دم و بازدم در ۲۷ شهری که درست نفس نمی‌کشند / افزایش ۸۷ درصدی مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا

به گزارش نصر، دکتر عباس شاهسونی در گفت‌وگو با ایسنا،‌ با اشاره به عوارض آلودگی هوا بر سلامت افراد، گفت: مواجهه با آلودگی هوا در کشورهای توسعه یافته چهارمین عامل مرگ در جهان پس از خطرات متابولیک، رژیم غذایی و دود سیگار است. این در حالیست که در کشورهای در حال توسعه، آلودگی هوا سومین ریسک فاکتور مرگ است. در واقع مطالعات جهانی نشان داده است آلودگی هوای آزاد و داخل در مناطق شهری و روستایی سالیانه منجر به بیش از هفت میلیون مرگ زودرس می‌شود.

بررسی آثار بهداشتی و اقتصادی آلودگی هوا در ۲۷ شهر
شاهسونی با اشاره به آخرین مطالعه وزارت بهداشت در ایران در زمینه آلودگی هوا تحت عنوان "کمی‌سازی اثرات بهداشتی و اقتصادی منتسب به آلاینده ذرات معلق PM ۲.۵"، توضیح داد: این مطالعه در ۲۷ شهر تهران، اهواز، مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، ایلام، ‌سنندج، همدان، خرم‌آباد، اراک، کرج، کرمانشاه، آبادان، شهرکرد، یزد، ارومیه، کرمان، ‌ قزوین، بیرجند، قم، ‌زابل، بجنورد، زنجان، بوشهر، اردبیل و زاهدان در سال ۱۴۰۰ با جمعیت حدود ۳۵ میلیون نفر انجام شده است.
او در پاسخ به سوالی درباره علت نبودن شهرهای شمالی کشور در این مطالعه، توضیح داد: در شهرهای شمالی علی‌رغم اینکه ایستگاه سنجش کیفیت هوا وجود دارد، اما داده معتبر و پیوسته نداشتیم و یا آمار ارائه شده به ما با شواهد فرق داشت که این موضوع سبب شد این شهرها در مطالعه قرار نگیرند.
وی افزود: بر اساس این مطالعه مشخص شد در سال ۱۴۰۰ میانگین غلظت ذرات معلق PM۲.۵ در ۲۷ شهر ذکر شده بیش از ۶ برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت ( ۵میکروگرم در مترمکعب) و بیش از ۲.۵ برابر استاندارد ملی ( ۱۲ میکروگرم در مترمکعب) است. همچنین در سال ۱۴۰۰ به طور میانگین ۲۴۲ روز میانگین غلظت روزانه ذرات معلق PM۲.۵ در ۲۷ شهر ذکر شده بالاتر از رهنمود روزانه سازمان جهانی بهداشت (۱۵ میکروگرم در متر مکعب) بوده است که بالاترین تعداد روزها مربوط به مشهد با ۳۵۷ روز در طی سال ۱۴۰۰ بوده است. در شهر تهران نیز ۳۵۵ روز میانگین غلظت روزانه ذرات معلق PM۲.۵ بالاتر از رهنمود روزانه سازمان جهانی بهداشت بوده است.

۵ کلانشهر تنها ۱۰ روز هوای خوب داشتند
شاهسونی ادامه داد: طی سال ۱۴۰۰ در شهرهای مورد مطالعه کشور تقریبا ۱۶.۷ درصد از روزهای سال شاخص کیفیت هوا ذرات معلق PM۲.۵ در محدوده خوب، ۶۲.۶ درصد در محدوده هوای قابل قبول، ۱۶.۵ درصد در محدوده هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، ۳.۴ درصد در محدوده هوای ناسالم برای همه گروه‌ها، ۰.۴۲ درصد در محدوده هوای خیلی ناسالم و ۰.۴۱ درصد در محدوده هوای خطرناک بود و مشخص شد نسبت به سال ۱۳۹۹ تعداد روزهای دارای هوای خوب پنج درصد کاهش یافته است. شهرهای تهران، ‌مشهد، اهواز، اصفهان و کرج نیز دارای کمتر از ۱۰ روز هوای خوب در سال ۱۴۰۰ بوده‌اند.

