«نصر آذربایجان» بررسی میکند؛
تهران درصدد کوچک‌سازی تبریز/ چه کسی پشت پرده است؟
نصر: تبریز ۹ بار پایتختی ایران زمین را از سلجوقیان هزار سال پیش تا صفویه و قاجاریه بر دوش کشیده و مهد دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی بوده است و روزگاری نه چندان دور با پرجمعیت‌ترین و بزرگترین شهر ایران محسوب می‌شد. طوری که در دوره صفویه چهارمین شهر بزرگ جهان لقب گرفت، با این وصف قرار گرفتن تبریز کهن در جاده ابریشم، شکل‌گیری بزرگترین سازه آجری تجاری جهان، رسمیت یافتن مذهب تشیع در مسجد جامع تبریز، نزدیکی به اروپا و قفقاز و شکل‌گیری اولین‌های تمدن و مدنیت جنوب غربی آسیا و ایران در آن، بر عظمت جهانی آن افزوده است.
دو سوم صنعت، تجارت و اقتصاد ایران تا سال ۱۲۸۰ شمسی دست تبریز و آذربایجان بود و امیرکبیر که بزرگ شده تبریز بود، پس از رسیدن به منصب صدرات به بزرگان تهران می‌گفت: پایتخت را مثل تبریز خواهم ساخت. مصلحان و محبوبان تاریخ ایران زمین از امیرکبیر، عباس میرزا، قائم مقام فراهانی، شادروان دکتر مصدق، سه علامه شهیر جهان اسلام همه از خاک پاک آذربایجان بوده‌اند.
تبریز در طول تاریخ همواره مهد تجدد و نوگرایی بوده، چرا که آنچه در تاریخ معاصر ایران به‌عنوان قوای سه‌گانه، خانه ملت، حق مشارکت و آزادی بیان مطرح شده، دستاورد بزرگ نهضت مشروطیت است که با رشادت‌ها و دلاوری‌های بی‌نظیر مردم تبریز و آذربایجان به‌دست آمد. نوگرایی این شهر کهن به دلیل نزدیکی به اروپا، دولت عثمانی و روسیه در تبلور نهضت مشروطیت نقش عمیقی داشت، چرا که پذیرش تحولات جدید فرهنگی، صنعتی، اجتماعی و سیاسی مردم تبریز با دنیای جدید به آنها این امکان را می‌داد تا در نهضت مشروطه نیز پیش‌قدم شده و در این راه گام‌های استواری را بردارند.
تبریز در جنبش مشروطه منجی انقلابی شد که در آستانه شکست قرار داشت، این انقلاب با دوراندیشی رهبرانی چون ستارخان، باقرخان، حاج علی دواچی، کربلایی علی مسیو، حاج رسول صدقیانی، حاج مهدی کوزه‌کنانی و هوشیاری و از جان‌گذشتگی مردمان خطه آذربایجان به مقصود رسید و این سرزمین همیشه جاوید را به مراحل مشارکت مردم در سرنوشت کشور نزدیک‌تر کرد.
تبریز با تاریخ سراسر افتخار و پرغرور خود، همواره به توسعه خود ادامه داده است، اما مدت‌هاست که سنگ اندازی‌هایی در مسیر توسعه تبریز انجام میشود. طبق طرح جامع توسعه تبریز که ۱۵ سال پیش تهیه شده، این شهر برای تأمین فضاهای مورد نیاز مسکونی، تفریحی و فضای سبز با چشم اندازهای زیبا و جلوگیری از ساخت و ساز‌های غیر مجاز و شکل‌گیری حاشیه نشینی‌های جدید نیاز به الحاق باسمنج، سعیدآباد تا گردنه‌ی شیبلی و دامنه‌های سهند دارد و مهم در طرح جامع تبریز پیش‌بینی شده است.
اما بعد از انقلاب برخی نمایندگان مجلس با لابی‌گری به دنبال منافع گروهی خود بوده و دانسته یا ندانسته به کاستن وسعت تبریز مبادرت کردند. بستان آباد به باسمنج و کندرود چسبیده و محدوده شهرستان هریس تا چندکیلومتری مانده به تبریز رسید و از طرف غرب نیز محدوده شبستر تا دروازه‌های غربی این کلانشهر پیش آمده است.
