کمین زلزله در تبریز و لزوم هوشیاری مردم و مسوولان

به گزارش نصر، زلزله های خطرناک در تبریز دارای دوره بازگشت ۲۳۰ تا ۲۵۰ سال است، این هشدار تاریخی باید از طرف مسوولان و مردم جدی گرفته شود تا از شدت خسارت ها کاسته شود بر این اساس پیش بینی ها و تدابیر لازم اندشیده شود.
با توجه به اینکه آخرین زمین لرزه ویرانگر تبریز در سال ۱۱۹۳ قمری مصادف با ۱۱۵۲ شمسی و در زمان حکمرانی نجفقلی خان دنبلی در این کهن شهر روی داده است، انجام اقدامات پیشگیرانه و انجام برنامه ریزی های لازم برای مواجهه با این رویداد طبیعی در زمان های قبل، حین و بعد از زلزله امری بدیهی و عاقلانه بوده و نیازمند همکاری جدی مردم و مشارکت دستگاه های متولی در این زمینه است.
سامانه گسل تبریز از ساختارهای خطی ایران است که به طول ۱۰۰ کیلومتر از کوه های میشو در غرب این کلانشهر آغاز می شود و تا بستان آباد در شرق آن امتداد می یابد و گفته می شود یکی از خطرناک ترین گسل های کشور از نظر فعالیت و لرزه خیزی است.
رشد قارچ گونه شهرک های رشدیه، باغمیشه، ولی امر، نصر، مرزداران و نیاوران در مناطق واقع بر روی گسل شمال تبریز و حریم آن و توسعه خزنده حاشیه نشینی در پای اراضی سست و گسلی ارتفاعات عینالی مانند محلات یوسف آباد، احمدآباد، خلیل آباد، ایده لو، اسماعیل بقال و لوطی ابراهیم و طرلان دره سی و سکونت حدود ۸۵۰ هزار در این مناطق، تبریز را به یکی از شهرهای پرخطر در بحث بلایای طبیعی به ویژه زلزله تبدیل کرده است که در صورت وقوع زلزله هایی با بزرگای ۶ ریشتر، ساختمان ها و ساکنان این مناطق در معرض خطر جدی قرار می گیرند.
بر اساس اعلام مدیران ذیربط در امر مدیریت بحران و کارشناسان ساخت و ساز، حدود ۸۵۰ هزار نفر و تقریبا ۵۰ درصد از جمعیت تبریز در وسعت چهار هزار و ۵۰۰ هکتاری روی خط گسل یا حریم آن و در بافت فرسوده و سکونتگاه های ناایمن و ساکن هستند و بیش از سایر ساکنان این شهر در معرض خطر زلزله و رانش زمین قرار دارند.
طبق بررسی های کارشناسان مرکز زمین شناسی شمالغرب کشور حدود ۳۵ درصد از جمعیت تبریز بر روی گسل یا حرایم آن ساکن هستند و پیش بینی می شود در ۱۰ سال آینده ۵۵ درصد از ساکنان این شهر در این محدوده ساکن شوند بنابراین خطر زلزله و فرونشست زمین ساکنان آن را تهدید می کند و با توجه به پایین بودن ضریب ایمنی این ساختمان ها، در برابر زلزله های کمتر از بزرگای هفت ریشتر نیز نامقاوم هستند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز تبریز با درک اهمیت موضوع و بر اساس وظیفه ذاتی خود برای تنویر افکار عمومی و آگاه سازی مردم و ساکنان تبریز از خطر وقوع زلزله و برنامه ها و اقداماتی که مسوولان ذیربط برای مقابله با این خطر و بلای طبیعی انجام داده یا در حال انجام هستند و نیز هشدار در خصوص عادی انگاری این موضوع از سوی مردم و مسوولان ذیربط، میزگردی با حضور کارشناسان ذیربط در این خصوص برگزار کرده که در ذیل مشروح آن ارایه می شود:

چهار هزار و ۵۰۰ هکتار بافت فرسوده و سکونتگاه های ناایمن بر روی خط گسل تبریز و حریم آن در معرض خطر تخریب ۱۰۰ درصدی زلزله قرار دارند
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی با بیان اینکه کشور ایران یک درصد جمعیت جهان را دارا بوده در حالی که ۶ درصد تلفات بلایای طبیعی دنیا در این کشور روی می دهد، می گوید: خسارت و زیان های بلایای طبیعی در ایران سالانه حدود ۲۵ همت است و کشور ما در دنیا از نظر احتمال وقوع ۵۶ مخاطره در رتبه ۱۰ و در آسیا در رتبه چهار قرار دارد.
محمدباقر هنربر، می افزاید: ۷۰ درصد جمعیت کشور بر روی خط گسل یا حرایم آن ساکن بوده و در معرض خطر ناشی از زلزله قرار دارند و ۵۰ درصد جمعیت نیز در معرض خطر سیل هستند و می توان گفت در کل ۹۰ درصد مردم کشور ما در معرض خطر سیل، زلزله، آتش سوزی، فرونشست و گرد و غبار قرار دارند.
