به گزارش نصر، میدان آذربایجان خروجی تبریز به سمت غرب استان و استانهای همجوار و همچنین خارج از کشور و به سمت فرودگاه تبریز است، در هر ساعت بیش از ۱۱ هزار خودرو در این میدان تردد میکنند؛ از این رو، میدان آذربایجان یکی از پرترددترین میدانهای شهر تبریز محسوب میشود، قرار گرفتن این میدان در محل تلاقی بزرگراه پاسداران، بزرگراه آذربایجان، خروجی فرودگاه تبریز و جاده سنتو و مرند، موقعیت ترافیکی و اهمیت این میدان را چند برابر کرده است.
میدانی بزرگ که یکی از نمادهای تبریز بود، برخلاف طرح اولیه قابل قبولی که قرار بود اجرا شود، طرح دیگری اجرا شد و نه تنها نتوانست ورودی شهر را زیبا کند، بلکه اسباب حیف و میل بیت المال را نیز به همراه داشته و موجب نارضایتی چندین ساله شهروندان تبریزی شد.
پروژه میدان آذربایجان، میدانی به وسعت ۱۲.۵ هکتار و یک و نیم برابر وسعت میدان آزادی تهران، از بزرگترین میدانهای شهری ایران محسوب میشود، صبح روز سه شنبه 19 خرداد 1394 شاهد مراسم کلنگ زنی مسئولین وقت تبریز بود و بنا بود تا این پروژه، خطوط رفت و برگشت یکی از مهمترین ورودیهای شهر را بهدرستی فراهم کند، اما این پروژه علیرغم 260 هزار مترمکعب حجم خاکبرداری، 32 هزار مترمربع بتنریزی، 35 هزار تن آسفالتریزی و 11 هزار متر حفاری شمع، متأسفانه تا به امروز نه تنها این پروژه به نتیجه نرسیده، بلکه هر سال با مشکلات متفاوت و جدیدی در این پروژه مواجه میشویم.
این موضوع در حالی است که در سال 1394 بر اساس تصمیمات "صادق نجفی" شهردار وقت تبریز، پروژه بزرگ و پرهزینه توسعه میدان آذربایجان کلید خورد و تا به امروز علیرغم هزینه کلان در این پروژه با کمبودها و مشکلات عدیدهای مواجه هستیم. نجفی در آئین کلنگ زنی این پروژه وعده داده بود پروژه عظیم میدان آذربایجان در روز 22 بهمن سال 1395 به بهره برداری کامل برسد.
وی در تاریخ 22 آذر 1395 با اشاره به مراحل زمان بندی این پروژه گفته بود: پروژه برای 24 ماه تعریف شده است و اگر پیمانکار پروژه به قول خود عمل کند پروژه را در 18 ماه به پایان میرساند.
شهردار وقت تبریز، میدان آذربایجان را از گرههای اصلی ترافیک شهر تبریز خوانده و افزود: دستاوردهای اجرای این پروژه، فراتر از مباحث ترافیکی بوده و قطعاً در شاخصهای اجتماعی و فرهنگی این منطقه تاثیرگذار خواهد بود.
اما این پروژه که نقش مهمی در تبادل ترافیک سنگین شهری تبریز با سه رمپ «پاسداران-آذربایجان»، «بابایی-آذربایجان» و «آذربایجان-بابایی» در قالب مسیرهای طبقاتی و همچنین آکس عبور تراموا، عابر پیاده و دوچرخه در محدوده مرکزی میدان میتواند نقش مهمی در روانسازی ترافیک بخش غربی کلان شهر تبریز داشته باشد، هنوز با گذشت بیش از 6 سال از موعد سر رسید این وعده هنوز این پروژه تکمیل نبوده و دارای نواقصاتی است.
چه شد؟ تصویر شماره یک را نگاه کنید، قرار بود قسمتی که داخل کادر است اجرا شود! این تصویر مربوط به همان روز کلنگ زنی این میدان است.
اما آنچه گذشت، طرحی متفاوت بود! برای کل این پروژه طی دو قرارداد 53 میلیارد تومانی بر حسب صورت وضعیتهای سال 94 پرداخت شده است که علاوه بر این رقم مبالغ خرد دیگری نیز هزینه شده است.
نواقص پروژه میدان آذربایجان
یکی از مشکلاتی که در حریم فعلی میدان آذربایجان وجود دارد و به نوعی یکی از معضلات ترافیکی به حساب میآید، مستقر شدن تاکسیهایی هست که در سمت جاده صوفیان ایستاده و به دنبال مسافرند، معضلی که ورود پلیس را میطلبد و شهرداری باید محلی مناسب و امن برای مسافرین و رانندگان مشخص کند.
