس از یک روز جنگ، سلاح‌های خود را زمین بگذارند.
انتهای پیام/