وی با اشاره به اینکه سالانه پنج تا ۶ درصد بودجه کشور صرف پرداخت خسارت و زیان های ناشی از حوادث می شود، اظهار می کند: هر ۵۰ هزار تومان هزینه در حوزه پیشگیری و کاهش ریسک خطر، ۳۲۵ هزار تومان معادل ۶.۵ برابر در بحث پاسخ به بحران و خسارت صرفه جویی می شود و این آمار نشان می دهد که موضوع پیش بینی و پیشگیری اصل مهم و اجتناب ناپذیر در برابر بالایای طبیعی است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی می گوید: کلانشهر تبریز از شهرهای مخاطره آمیز کشور بوده زیرا این شهر دارای ۲ هزار هکتار سکونتگاه غیررسمی با جمعیت ساکن ۴۵۰ هزار نفر و ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار بافت فرسوده و تاریخی با جمعیت حدود ۴۰۰ هزار نفر ساکن در آن است و به معنای دیگر ۸۵۰ هزار نفر از ساکنان این کلانشهر در مناطق ناایمن زندگی می کنند که ۵۰ درصد جمعیت این شهر را شامل می شود.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی می گوید: کلانشهر تبریز از شهرهای مخاطره آمیز کشور بوده زیرا این شهر دارای ۲ هزار هکتار سکونتگاه غیررسمی با جمعیت ساکن ۴۵۰ هزار نفر و ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار بافت فرسوده و تاریخی با جمعیت حدود ۴۰۰ هزار نفر ساکن در آن است و به معنای دیگر ۸۵۰ هزار نفر از ساکنان این کلانشهر در مناطق ناایمن زندگی می کنند که ۵۰ درصد جمعیت این شهر را شامل می شود.
هنربر، با اشاره به اینکه بروز این وضعیت مختص چند سال اخیر نبوده بلکه در طول ۵۰، ۶۰ سال گذشته در این کلانشهر روی داده است، ادامه می دهد: روستاییان به مرور از روستاها کوچ کرده و در مناطق حاشیه این شهر بدون نظارت در ساخت و سازهای آن ها و در سکونتگاه های ناایمن و غیرفنی و غیر استاندارد ساکن شده اند.
وی یادآوری می کند: اگر زلزله بالای ۶، ۶.۵ ریشتر در این کلانشهر روی دهد، آسیب پذیرترین مناطق همان چهار هزار و ۵۰۰ هکتار بافت فرسوده و تاریخی و سکونتگاه های غیررسمی است و بدین معنا که ۵۰ درصد جمعیت این کلانشهر و منازل آن ها در معرض خطر قرار دارند.

ساخت و ساز توسط افراد ذیصلاح کلید امنیت در برابر زلزله
رییس سازمان نظام مهندسی آذربایجان شرقی نیز واکنش ساختمان های تبریز در برابر زلزله را بر اساس ۲ مولفه تقسیم بندی کرده و می گوید: این مولفه ها شامل ساختمان هایی است که از سوی سازمان نظام مهندسی کنترل شده و ساختمان هایی که در ساخت آن ها به سازمان نظام مهندسی مراجعه نشده و بر روی آن ها چه در بحث طراحی و چه نظارت از سوی این سازمان کنترلی صورت نگرفته است.
رضا دیزجی، با بیان اینکه آیین نامه ۲۸۰۰ طراحی ساختمان ها در برابر زلزله در سال ۶۶ طراحی و ارایه و از سال ۶۷ اجرایی شده است، می افزاید: تمامی ساختمان هایی که در سال های گذشته بر اساس آیین نامه ها، ضوابط و دستورالعمل های این سازمان ساخته شده و بر روی آن ها کنترل انجام شده است، قابلیت پاسخ گویی به حداقل ها و مقاومت در برابر زلزله را دارند.
وی اظهار می کند: هر چقدر عمر ساخت این ساختمان ها به سال های اخیر نزدیک می شود به علت جدیت در طراحی و کنترل و اجرای دقیق این ساختمان ها بر اساس آیین نامه های این سازمان، به جرات می توان گفت آن ها ایمن و مقاوم در برابر زلزله هستند.
رییس سازمان نظام مهندسی آذربایجان شرقی با تاکید بر اجرای ساختمان به دست افراد ذی صلاح، می گوید: این موضوع در سال های اخیر مورد غفلت واقع شده است و صاحبان مشاغل مختلف وارد حوزه ساختمان سازی شده اند که این موضوع می تواند آسیب جدی به این حوزه وارد کند.
دیزجی، با اشاره به اینکه هزینه های خدمات مهندسی ۲ تا سه درصد کل هزینه ساختمان سازی می شود، ادامه می دهد: سازندگان و مالکان ساختمان ها نباید هزینه های خدمات مهندسی را به چشم هزینه اضافی تلقی کنند بلکه این هزینه ها می تواند جان خیلی از انسان ها را در زمان وقوع بلایای طبیعی مانند زلزله نجات دهد.
