ضرورت تبیین نقش مراکز دانشگاهی علمی در توسعه‌ی مناسبات فرهنگی و علمی کشورها

به گزارش نصر، صفر نصراله‌زاده در آئین افتتاح رویداد بزرگ علمی-بین المللی «هفته‌ی علم جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق» که با حضور بیش از ۶۰ دانشگاه از دو کشور، در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: بر اساس شواهد تاریخی و مستندات علمی، مناسبات فرهنگی و تاریخی ایران و جهان عرب به ویژه کشور دوست و برادر عراق، به سده‌های پیش از ظهور دین مبین اسلام و دوران باستان می‌رسد.
به گزارش ایسنا، وی افزود: عمارت تاریخی و شکوهمند ایوان مداین و سازه‌ی با عظمت تیسفون در عراق، نمادی ماندگار از این مراودات فرهنگی در دوره‌ی ساسانیان است که هنوز چشم هر بیننده‌ای را بر عظمت این مناسبات خیره و شگفت زده می‌کند.
وی با بیان این‌که ایران و عراق در هماره‌ی تاریخ به هم متصل بوده‌اند، ادامه داد: بسیاری از نمادهای تمدنی ایران از دوره‌ی قبل از اسلام در خاک کشورهای عرب زبان قرار دارد که عمق روابط فرهنگی و تاریخی ما را نشان می‌دهد و در این میان و با گسترش روزافزون معادلات تاریخی و به‌ویژه توسعه‌ی دانش و فناوری، بی تردید باید گفت یکی از مهمترین رهیافت‌ها به منظور ترویج وحدت و همدلی در جهان اسلام به ویژه گسترش مناسبات علمی ایران و عراق، در قالب همکاری‌های بین المللی و در گستره‌ی دانش و توسعه مراودات دانشگاهی و مراکز آموزشی است.
نصراله‌زاده با تاکید بر ضرورت تبیین نقش مراکز دانشگاهی و محافل علمی در توسعه‌ی مناسبات فرهنگی و علمی کشورها، خاطرنشان کرد: شاید اگر بگوییم مهمترین عامل در توسعه‌ی مناسبات و روابط علمی میان کشورهای مختلف، از رهگذر گسترش همکاری های علمی است، سخنی به گزاف نگفته‌ایم.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد نظام آموزش عالی در مقوله‌ی مناسبات میان ایران و عراق، به تحولی اساسی نیاز دارد، ولی قبل از هرگونه تغییر و تحول باید تغییرات اساسی در نوع نگرش به آموزش عالی انجام گیرد. باید به دانشگاه‌ها نه به‌عنوان موسسه‌‎های تولید مدرک، بلکه مؤسساتی با هدف تولید علم و نوآوری در تکنولوژی و خلاقیت نگریسته شود.
رئیس دانشگاه تبریز در بخش دیگری از سخنان خود گفت: شرط لازم برای گسترش مناسبات علمی، وجود یک نظام آموزش عالی پایدار در میان کشورهای مسلمان از جمله دانشگاه‌های عراق و ایران است که ماموریت‌ها و وظایف خود را در خصوص تحقق توسعه‌ی پایدار از طریق دانشگاه‌ها عملیاتی سازد؛ چراکه مناسبات موجود میان ایران و عراق، افزون بر اشتراک در حوزه‌ی عقاید دینی، دارای ریشه‌هایی شکوهمند در حوزه‌ی مسائل اجتماعی و تاریخی است.
وی اظهارکرد: سیاست‌های توسعه گرانه‌ی مراکز علمی ایران به‌ویژه در سال‌های اخیر نشان دهنده‌ی آن است که این کشور، علاقه‌ی خاصی برای همکاری با جوامع مسلمان در حوزه‌های علمی و پژوهشی دارد و این امر ناشی از علایق فرهنگی، اسلامی و تاریخی میان کشورهای اسلامی است. البته با وجود این اهمیت، اکنون طرح‌های تحقیقاتی مشترک میان مراکز علمی کشورهای اسلامی به ویژه عراق با ایران، اندک است و ضروری است جهت بهبود این امر، روابط گسترده‌تری بین دانشگاه‌ها و مراکز علمی دو کشور، شکل گیرد.
وی با اشاره به تحصیل تعداد زیاد دانشجویان عراقی در دانشگاه تبریز، خاطرنشان کرد: این دانشجویان می‌توانند در آینده برای قبول مسئولیت‌های بزرگ در کشورهای اسلامی تربیت شوند. به ویژه در این میان، همکاری‌های تحقیقاتی بین دانشگاه‌ها و مراکز علمی جهان عرب و ایران، با توجه به مشترکاتی که به لحاظ محیط زیستی، جغرافیایی، نیازهای صنعتی، مسائل فرهنگی و اجتماعی وجود دارد، می‌توان کارهای بسیار خوبی را طی تحقیقات مشترک به انجام رساند.
وی، ناتوانی جوامع مسلمان در به رسمیت شناختن نقش ارزش‌های علمی و نادیده گرفتن مناسبات و مراودات دانشگاهی را اصلی‌ترین علت شکست هیمنه‌ی جوامع مسلمان در امر توسعه‌ی پایدار عنوان کرد.