علت بی‌مهری پایتخت به تبریز چیست؟
اگر بودجه ۵ شهر بزرگ کشور مقایسه کنیم، بهره‌مندی تبریز از بودجه‌های ملی در بین کلانشهر‌ها جای سوال دارد! بعد از تهران بیشترین استفاده از بودجه‌های ملی نصیب مشهد شده و در دو سال اخیر با حاکم شدن طیف مشهدی در اداره قوه مجریه این کمک‌ها در حال سرازیر شدن به مشهد است. طوری‌که بنیاد مستضعفان با بودجه حاکمیتی با ایجاد دفتر مدیریت حاشیه نشینی به ساماندهی بخشی از حاشیه نشینی مشهد می‌پردازد. اصفهان نیز از بودجه‌های ملی بهره میبرد و سهم شهرداری اصفهان از اخذ عوارض صنایع بسیار قابل توجه است و به چند هزار میلیارد تومان بالغ میشود.
و اما سهم تبریز؟!
تبریز که پیشینه شکل‌گیری اولین بلدیه در سال ۱۲۸۶ شمسی در کشور را دارد و قاسم خان والی دانش آموخته معماری دانشگاه سن سیر فرانسه اولین شهردار تبریز و اولین رئیس شهردار در ایران بود.اما تبریز در سال‌های اخیر به دلایل مختلف در حد و قواره خود از بودجه‌های ملی بهره نمی‌برد. در ذیل به بودجه مصوب ۵ شهر بزرگ کشور در سال جاری دقت کنیم:
تهران ۵۰ هزار میلیارد تومان
مشهد ۲۶ هزار میلیارد تومان
شیراز ۱۵ هزار میلیارد تومان
اصفهان ۱۳ هزار میلیارد تومان
و تبریز ۱۰ هزار میلیارد تومان!
نقشه مذبوحانه‌ای برای تبریز کشیده شده است!
"احمد علیرضابیگی" نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی طی نشستی با حضور امام جمعه باسمنج، بخشدار، اعضای شورای اسلامی بخش و شورای اسلامی شهر باسمنج، برخی از دهیاران و مدیران دستگاه‌های اجرایی به تبادل نظر درباره عمده مسائل و چالش‌های منطقه باسمنج پرداخت.
وی در این جلسه که فیلم آن نیز رسانه‌ای شد به تلاش وزارت کشور برای کوچک‌سازی تبریز اشاره کرد و گفت: تفکری در وزارت کشور از قدیم الایام هست که مانع توسعه تبریز هست، از این رو وقتی پیشنهاد جدایی حاشیه تبریز و تبدیل آن به بخش و شهرستان میشود سریع موافقت میکنند، نه به خاطر خدمت به شما، بلکه به خاطر ممانعت از توسعه تبریز! مسببین تشکیل بخش باسمنج ظلمی آشکار در حق مردم باسمنج انجام دادند و در آینده پاسخی برای نسل جوان که خواهند دید باسمنج توسعه نیافته نخواهند داشت.
بیگی ادامه داد: رویه ناصوابی در وزارت کشور وجود دارد و آن این است که تبریز باید کوچک شود! قضیه شهرستان شدن خسروشاه و سردرود هم این‌طور بود. ادامه این رویه بعد از چند سال چنین میشود که تبریز سابق کوچک و کوچک‌تر میشود و نهایتا می‌گویند جمعیت تبریز کمتر از خرم آباد است! در آن وضعیت دیگر نمی‌توان گفت تبریز کانون جمعیتی و کانون سیاسی بزرگ منطقه است. این در حالی است که تبریز نه تنها در قلمرو جمهوری اسلامی، بلکه فراتر از قلمرو کشور اثر گذاری دارد.
نظرسنجی از مردم درباره الحاق باسمنج به تبریز
وزیر کشور در حاشیه سفر به تبریز در خرداد ماه سال جاری در خصوص مسئله الحاق باسمنج به تبریز اظهار داشت: اگر مردم باسمنج در خصوص الحاق باسمنج علاقمند باشند، این موضوع بررسی و در دستور کار قرار می‌گیرد، اما نباید برای مردم ناراحتی و حساسیت ایجاد شود.
حال سوال این است که چه کسی مسئول این نظر سنجی است؟ کدام دستگاه باید به این موضوع بپردازد و نظر مردم آن منطقه را بپرسد؟ بر اساس گزارش میدانی ما اغلب اهالی منطقه باسمنج موافق الحاق به تبریز بوده و به غیر اینصورت راضی نیستند، در این رابطه نیز طومار‌های زیادی از سوی اهالی وجود دارد.