وی یادآوری می کند: افرادی که از نظارت قانون نظام مهندسی و به تبع آن از سازمان نظام مهندسی و مهندسان طراحی و نظارت فرار می کنند، خیانت کرده و مرتکب قتل تعلیقی می شوند زیرا با فرار از ساخت ساختمان های ایمن جان ساکنان آن ها را در معرض خطر قرار می دهند.افرادی که از نظارت قانون نظام مهندسی و به تبع آن از سازمان نظام مهندسی و مهندسان طراحی و نظارت فرار می کنند، خیانت کرده و مرتکب قتل تعلیقی می شوند زیرا با فرار از ساخت ساختمان های ایمن جان ساکنان آن ها را در معرض خطر قرار می دهند.
رییس سازمان نظام مهندسی آذربایجان شرقی با تاکید بر اینکه برخی افراد به منظور سودجویی بیشتر و کاهش هزینه های ساخت، ضوابط و آیین نامه های سازمان نظام مهندسی را رعایت نمی کنند، می گوید: عدم رعایت تک تک موارد ایمنی مربوط به طراحی و نظارت موجب تخریب این ساختمان ها در زمان بروز زلزله می شود.
دیزجی، با بیان اینکه ۹۵ درصد ساختمان هایی که برای طراحی و نظارت به سازمان نظام مهندسی مراجعه کرده اند حتی در برابر زلزله های هفت ریشتری ایمن هستند، می افزاید: ساختمان هایی که بر اساس علوم مهندسی گذشته ساخته شده اند نیز مستحکم و به بارهای ثقلی مقاوم بوده و قابلیت مقاوم سازی دارند و می توان از طریق مهندسان مشاور نسبت به مقاوم سازی بیشتر آن ها اقدام کرد.
وی اظهار می کند: برخی ساختمان ها نیز به سازمان نظام مهندسی مراجعه کرده ولی مجوز ساخت و طراحی را رعایت نکرده و بر اساس نظر شخصی مالکان ساخته شده اند که این ساختمان ها ناایمن بوده و مقاومت زیادی در برابر زلزله نخواهند داشت.
دیزجی، با اشاره به اینکه سکونتگاه های غیررسمی به لحاظ مکان یابی و فضاهای احداثی فاجعه بار هستند، ادامه می دهد: ساکنان این سکونتگاه ها باید به ساختمان های ایمن منتقل و این سکونتگاه ها تخریب شوند.
دیزجی، با اشاره به اینکه سکونتگاه های غیررسمی به لحاظ مکان یابی و فضاهای احداثی فاجعه بار هستند، ادامه می دهد: ساکنان این سکونتگاه ها باید به ساختمان های ایمن منتقل و این سکونتگاه ها تخریب شوند.

۵۵ درصد کلانشهر تبریز بر روی گسل
رییس مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمالغرب کشور نیز با بیان اینکه طبق بررسی های کارشناسان این مرکز، ۳۵ درصد شهر تبریز روی گسل قرار دارد، می گوید: شهرک های هایی که اخیرا ساخته شده اند موجب خواهد شد که در ۱۰ سال آینده ۵۵ درصد این کلانشهر روی گسل تبریز واقع شود.
حسن عباس نژاد، می افزاید: با توجه به برداشت های غیرمجاز از آب های زیرزمینی، برخی مناطق این شهر نیز با خطر فرونشست و زمین لرزش مواجه هستند و باید موضوع مهندسی در حوزه زمین و ساختمان خیلی دقیق انجام شود.
وی اظهار می کند: آذربایجان شرقی تحت تاثیر سامانه گسلی وحشی قرار دارد و به شدت فعال بوده و گسل شمال تبریز نیز جزو گسل های مطرح در ایران است و در طول تاریخ، دیرینه شناسی زلزله روی این گسل نشان می دهد که همیشه زلزله های بالای هفت ریشتری را موجب شده و در اثر آن حتی در برخی مواقع شهر تبریز کاملا ویران شده است.
رییس مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمالغرب کشور با تقسیم بندی ساختمان های ساخته شده در این کلانشهر، می گوید: برخی ساختمان ها روی خط گسل ساخته شده اند و در زمان بروز زلزله به شدت در معرض تهدید و تخریب قرار دارند و برخی نیز در حریم گسل ساخته شده اند و آن ها نیز به شدت تحت تاثیر زلزله قرار خواهند گرفت.
عباس نژاد، ادامه می دهد: در ساخت برخی ساختمان ها حریم و محدوده گسل رعایت شده و خارج از آن ساخته شده اند و این ساختمان ها در برابر زلزله ایمن هستند.
وی یادآوری می کند: رفتار گسل تبریز نشان می دهد که حداقل چهار متر در امتداد همدیگر روی خط گسل و یک متر نیز در ارتفاع تحرک و لرزش خواهد داشت و هیچ سازه ای در این منطقه نمی تواند این تحرک و لرزش را تحمل کند بنابراین ساختمان هایی که روی گسل و حاشیه آن ساخته شده اند در زمان وقوع زلزله به شدت با تخریب مواجه خواهند شد و تخریب آن ها در حد ۱۰۰ درصد خواهد بود.رفتار گسل تبریز نشان می دهد که حداقل چهار متر در امتداد همدیگر روی خط گسل و یک متر نیز در ارتفاع تحرک و لرزش خواهد داشت و هیچ سازه ای در این منطقه نمی تواند این تحرک و لرزش را تحمل کند بنابراین ساختمان هایی که روی گسل و حاشیه آن ساخته شده اند در زمان وقوع زلزله به شدت با تخریب مواجه خواهند شد و تخریب آن ها در حد ۱۰۰ درصد خواهد بود.