حال یکی از اساسیترین سوالات این است که شهرداری چرا قبل از انجام پروژهها مطالعات را به دقت انجام نداده و بعد از آغاز پروژه چنین مشکلاتی رخ میدهد؟ نبود روشنایی، علائم افقی و عمودی که هدایت مسافران را به مشکل انداخته و کسی نمیداند که از کدام مسیر باید حرکت کند و گیج میماند!
طبق آخرین اعلام کمیسیون عمران، ترافیک و حمل و نقل شهری 20 میلیارد تومان برای نماسازی، زه کشی پشت شمعها، زیباسازی، هندریلها و تجهیزات ترافیکی و نهایتا آسفالت رویه که در مرحله آخر انجام خواهد شد، برآورد شده است، این نکته نیز فراموش نشود که در صورت به تاخیر انداختن اجرای پروژه، روی این هزینهها باید حساب و کتاب تورم نیز آورده شود!
تصویر گیجکننده ورودی غرب تبریز
برای نماسازی پروژه میدان آذربایجان ابتدا نمای پلیمری، سپس نمای دیوار سبز و بعد از آن اجرای شاتکریت و رنگ آمیزی را مطرح کردند که همه این سه مورد را شهرداری آغاز کرده و سپس بعد از اینکه اجرای آن میسر نشد پیشنهاد چهارم را مطرح کردند! چهارمین ایده شهرداری برای نماسازی مسیر 6 هزار متر مربعی این میدان طرح دیوار شسته سیمانی بوده که قرار است این طرح اجرا شود.
اگر از همه اینها بگذریم، باید این نکته را فراموش نکنیم که کهن شهر تبریز، شهر هشت دروازهای که مردمان سالها برای ورود به خاکش از پس برجهای پرهیبت گذر میکردند، اکنون تا چشم برهم میزنند از برهوت جادهها خود را در میان بتن شهری مییابند که دیگر نه حال و هوای باغ شهری را دارد و نه شهرتی با هشت ورودی و دروازه.
"ایرج شهین باهر" شهردار سابق تبریز که در سال 1395 بهعنوان رئیس کمیسیون توسعه و عمران شهری شورای اسلامی شهر گفته بود: «برای ساماندهی و بهسازی مسیرهای ورودی شهروندان باید ساختمانهایی که نمای مناسبی ندارند را اصلاح کنند تا چهره شهر زیبا شود. برای ورودی تبریز – مرند که دروازه اروپا نیز گفته میشود در مسابقهای که برگزار شد طرحی به تصویب رسید که پس از پیشبینی بودجه در شورای شهر اجرا خواهد شد. معمولاً در ورودی شهرهای قدیمی نمادی از هویت، تاریخ و فرهنگ احداث میشود که این طاقنماها ازنظر پیشرفت و توسعه نیز معرف تبریز خواهند بود. وضعیت ورودی شهر ۱۰۰ درصد در جذب گردشگر تأثیرگذار خواهد بود، چرا که اولین تصویری که در ذهن گردشگران بهعنوان معرف شهر نقش میبندد تصویر ورودی شهر است که برای همیشه در حافظه ثبت میشود».
جزئیات اجرای پروژه میدان آذربایجان
"محبوب عبداللهپور" معاون وقت فنی و عمرانی شهرداری تبریز با اشاره بر سیاستهای سال 93 مدیریت شهری توضیح داد: در سالهای ۹۳ و ۹۴ سیاست شهرداری، استفاده از روشهای اجرایی به شکل تلفین روش مثلثی (کارفرما، مشاور، پیمانکار) و روش مشارکت عمومی خصوصی بود تا با مشارکت عمومی و خصوصی به پروژهها سرعت داده شود و از پتانسیل نهادهای عمومی و خصوصی بیشترین بهره برداری برای توسعه شهر برده شود.
وی اضافه کرد: در سال ۹۴ اجرای پروژه آذربایجان بصورت مدیریت پیمان با ۳ درصد حق الزحمه به شرکت شهر آتیه واگذار گردید تا از طریق برگزاری مناقصه آزاد پیمانکار واجد شرایط را انتخاب و شروع به کار نماید که نهایتا با ۴/۹ درصد پلوس نسبت به فهرست بها کار اجرایی شروع گردید. برآورد اولیه شهرآتیه مبلغ ۴۵ میلیارد تومان برای ۴ پل و مسیرها و رمپها بود که بعد از ۱۱ درصد کاهش تصویب گردید و پروژه با مدت ۱۸ ماهه آغاز به کار کرد.
عبداللهپور با تاکید بر پیشبینیهای مشاوران گفت: بر اساس پیشبینی مشاور، سرعت خودروها در ساعات اوج ترافیک در میدان در سال ۱۴۰۰ نزدیک صفر میشد، لذا میبایست پروژه سریع اجرا میشد، بر اساس نتیجه شمارش حرکت خودروها توسط دوربینهای نصب شده در محدوده پروژه در ماههای مختلف سالهای ۹۱و ۹۲، از ۱۶ حرکت ممکن در میدان، دو مسیر آذربایجان پاسداران و آذربایجان فرودگاه بیش از ۵۰ درصد از ۱۶ حرکت را به خود اختصاص داده بود که موضوع در شورای ترافیک استان تصویب گردیده و مقرر شده بود دو مسیر یاد شده بصورت مستقیم و مابقی در دور میدان حرکت کنند.