نصرالله زاده افزود: نگاهی به تجربه‌ی تاریخی و نسبتا تلخ روابط جوامع مسلمان نشان می‌دهد که نخستین عنصر در کاهش فروغ توسعه‌ی پایدار، عدم توجه به عنصر دانشگاه و مراکز علمی و آموزشی و نادیده گرفتن نقش علم و دانش است و تجربه‌ی کشورهای توسعه یافته‌ی مسلمان نشان می‌دهد که تفاوت‌های عمده در منابع طبیعی و نیروی کار کشورهای اسلامی، اگرچه عواملی مهم هستند ولی به تنهایی نمی‌توانند عنصری جریان ساز و عاملی بنیادین در مقوله‌ی توسعه پایدار باشند؛ بلکه این عنصر مهم دانشگاه و مراودات علمی و همکاری‌های بین المللی میان کشورهای مسلمان است که نقشی تعیین کننده در توسعه‌ی پایدار کشورهای اسلامی دارد.
رئیس دانشگاه تبریز ادامه داد: به‌منظور تبیین نقش تاثیرگذار همکاری‌های ایران و جهان عرب در توسعه‌ی پایدار جوامع مسلمان، باید به این نکته‌ی اساسی توجه شود که به منظور نیل به توسعه، به چه سیاست‌ها و مبانی اصیل نیازمند هستیم.
وی افزود: قبل از طرح هر پیشنهاد درباره‌ی توسعه‌ی پایدار در کشورهای مسلمان باید برخی موضوعات مهم را مورد توجه و بررسی قرار داد و مهم‌ترین مبانی شکل‌دهنده‌ی پیش‌نیازهای ضروری توسعه‌ی پایدار در جوامع مسلمان در زیر مجموعه‌ی سه عنصر مهم «تقویت مناسبات علمی و گسترش همکاری‌های دانشگاهی در میان کشورهای اسلامی»، «اولویت‌دادن به سرمایه‌ی انسانی دانش آموخته در جهت پایداری توسعه» و «آمیختن توسعه با ساختار اجتماعی و فرهنگی جوامع مسلمان» قرار دارد.
وی با اشاره به تاریخچه‌ی دانشگاه تبریز، گفت: دانشگاه تبریز با قدمت قریب ۸۰ ساله‌ی خود و به‌عنوان دومین دانشگاه جامع بزرگ و قدیمی جمهوری اسلامی ایران دارای ظرفیت‌های عظیم علمی جهت توسعه‌ی همکاری‌های علمی با کشور عراق است. ما اکنون میزبان بیش از دو هزار دانشجوی عراقی در دانشگاه تبریز هستیم که انتخاب آن‌ها در دانشگاه تبریز با دقت و براساس کیفیت مدارک تحصیلی انجام شده است و باید این امکان را تقویت کنیم که دوام همکاری‌های آموزشی ما بیش از پیش تقویت شود.
رئیس دانشگاه تبریز هم‌چنین اشاره‌ای نیز به سفر قبلی خود به عراق و بازدید از دانشگاه‌های این کشور کرد و افزود: در جریان سفر به عراق و بازدید از دانشگاه‌های بغداد، المستنصریه، فنی بغداد، کربلا، فنی افرات، نجف وکوفه، با نظام آموزشی و پژوهشی و توانمندی‌های دانشگاه‌های بزرگ این کشور آشنا شدیم و پیشنهاد مشخص ما که قبلا نیز ارائه شده است، برپایی دوره‌های آموزشی مشترک با اعطای مدرک مشترک یا دوگانه بین دانشگاه‌های برتر کشور عراق جهت پذیرش نسل جدید متقاضیان برجسته‌ی تحصیلات تکمیلی از کشور عراق است. 
وی تاکید کرد: دانشگاه تبریز در حوزه‌ی پژوهش و فناوری نیز با کسب رتبه‌ی اول پژوهش در کشور در نظام رتبه بندی تایمز و نیز اخذ رتبه‌ی ۵۰۰ تا ۶۰۰ در جهان و نیز داشتن رتبه‌بندی‌های ملی و بین المللی بسیار خوب در موضوعات مختلف که اخیرا جهش قابل توجهی داشته است و ما آمادگی خود را برای مشارکت در طرح‌های پژوهشی مشترک با محققین دانشگاه‌های برتر عراق در موضوعات مشخص مانند بیوتکنولوژی، هوش مصنوعی، نانو تکنولوژی، مهندسی نفت، تغییر اقلیم، مهندسی آب، علوم اجتماعی و جذب محقق پسا دکتری اعلام می‌کنیم و در این راستا اعلام فراخوان طرح‌های پژوهشی مشترک در موضوعات خاص بسیار ضروری است که از مرکز همکاری‌های علمی و بین المللی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نیز وزارت علوم عراق می‌خواهم این موضوع را تعقیب و عملیاتی کنند.
وی خاطرنشان کرد: تاسیس گروه آموزشی و نیز پژوهشی مشترک در یکی از دانشکده‌های دانشگاه‌های شما عزیزان پیشنهاد دیگر ما است که امکان حضور اعضای هیات علمی دانشگاه تبریز جهت تدریس و نیز انجام پژوهش‌های مشترک را با اعضای هیات علمی شما فراهم می‌‎کند و باور ما این است به تعمیق و استقرار همکاری‌ها کمک شایانی خواهد کرد.
نصراله‌زاده گفت: پیشنهاد بعدی ما، میزبانی از اعضای هیات علمی دانشگاه‌های برتر کشور عراق در قالب فرصت‌های مطالعاتی است که در این راستا همکاری‌های پژوهشی خوبی بین دانشگاه تبریز و دانشگاه‌های برتر کشور عراق ایجاد خواهد شد. در این راستا نباید از امکان راهنمایی مشترک پایان نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله دکتری غافل شویم. امیدوارم با تعقیب جدی موارد فوق بتوانیم با ایجاد وگسترش همکاری‌های علمی گام‌های مهمی در تحکیم مناسبات علمی دو کشور برادر جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق برداریم.
انتهای پیام/