رییس مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمالغرب کشور تاکید می کند: زلزله خوی و ترکیه تجربه خوبی برای ما بوده و باید با مطالعه روی این مناطق، در خصوص رفتارشناسی گسل، ساختمان ها و سازه ها اطلاعات زیادی کسب کرد.
عباس نژاد، می افزاید: ساختمان هایی که آیین نامه ها و ملاحضات مهندسی را رعایت کرده اند حتی اگر بر روی خط گسل نیز ساخته شده باشند تخریب آن ها کمتر خواهد بود و رعایت این ضوابط در تلفات انسانی نیز تاثیر خواهد گذاشت.
وی یادآوری می کند: برخی مناطق شهری تبریز که مستعد لرزش هستند، پرجمعیت بوده و باید جمعیت این مناطق در اولویت اقدامات مسوولان و متولیان امر برای انتقال و جابجایی به مناطق امن قرار گیرد.

ضریب ایمنی در سکونتگاه های غیررسمی خیلی پایین است
مدیر بحران شهرداری تبریز نیز با تقسیم بندی سکونتگاه های کلانشهر تبریز در قالب بناهای قدیمی شهر در بافت های تاریخی، اسکان غیررسمی در ساختمان های ناایمن حاشیه شهر و اسکان رسمی در ساختمان های مدرن و ایمن شهری که از سال ۷۸ به بعد با رعایت آیین نامه ۲۸۰۰ سازمان نظام مهندسی و ضوابط و مقررات حاکم بر آن ها ساخته شده اند، می گوید: اسکان غیررسمی از بخش های جدایی ناپذیر کلانشهر تبریز بوده و اقدام جدی برای جابجایی ساکنان آن ها به مناطق ایمن ضررورتی انکاناپذیر است.
مسعود حسن نژاد، می افزاید: بخش دیگری از ساختمان های این کلانشهر در بافت های قدیمی شهر ساخته شده و به مرور زمان عمر مفید خود را از دست داده و گرد و غبار پیری بر روی آن ها نشسته است و باید این ساختمان ها تجدید یا مرمت و مقام سازی شوند.
وی با اشاره به اینکه برخی از ساختمان های موجود در این مناطق نیز از قدمت و ارزش تاریخی برخوردار هستند، اظهار می کند: برای این بناها نیز باید اقدامات مرمتی و مقاوم سازی با نظارت و ضوابط میراث فرهنگی انجام شود.
مدیر بحران شهرداری تبریز با بیان اینکه ضریب ایمنی در سکونتگاه های غیررسمی خیلی پایین است، یادآوری می کند: شهرداری تنها نهادی نیست که مسوولیت اسکان ساکنان مناطق حاشیه نشین و ناایمن را دارد بلکه باید تمامی نهادها و دستگاه های مرتبط در این زمینه پای کار بیایند و برای جابجایی ساکنان آن ها همکاری تنگاتنگی با هم داشته باشند.ضریب ایمنی در سکونتگاه های غیررسمی خیلی پایین است، یادآوری می کند: شهرداری تنها نهادی نیست که مسوولیت اسکان ساکنان مناطق حاشیه نشین و ناایمن را دارد بلکه باید تمامی نهادها و دستگاه های مرتبط در این زمینه پای کار بیایند و برای جابجایی ساکنان آن ها همکاری تنگاتنگی با هم داشته باشند.
حسن نژاد، با تاکید بر اجرای آیین نامه و دستورالعمل های سازمان نظام مهندسی در ساخت ساختمان های جدید و نوسازی ساختمان های قدیمی، ادامه می دهد: سازندگان و مالکان ساختمان ها برای حفظ جان خود و مردم باید به صورت دقیق این آیین نامه ها را رعایت کنند و نباید برای کاهش هزینه های ساخت و سود بیشتر از انجام برخی موارد و دستورالعمل ها خوددداری کنند.
مردم به عنوان اصل، دستگاه های اجرایی به عنوان متولی و مشوق و رسانه ها عامل فرهنگ سازی در کاهش تلفات زلزله نقش دارند
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی با بیان اینکه دولت و شهرداری تبریز در جهت ارتقای تاب آوری شهری، مقاوم سازی ساختمان های موجود در بافت فرسوده و تاریخی این شهر تسهیلات مختلفی ارایه می کند، می گوید: دولت برای بازسازی و مقاوم سازی ساختمان های موجود در بافت فرسوده در کلانشهر تبریز ۴۰۰ میلیون تومان و در ۹ شهر دارای چنین بافتی ۳۰۰ میلیون تومان تسهیلات پرداخت می کند.
هنربر، می افزاید: شهرداری تبریز و سایر شهرداری ها نیز در صدور پروانه های ساخت تسهیلات و تخفیفات ویژه ارایه می دهد بنابراین مردم نیز برای تامین امنیت جانی خود و خانواده هایشان باید از این تسهیلات برای بازسازی و مقاوم سازی واحدهای خود استفاده کنند.