نظر قطعی فقهای شورای نگهبان در مورد ایجاد بخش باسمنج
"احمد یوسف زاده" مشاور حقوقی شورای شهر تبریز نیز در گفتگو با «نصر» در واکنش به نظر شورای نگهبان گفت: از بدو تشکیل شورای اسلامی ششم شهر تبریز، طبق تصمیم اعضای شورا و دستور ریاست محترم شورای اسلامی شهر تبریز، نسبت به طرح دعوای ابطال مصوبه ایجاد بخش باسمنج در دیوان عدالت اداری به دلیل مغایرت ایجاد بخش مذکور با قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها اقدام شد.
وی افزود: با توجه به اینکه درخواست ابطال مصوبه هیات وزیران در این خصوص هم از جنبه قانونی و هم از جنبه مغایرت شرعی مورد درخواست شورای شهر تبریز و شهرداری تبریز بود، بررسی جنبه شرعی مصوبه از سوی هیات تخصصی مربوطه در دیوان عدالت اداری به شورای نگهبان ارجاع گردیده بود که فقهای شورای نگهبان اخیراً نظر خویش را در این خصوص بدین نحو اعلام نموده‌اند که: «اگر مصوبه مورد شکایت موجب منع عملی استفاده از مرافق شهر تبریز یا تصرف در املاک اشخاصی حقیقی یا حقوقی آن محدوده شود، در صورت عدم جبران، خلاف شرع است» و در ادامه شورای محترم نگهبان، تشخیص این موضوع را به عهده دیوان عدالت اداری به عنوان مرجع صالح قضایی گذاشته است.
یوسف زاده گفت: مستندات منع عملی استفاده از مرافق شهرداری در محدود بخش جدید التاسیس مذکور و تصرف در اموال شهرداری با ایجاد این بخش که به نظر اینجانب طبق مستندات موجود غیر قانونی است، به صورت مستند به دیوان عدالت اداری تقدیم گردیده است که در موعد مقتضی دیوان در این خصوص تصمیم نهایی خویش را در خصوص درخواست ابطال مصوبه از طریق هیات عمومی اعلام خواهد کرد.
گزارش نصر می‌افزاید؛ کارشناسان حوزه شهری امیدوارند با ضمیمه کردن قانونی دامنه‌های سهند، باسمنج تا گردنه شیبلی ضمن افزایش وسعت آن آینده‌ی توسعه این کلانشهر را اصولی رقم بزنند با این حال تحرکات ناپخته اخیر برای ایجاد بخشداری در شرق تبریز به مرکزیت باسمنج با حمایت برخی از کارکنان بدنه فرمانداری تبریز و استانداری آذربایجان‌شرقی صورت می‌گیرد.
تبریز بزرگترین شهر نزدیک کشور به اروپا و مرکز آذربایجان ایران نیاز به توجه ملی، مدیریت جامع شهری و مدیرانی بزرگ دارد که آینده چند صد ساله این شهر مهم کشور را به صورت علمی و کارشناسی رقم بزنند و به توسعه زیربنایی یک شهر مدرن و قرن بیست و یکمی بنگرند.
دولت حسن روحانی با شعار احیای دریاچه ارومیه آمد، اگرچه دریاچه ارومیه احیا نشد، اما آخرین ضربه‌اش را به کلانشهر تبریز در آخرین روزهای دولت خود به تاریخ 27 اردیبهشت 1400 وارد کرد و با تصویب بخش باسمنج 21 هزار هکتار از حریم کلانشهر تبریز را نیز در بن بست قرارداد! حال باید ببینیم دولت انقلابی رئیسی چاهی که روحانی برای تبریز کَند را پر میکند یا سیاست بانیان وضع موجود را با قدرت پیش خواهد برد؟!
اهالی منطقه باسمنج خواستار آن هستند در شرایط فعلی که تاسیس بخشداری باسمنج مورد اقبال ساکنین منطقه قرار نگرفته و به غیر از تحمیل هزینه به شهروندان و شهرداری باسمنج، کمترین تغییری در منطقه ایجاد نکرده و روند توسعه منطقه و تبریز را سد نموده است، در این تصمیم غیرکارشناسی بازنگری صورت پذیرد.
گزارش از محمدرضا اخگرگداز
منتشر شده در شماره چهارم ماهنامه نصر آذربایجان
نسخه دیجیتال سومین شماره ماهنامه نصر آذربایجان به دنبال استقبال مخاطبان به عنوان اولین ماهنامه گویای ایران در دسترس عموم قرار گرفته است. برای مشاهده نسخه دیجیتال و مطالعه مطالب این ماهنامه این لینک را کلیک کرده و ورق بزنید.
انتهای پیام/
محمدرضا اخگرگداز