بیشترین تعداد روزهای هوای خوب در اردبیل
وی افزود: پایین‌ترین میزان غلظت ذرات معلق PM۲.۵ مربوط به شهر اردبیل بود و در واقع بیشترین تعداد روزهای هوای خوب مربوط به شهر اردبیل با ۲۹۷ روز است.

افزایش تاثیر پدیده طوفان گرد و غبار در ۴ شهر
وی با تاکید بر لزوم تلاش بیشتر مسئولان برای افزایش تعداد روزهای با هوای خوب، بیان کرد: هرچند با توجه به اقدامات انجام گرفته طی سال‌های اخیر تعداد روزهای با هوای قابل قبول افزایش یافته است، اما هنوز با استانداردهای جهانی و رهنمود سازمان جهانی بهداشت فاصله زیادی داریم. در شهرهای مورد مطالعه کشور تقریبا ۱۹۷ روز سال کیفیت هوا قابل قبول است؛ گرچه آلودگی هوا در این سطح هم ممکن است برای تعداد بسیار کمی از افراد با ملاحظات بهداشتی خاص همراه باشد. در این شرایط افرادی که نسبت به ذرات معلق حساسیت ویژه‌ای دارند ممکن است علائم تنفسی در آنها مشاهده شود. بیشترین تعداد روزهای ناسالم برای همه گروه‌ها، خیلی ناسالم و خطرناک مربوط به شهرهایی است که با پدیده طوفان گرد و غبار روبرو هستند از جمله زابل، اهواز، کرمانشاه و دزفول که باعث اثرات سوء بهداشتی بسیاری بر سلامتی ساکنین این شهرها شده است.
شاهسونی تاکید کرد: سازمان‌های مسئول باید اقدامات بسیار فوری را در مناطق تولید گرد و غبار اجرا کنند تا حداقل روند رو به رشد تولید گرد و غبار و تعداد روزهایی که این پدیده در این استان‌ها رخ می‌دهد، کاهش یابد.

بیش از ۲۰ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در سال گذشته
او درباره مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سال ۱۴۰۰، اظهار کرد: میانگین تعداد مرگ کل منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در ۲۷ شهر مورد مطالعه ۲۰۸۳۷ نفر بوده است. در شهر تهران در سال قبل به طور میانگین مرگ ۶۳۹۸ نفر منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ است. نتایج نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ به طور میانگین جزء مرگ کل منتسب به ذرات معلق در کشور برابر با ۱۲.۵۹ درصد است که این جزء منتسب در شهرهایی نظیر اهواز، تهران، زابل، کرج، اصفهان و دزفول که با آلودگی هوای شهری و و پدیده گرد و غبار درگیر هستند، بالاتر از میانگین کشوری است.

بررسی میزان مرگ و میر ۴ بیماری مهم منتسب به آلودگی هوا
رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، گفت: تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی(COPD) منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ در شهرهای مورد مطالعه به طور میانگین ۵۷۴ نفر بوده است. در شهر تهران نیز به طور میانگین تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ تعداد ۱۲۰ نفر بوده است. در سال ۱۴۰۰ هزینه‌های مرتبط با مرگ ومیر ناشی از بیماری‌های مزمن انسداد ریوی ۲۲۵ میلیون دلار تخمین زده شده است.
وی افزود: میانگین تعداد مرگ در سال ۱۴۰۰ به علت سرطان ریه در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در مجموع ۲۷ شهر مورد مطالعه به طور میانگین ۵۱۳ نفر بود. در شهر تهران به طور میانگین مرگ ۱۶۱ نفر منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ به علت سرطان ریه بوده است. در سال ۱۴۰۰ هزینه‌های مرتبط با مرگ ومیر ناشی از سرطان ریه ۲۰۱ میلیون دلار تخمین زده شده است. میزان خسارت اقتصادی مرگ و میرهای ناشی از سرطان ریه منتسب به آلودگی هوا به نحو چشمگیری بیشتر از پنج سال قبل بوده است.
او درخصوص تعداد مرگ‌های سال ۱۴۰۰ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵، تصریح کرد: تعداد این مرگ‌ها در ۲۷ شهر مورد مطالعه به طور میانگین ۴۹۲۳ نفر بوده است و در شهر تهران این آمار به شکل میانگین ۱۳۲۲ نفر گزارش شده است. در سال ۱۴۰۰ هزینه‌های مرتبط با مرگ ومیر ناشی از ایسکمیک قلبی ۱۹۳۲ میلیون دلار تخمین زده شده است.
شاهسونی ادامه داد: میانگین تعداد مرگ در سال ۱۴۰۰ به علت سکته مغزی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ در ۲۷ شهر مورد مطالعه به طور میانگین ۱۹۷۲ نفر بوده است که در شهر تهران این آمار به شکل میانگین ۶۶۶ نفر گزارش شده است. در سال ۱۴۰۰ هزینه‌های مرتبط با مرگ و میر ناشی از سکته مغزی ۷۷۴ میلیون دلار تخمین زده شده است.