وی ارایه بسته تشویقی به روستاییان ساکن در مناطق حاشیه نشین این شهرها برای مهاجرت معکوس به روستاهای خود را از دیگر اقدامات دولت و دستگاه ها برای انتقال و جابجایی ساکنان این مناطق ناایمن به مناطق امن اعلام کرده و اظهار می کند: در زمان کنونی با تلاش بنیاد مسکن استان بیش از ۵۰ درصد از منازل مسکونی روستاهای استان مقاوم سازی شده و تا سال ۱۴۱۰ مقرر شده تا تمامی خانه های روستایی استان مقاوم سازی شود.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی می گوید: مردم اگر اعتقاد و باوری برای انتقال به مناطق ایمن و مقاوم سازی ساختمان های خود نداشته باشند کاری از سوی سایر دستگاه های ذیربط بر نمی آید.
هنربر، با تاکید بر اینکه موضوع فرهنگ سازی باید جدی گرفته شود، ادامه می دهد: در حوزه پیشگیری، رسانه ها نقش اساسی دارند و می توانند با پخش برنامه های آموزنده و انتقال تجربیات زلزله های اخیر در سایر نقاط کشور و خارج به مردم و مسوولان و برگزاری نشست های تخصصی در این موضوع، آگاهی مردم و مسوولان ذیربط را ارتقا دهند.در حوزه پیشگیری، رسانه ها نقش اساسی دارند و می توانند با پخش برنامه های آموزنده و انتقال تجربیات زلزله های اخیر در سایر نقاط کشور و خارج به مردم و مسوولان و برگزاری نشست های تخصصی در این موضوع، آگاهی مردم و مسوولان ذیربط را ارتقا دهند.
وی یادآوری می کند: علت بیش از ۷۰ درصد از مصدومان حین وقوع زلزله، ناشی از رعب، وحشت و فرار است و کاهش این آمار نیاز به آموزش قبل، حین و بعد از زلزله دارد تا در زمان وقوع زلزله مردم پناهگیری مناسب انجام داده و در هر جا که هستند نقاط امن آنجا را شناسایی و در آن مکان پناه بگیرند.

ادارات متولی در ایمنی ساختمان ها احساس مسوولیت کنند
رییس سازمان نظام مهندسی آذربایجان شرقی نیز با تاکید بر نقش فرهنگ سازی و آگاهی مردم در خصوص زلزله و تبعات آن، می گوید: رسانه ها در این زمینه نقش اساسی دارند و باید طوری فرهنگ سازی کنند تا مردم ساختمان هایی را خرید و در آن ها ساکن شوند که به دست صاحبان حرفه و افراد دارای صلاحیت ساخته شده باشد.
رسانه ها در این زمینه نقش اساسی دارند و باید طوری فرهنگ سازی کنند تا مردم ساختمان هایی را خرید و در آن ها ساکن شوند که به دست صاحبان حرفه و افراد دارای صلاحیت ساخته شده باشد.
دیزجی، با بیان اینکه تمامی ارگان های مسوول در حوزه ساختمان سازی باید در این حوزه احساس مسوولیت کرده و به وظایف خود عمل کنند، می افزاید: سازمان استاندارد باید مصالح غیراستاندارد را از سطح بازار جمع آوری کند، اداره کل کار و رفاه اجتماعی به وظیفه خود در ایمنی و بهداشت کار عمل کند، سازمان فنی و حرفه ای در تربیت و آموزش کارگران ماهر اهتمام ویژه ای داشته باشد و اداره کل راه و شهرسازی مبحث مربوط به ماده ۳۵ را پیگیری و شهرداری نیز به وظایف خود در این حوزه عمل کند.

دستگاه های متولی باید آماده و مردم نیز هوشیار و آماده باشند
رییس مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمالغرب کشور نیز با بیان اینکه از اکنون باید برای زلزله آماده بود، می گوید: قرار نیست که هر روز در کشور و شهر ما زلزله ای با بزرگای بالا و تخریب زیاد روی دهد بلکه زلزله بالای هفت ریشتر در این شهر در دوره ۲۵۰ ساله روی می دهد و اگر برای آن آمادگی وجود داشته باشد، تلفات کاهش خواهد یافت در غیر این صورت زلزله ما نیز مثل زلزله ترکیه برای سایر کشورها، استان ها و شهرها درس عبرت خواهد شد.
عباس نژاد، با تاکید بر اینکه زلزله دیر یا زود در منطقه آذربایجان روی خواهد داد، می افزاید: اینکه این زلزله چه زمانی روی خواهد داد، مشخص نیست و پیش نشانگرها نیز زمان دقیق آن را نشان نمی دهند ولی بر اساس شواهد و علایم، احتمال وقوع زلزله پیش بینی می شود ولی علم عاجز از تعیین زمان دقیق زلزله است.
عباس نژاد، با تاکید بر اینکه زلزله دیر یا زود در منطقه آذربایجان روی خواهد داد، می افزاید: اینکه این زلزله چه زمانی روی خواهد داد، مشخص نیست و پیش نشانگرها نیز زمان دقیق آن را نشان نمی دهند ولی بر اساس شواهد و علایم، احتمال وقوع زلزله پیش بینی می شود ولی علم عاجز از تعیین زمان دقیق زلزله است.
وی اظهار می کند: اگر زلزله ای به بزرگای هفت ریشتر روی دهد، دستگاه های متولی باید آماده و مردم نیز هوشیار و آماده باشند و در این زمینه فرهنگ سازی صورت گیرد تا از ساخت و ساز بر روی گسل و حریم آن جلوگیری شود و شهرداری روی خط گسل نباید مجوز فعالیت دهد و دستگاه های پشتیبان نیز آمادگی لازم را داشته باشند.

از چهار مرحله مدیریت بحران تنها به مرحله سوم و مقابله اهمیت می دهیم
مدیر بحران شهرداری تبریز نیز می گوید: شهرداری تبریز برای ساختمان های موجود در بافت های مرکزی و فرسوده بر اساس پایش ساختمان های ناایمن، به عنوان بسته تشویقی و با مجوز شورای اسلامی این شهر عوارض و پروانه ساختمانی با تخفیف ۵۰ درصدی ارایه می کند تا شهروندان نسبت به تجدید بنا و بازسازی ساختمان های خود اقدام کنند.شهرداری تبریز برای ساختمان های موجود در بافت های مرکزی و فرسوده بر اساس پایش ساختمان های ناایمن، به عنوان بسته تشویقی و با مجوز شورای اسلامی این شهر عوارض و پروانه ساختمانی با تخفیف ۵۰ درصدی ارایه می کند تا شهروندان نسبت به تجدید بنا و بازسازی ساختمان های خود اقدام کنند.
حسن نژاد، می افزاید: ضوابط و دستورالعمل های سازمان میراث فرهنگی در بافت های مرکزی و تاریخی شهر از جمله عدم ارتفاع ساختمان ها در این مناطق از ۷.۵ طبقه به بالا از عوامل بازدارنده در بازسازی و مقاوم سازی ساختمان های موجود در بافت های فرسوده است و باید در این زمینه بازنگری انجام شود.
وی مدیریت ریسک شامل پیش بینی، پیشگیری و آمادگی برای ارتقای ضریب ایمنی شهری و فرهنگ سازی در بین مردم را ضروری دانسته و اظهار می کند: عملکرد مدیریت بحران کشور ما مقابله محور بوده و ضعیف است و از چهار مرحله مدیریت بحران تنها به مرحله سوم و مقابله اهمیت می دهد و با این کار میزان آمادگی در مقابل زلزله ارتقا نمی یابد.
حسن نژاد، ادامه می دهد: در سطح استان مدیریت بحران در زمینه های مدیریت ریسک عملکرد مناسبی دارد و در مجموعه شهرداری تبریز هفت عنوان کتاب در این زمینه تالیف و به چاپ رسیده و مدیریت محله محوری ایجاد و دستورالعمل مقابله با زلزله در ساختمان های بلند مرتبه و مراکز تجاری تهیه شده است.

اقدامات و آمادگی دستگاه های ذیربط آذربایجان شرقی برای ارتقای تاب آوری شهری و مقابله با زلزله
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی با اشاره به اقدامات دستگاه ها و سازمان های ذیربط مانند استانداری، راه و شهرسازی و نظام مهندسی استان و شهرداری تبریز در راستای تاب آوری شهری، می گوید: بعد از زلزله دلخراش سال ۸۲ شهرستان بم و بازدید رهبر معظم انقلاب از این مناطق و دستور تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور، اقدامات مناسبی در بحث ارتقای تاب آوری شهری، مقاوم سازی، نوسازی و بهسازی منازل روستایی و شهری و نظارت در این خصوص در سطح کشور و به تبع آن در این استان روی داده است.
هنربر، می افزاید: در راستای این اقدامات با مقایسه زلزله بم با زلزله های کرمانشاه و زلزله سال ۹۸ میانه و سراب به ویژه روستای ورنکش نشان داد که در این زلزله ها خانه هایی که مقاوم سازی شده بودند حتی یک ترک هم برنداشته بودند.
وی با یادآوری این نکته که هر چقدر منازل مسکونی، واحدهای تجاری، خدماتی، تولیدی و صنعتی و مراکز درمانی، اداری و دولتی ایمن باشد به همان اندازه تلفات جانی و خسارت های مالی به حداقل می رسد، اظهار می کند: در این راستا همه باید تلاش کنند و نظارت ها در این زمینه تشدید شود.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه همچنان در این زمینه با نواقصی مواجه هستیم، می گوید: در برخی مناطق تبریز ساخت و سازهای غیرمجاز ادامه دارد و باید جلوی این کار گرفته شود و عدم توجه به این ساخت و سازها موجب مواجهه شدن این کلانشهر به معضل بزرگ سکونتگاه های غیررسمی شده است.