افزایش ۸۷ درصدی مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سال۱۴۰۰
وی با اشاره به کاهش تعداد مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸، تصریح کرد: اما این روند در سال ۱۳۹۹ متوقف و افزایشی شد و در سال ۱۴۰۰ تعداد همه مرگ‌های منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ بیش از ۸۷ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش یافت. این روند افزایشی در تمامی علل مرگ به علت مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ مشهود است؛ چنانچه تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۵ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹، تعداد مرگ به علت سکته مغزی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۳ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹، تعداد مرگ به علت سرطان ریه منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ بیش از ۷۲ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ و تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۰ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش یافته است.
وی افزود: در سال ۱۴۰۰ در مجموع هزینه مرتبط با مرگ و میر ناشی از همه علل منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ مقدار ۸.۱۷ میلیارد دلار (معادل ۲۲۷ هزار میلیارد تومان) برآورد شده است. این مقدار نسبت به سال ۱۳۹۹ بیش از ۹۰ درصد افزایش یافته است.
او تاکید کرد: کل هزینه‌های مرتبط با مرگ و میر ناشی از همه علل منتسب به ذرات معلق PM۲.۵، مرگ و میر ناشی از بیماری‌های ایسکمیک قلبی، سکته مغزی، ‌سرطان ریه و بیماری‌های مزمن انسداد ریوی در کشور در سال ۱۴۰۰ برابر با ۱۱.۳ میلیارد دلار (معادل ۳۱۴ هزار میلیارد تومان) برآورد شده است.

پایتخت متحمل بیشترین خسارت اقتصادی از آلودگی هوا
وی بیان کرد: بیشترین خسارت اقتصادی در کلانشهر تهران (۳.۴ میلیون دلار معادل ۹۴ هزار میلیارد تومان) بر آورد شده بود. پس از کلانشهر تهران شهرهایی که دارای بیشترین جمعیت و یا بالاترین مقادیر آلودگی هوا بودند از جمله مشهد، شیراز، ‌ کرج، اصفهان و اهواز قرار گرفتند.