هنربر، ادامه می دهد: شهرداری تبریز، راه و شهرسازی و نظام مهندسی استان و سایر دستگاه های متولی باید برای حفظ جان و مال مردم، توجه ویژه ای به این موضوع داشته و علاوه بر جلوگیری از ادامه این روند در جهت مقاوم سازی این سکونتگاه ها و جابجایی ساکنان این مناطق به مناطق ایمن اقدامات لازم انجام دهند.
وی اظهار می دارد: در راستای ارتقای تاب آوری شهری و انتقال و جابجایی افراد ساکن در مناطق ناایمن و سکونتگاه های غیررسمی، اقدامات خوبی از سوی اداره کل راه و شهرسازی استان و شهرداری تبریز انجام شده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی، ساخت هفت هزار واحد مسکونی در شهرک جوانان، ۲۴۰ واحد در «اسد گولی»، ۵۰۰ واحد در پروژه «آیمان»، یک هزار و ۶۰۰ واحد در «کرکج» و ۱۲۰ واحد در نگین اندیشه را از جمله اقدامات دستگاه های ذیربط استان و تبریز برای جابجایی و انتقال ساکنان مناطق ناایمن این شهر به مناطق امن اعلام کرده و می گوید: در این راستا اولویت اول انتقال جمعیت ساکن منطقه ۴۸ هکتاری بسیارخطرناک حاشیه این شهر که خطر رانش، فرونشست و گسل شمال تبریز آن ها را تهدید می کند و در اولویت بعدی جابجایی و انتقال جمعیت ساکن در منطقه ۴۰ هکتاری خطرناک است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی، ساخت هفت هزار واحد مسکونی در شهرک جوانان، ۲۴۰ واحد در «اسد گولی»، ۵۰۰ واحد در پروژه «آیمان»، یک هزار و ۶۰۰ واحد در «کرکج» و ۱۲۰ واحد در نگین اندیشه را از جمله اقدامات دستگاه های ذیربط استان و تبریز برای جابجایی و انتقال ساکنان مناطق ناایمن این شهر به مناطق امن اعلام کرده و می گوید: در این راستا اولویت اول انتقال جمعیت ساکن منطقه ۴۸ هکتاری بسیارخطرناک حاشیه این شهر که خطر رانش، فرونشست و گسل شمال تبریز آن ها را تهدید می کند و در اولویت بعدی جابجایی و انتقال جمعیت ساکن در منطقه ۴۰ هکتاری خطرناک است.
هنربر، می افزاید: با توجه به وسعت منطقه حاشیه نشین در این شهر، با موافقت و امضای استاندار آذربایجان شرقی پروژه جابجایی و انتقال ساکنان این منطقه به وزارت کشور اعلام شده تا به عنوان پروژه ملی و با استفاده از اعتبارات ملی اجرا شود و در این راستا موافقت های اولیه از سوی مسوولان کشوری اخذ و مکاتبات لازم در این خصوص در حال انجام است.
وی با اشاره به حساسیت موضوع انتقال و جابجایی ساکنان مناطق حاشیه نشین تبریز به مناطق ایمن، یادآوری می کند: اداره کل راه و شهرسازی و شهرداری تبریز نباید منتظر ملی شدن این پروژه و اعتبار ملی آن باشند بلکه باید با همکاری سایر دستگاه های اجرایی و با عزمی راسخ و اقدامی جهادی وارد عرصه شده و در این راه نیز مردم به عنوان اصل مهم اجرای این پروژه با این دستگاه ها همکاری لازم را انجام دهند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی، می گوید: در جهت ارتقای تاب آوری فرهنگی جامعه نیز اقدامات زیادی از جمله آموزش ۳۰۸ هزار نفر از مردم عادی در زمینه امداد و نجات و آمادگی در برابر حوادث از سوی دستگاه های ذیربط، آموزش تخصصی برای هفت هزار و ۵۰۰ نفر از اعضای ستاد مدیریت بحران استان، فرمانداران و شهرداران، برگزاری آموزش های عمومی و تخصصی برای مردم و پرسنل از سوی دستگاه های مختلف و برگزاری رزمایش های زلزله در مدارس و انتقال این آموزش ها به سطح خانواده انجام شده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی، می گوید: در جهت ارتقای تاب آوری فرهنگی جامعه نیز اقدامات زیادی از جمله آموزش ۳۰۸ هزار نفر از مردم عادی در زمینه امداد و نجات و آمادگی در برابر حوادث از سوی دستگاه های ذیربط، آموزش تخصصی برای هفت هزار و ۵۰۰ نفر از اعضای ستاد مدیریت بحران استان، فرمانداران و شهرداران، برگزاری آموزش های عمومی و تخصصی برای مردم و پرسنل از سوی دستگاه های مختلف و برگزاری رزمایش های زلزله در مدارس و انتقال این آموزش ها به سطح خانواده انجام شده است.
هنربر، ادامه می دهد: مدیران اعضای ستاد مدیریت بحران استانداری، فرمانداران و شهرداران استان نیز بعد از وقوع اولین زلزله ۱۳ مهر خوی با بزرگای ۵.۴ ریشتر بر اساس دستور استاندار آذربایجان شرقی همچنان در آماده باش قرار دارند.
وی با اشاره به ضرورت وجود «کیف نجات» در هر واحد مسکونی، اظهار می کند: به نظر می آید در پنج درصد ساختمان ها در این شهر چنین کیفی وجود ندارد در حالی که باید برای ساختمان ها کیف نجات شامل مواد غذایی خشک، پتو، داروها و اقلام مورد نیاز حتی سوت تدارک دیده شود.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی، می گوید: موضوع اسکان اضطراری در زمان وقوع زلزله بر اساس اسناد بالادستی بر عهده شهرداران شهرها با همکاری راه و شهرسازی، هلال احمر و شرکت های خدمات رسان بوده و در این زمینه اقدامات خوبی انجام شده است و مجموعه سالن های چندمنظوره شهرداری ها و سازمان ورزش و جوانان، مدارس ایمن آموزش و پرورش و مناطق سرپوشیده امن آماده اسکان اضطراری مردم هستند.
هنربر، می افزاید: در زمان کنونی برای اسکان اضطراری ۲۰۰ هزار نفر در این کلانشهر مکان های سرپوشیده امن وجود دارد و شهرداری نیز ۲۸۵ پارک به ظرفیت ۷۰۰ هزار نفر را برای این منظور آماده سازی کرده و پنج قطعه زمین نیز برای برپایی چادر آماده شده است.

ساختمان ها طوری طراحی شده اند که برای یکبار زلزله مقاومت کنند نه برای زلزله های ادواری
رییس سازمان نظام مهندسی آذربایجان شرقی نیز با تاکید بر جرم انگاری تخلف، می گوید: تخلفات به معنای جرم است و مهندسان و افراد مختلفی که در ساخت ساختمان تخلفی انجام می دهند، مرتکب جرم تعلیقی می شوند و باید این افراد مورد پیگرد قانونی قرار گیرند و این موضوع نیز باید از سوی نمایندگان مجلس، دولت و قوه قضاییه پیگیری شود.
دیزجی، با اشاره به تصور غلفت برخی افراد که ساختمان باید در مقابل زلزله تمام قد ایستادگی کند، می افزاید: ترک خوردن به عنوان رفتار ساختمان در زمان وقوع زلزله برای دفع نیروهای وارد شده، طبیعی است.ترک خوردن به عنوان رفتار ساختمان در زمان وقوع زلزله برای دفع نیروهای وارد شده، طبیعی است.
وی اظهار می کند: ساختمان ها طوری طراحی شده اند که برای یکبار زلزله مقاومت کنند نه برای زلزله های ادواری، بنابراین مقاومت آن ها برای دوره های بازگشت زلزله کمتر خواهد شد.
رییس مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمالغرب کشور با بیان اینکه قیاس زلزله در ایران با ژاپن درست نیستف می گوید: نزدیک ترین زلزله به سطح زمین در ژاپن در عمق ۱۵۰ کیلومتری روی داده و در آن هیچ گونه گسستی ایجاد نشده است در حالی که در منطقه آذربایجان زلزله حداکثر در ۱۵ کیلومتری عمق زمین روی می دهد.
عباس نژاد، با اشاره به اینکه تخریب ساختمان تابعی از بزرگای زلزله، عمق و زوایای امواج آن است، می افزاید: با رعایت شرایط، ضوابط و استانداردها در ساختمان سازی از میزان تخریب بر روی خط گسل و حریم آن کاسته می شودبا رعایت شرایط، ضوابط و استانداردها در ساختمان سازی از میزان تخریب بر روی خط گسل و حریم آن کاسته می شود و هیچ ساختمانی بر روی خط گسل یا حریم آن تاب تحمل بر روی زلزله های بالای ۶ ریشتر را نخواهد داشت.
مدیر بحران شهرداری تبریز نیز با بیان اینکه بزرگ ترین پروژه ساماندهی حاشیه‌نشینی کشور با ۲ هزار واحد مسکونی در شهرک جوانان این شهر اجرا می‌شودمدیر بحران شهرداری تبریز نیز با بیان اینکه بزرگ ترین پروژه ساماندهی حاشیه‌نشینی کشور با ۲ هزار واحد مسکونی در شهرک جوانان این شهر اجرا می‌شود، می گوید: کلانشهر تبریز بر روی گسل خطرناک زلزله قرار دارد و به همین خاطر خطرپذیری ساکنان این شهر نیز به مراتب بالاتر است.
حسن نژاد، می افزاید: این طرح با همکاری قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) برای جابجایی حاشیه نشینان این شهر اجرا می شود و موثرترین و عظیم ترین پروژه ساماندهی حاشیه نشینی در کشور است.
وی با تشریح برنامه ها و اقدامات انجام شده در مراحل چهار گانه مدیریت بحران شهرداری تبریز، اظهار می کند: برگزاری رزمایش مقابله با زلزله گام موثری در جهت ارزیابی توان آمادگی و میزان کارایی تجهیزات و منابع انسانی در مواجهه با بلایای طبیعی بوده و بر همین اساس طی سال های گذشته این مدیریت با همکاری سازمان های مربوطه نسبت به برگزاری این رزمایش ها اقدام کرده است.
انتهای پیام/