هزینه‌های اقتصادی آلودگی هوا در ۹ کلانشهر دیگر
رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره مرگ‌ومیرهای منتسب به آلودگی هوا و هزینه‌های اقتصادی ناشی از آن در ۹ کلانشهر دیگر علاوه بر تهران که آلودگی هوای بیشتری را تجربه می‌کنند، توضیحاتی ارائه کرد و گفت: بر اساس مطالعه‌ای که انجام شده است در شهر اهواز تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در سال ۱۴۰۰ به شکل میانگین ۱۰۶۷ نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از ۳۰ سال ۹ نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از ۳۰ سال ۱۶ نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۴۲۳ نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۷۰ نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۰ در شهر اهواز به طور میانگین ۶۲۱ میلیون دلار معادل با ۱۷ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
وی افزود: در شهر مشهد تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در سال ۱۴۰۰ به شکل میانگین ۱۸۹۱ نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از ۳۰ سال ۸۴ نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از ۳۰ سال ۳۹ نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۴۰۶ نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۱۸۹ نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۰ در شهر مشهد به طور میانگین ۱۰۲۲ میلیون دلار معادل با ۲۸ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
او درباره این موضوع در شهر اصفهان نیز توضیح داد: تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در سال ۱۴۰۰ به شکل میانگین ۱۶۶۴ نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از ۳۰ سال ۴۲ نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از ۳۰ سال ۴۸ نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۴۱۱ نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۱۴۴ نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۰ در شهر اصفهان به طور میانگین ۹۰۵ میلیون دلار معادل با ۲۵ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
وی تبریز را هم کلانشهر آلوده دیگری در کشور معرفی کرد و ادامه داد: تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در سال ۱۴۰۰ در شهر تبریز به شکل میانگین ۱۳۱۶ نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از ۳۰ سال ۳۴ نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از ۳۰ سال ۳۴ نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۲۲۵ نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۱۴۰ نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۰ در شهر تبریز به طور میانگین ۶۸۶ میلیون دلار معادل با ۱۹ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
او همچنین گفت: در شهر شیراز نیز تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در سال ۱۴۰۰ به شکل میانگین ۹۵۲ نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از ۳۰ سال ۹۱ نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از ۳۰ سال ۲۳ نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۱۵۹ نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۹۵ نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۰ در شهر شیراز به طور میانگین ۵۱۷ میلیون دلار معادل با ۱۴ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
شاهسونی افزود: در شهر کرج نیز تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در سال ۱۴۰۰ به شکل میانگین ۱۲۰۰ نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از ۳۰ سال ۲۸ نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از ۳۰ سال ۳۵ نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۳۹۰نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۸۷ نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۰ در شهر کرج به طور میانگین ۶۸۲ میلیون دلار معادل با ۱۸ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
او درباره تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در سال ۱۴۰۰ در شهر کرمانشاه، خاطرنشان کرد: تعداد کل مرگ‌ها به شکل میانگین ۹۶۶ نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از ۳۰ سال ۲۹ نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از ۳۰ سال ۳۰ نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۳۳۹ نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۱۰۷ نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۰ در شهر کرمانشاه به طور میانگین ۵۷۷ میلیون دلار معادل با ۱۶ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
وی با بیان اینکه تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در سال ۱۴۰۰ در شهر قم به شکل میانگین ۷۹۲ نفر بوده است، تصریح کرد: تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از ۳۰ سال ۱۹ نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از ۳۰ سال ۱۰ نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۱۷۶ نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۲۱ نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۰ در شهر قم به طور میانگین ۳۹۹ میلیون دلار معادل با ۱۱ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
شاهسونی با بیان اینکه تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در سال ۱۴۰۰ در اراک، شهر صنعتی مجاور استان قم به شکل میانگین ۴۹۲ نفر بوده است، اظهار کرد: همچنین تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از ۳۰ سال در اراک ۱۳ نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از ۳۰ سال ۱۰ نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۹۳ نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۵۴ نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۰ در شهر اراک به طور میانگین ۲۵۹ میلیون دلار معادل با ۷ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

هوای زابل؛ آلوده‌ترین هوا در کشور
او تاکید کرد: بالاترین میانگین غلظت ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ مربوط به شهر زابل گزارش شد که حتی بیش از ۱۲ برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت بود؛ در واقع بیشترین تعداد روزهای هوای خطرناک در سال ۱۴۰۰ مربوط به شهر زابل با ۱۵ روز بوده است.
به گفته شاهسونی، در شهر زابل تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در سال ۱۴۰۰ به شکل میانگین ۲۸۹ نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از ۳۰ سال ۶ نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از ۳۰ سال ۳ نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۲۶ نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۱۴ نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۰ در شهر زابل به طور میانگین ۱۳۲ میلیون دلار معادل با  ۳هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
انتهای پیام/