چه بر سر طرح اولیه آمد؟
معاون وقت فنی و عمرانی شهرداری تبریز در ادامه به سرگذشت میدان آذربایجان اشاره کرد و توضیح داد: بعد از شروع پروژه، اعضای شورای شهر چهارم در اولین بازدیدی که از میدان داشتند اعلام کردند که روی میدان پوشانده شود و طرح اولیه اجرا نشود! طرح اولیه شامل همین مسیرها و بدون شمع و پوشش بوده و کنار مسیرها بصورت شیبدار فضای سبز بود. جلسات متعدد در شورا و کمیسیون عمران تشکیل شد و اعضای شورا تصمیم گرفتند به جهت حفظ منظر شهری میدان، آیندهنگری برای پیشبینی مجموعه خدماتی و رفاهی در داخل میدان، حفظ ارزش معنوی و تاریخی منطقه در دوران مقاومت در برابر تهاجم روسها که با مقاومت دلیرانه اهالی تبریز، (که اجازه عبور از آجی چای را به بیگانگان داده نشد و تعدادی از قهرمانان تبریزی روی آجی چای جان خود را از دست داده بودند.) منظر کلی میدان را حفظ کنند، لذا در شورای شهر بر حفظ منظر میدان آذربایجان به شکل فعلی و هویت تاریخی آن تاکید شد. همچنین میدان آذربایجان بزرگترین میدان کشور بوده و حفظ آن ضروری بود.
عبداللهپور افزود: برای فازهای بعدی و پل عابرپیاده و دسترسی به داخل میدان، مسابقه طراحی برگزار شد و طرحهای مختلف به شهرداری ارسال گردید و با توجه به اینکه پوشش میدان مستلزم هزینه بیشتر از طرح اولیه بود و حداقل ۶۰ میلیارد هزینه برآورد میشد، لذا نامهای به شهردار نوشته شد تا تعیین تکلیف شود؛ شهردار وقت در پاسخ نامه نوشتند، تصمیمگیری برعهده شورا بوده و شهرداری مجری مصوبات شورا هست، وقتی شورا تصمیم میگیرد که میدان پوشش داده شود پس به تصمیم شورا عمل کنید. بلافاصله پروژه مجدداً برای محاسبه فرستاده شد که در نهایت عملیات شمع گذاری صورت گرفته و روی شمعها صفحه گذاشته شد، تا مسیرهای داخل میدان پوشش داده شود و بعد از طراحی حدود ۸۰ درصد پروژه در ۶ ماه اجرا گردید و ۲۰ درصد باقیمانده در مدیریتهای بعدی در حال اجرا است.
فرودگاه اجازه نصب المان را نداد
عبداللهپور با اشاره به علت عدم نصب المان در مرکز میدان آذربایجان، گفت: شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی در این پروژه به اجرای نماد در وسط میدان و اجرای شمع، ایراد گرفت و موضوع را بزرگنمایی کردند، برخیها میگویند چرا در آنجا هیچ المانی نصب نشده است و مانند تهران که برج آزادی در ورودی شهر است، اجرا نگردید؟ باید این نکته را در نظر داشت که با عنایت به قطر ۴۰۰ متری میدان حداقل ارتفاع المان باید ۴۰ متر طراحی میشد تا حداقل از فاصله ۴۰۰ متری، به چشم بیاید در حالتی که این میدان دقیقا زیر خطوط پروازی است و طی مکاتبه با شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی حداکثر ۲۲ متر ارتفاع برای اجرای نماد شهری مجاز اعلام شد، اما اگر اکنون کسی بخواهد در این میدان هر نوع بنایی با ارتفاع ۲۳ متر بسازد فرودگاه اجازه آن را نمیدهد و از طرفی چون ارتفاع ۲۲ متر حتی از فاصله نزدیک ۴۰۰ متری هم به چشم نمیآمد، لذا ساخت چنین نمادی عملاً حیف و میل کردن بیت المال بود.
معاون وقت شهردار تبریز گفت: قرار بود کل پروژه طی موعد مقرر که ۱۸ ماه بود تکمیل شود، در خصوص شمعها، طول و تعداد شمعها بعد از آزمایش ژئوتکنیک و نوع خاک، بعد از محاسبه توسط مشاور ارائه میگردد و با محاسبه و طراحی از طرف مشاور، پروژه مجددا فعال گردید.
عبداللهپور افزود: در خصوص تعداد زیاد شمعها باید توضیح داد که فقط تعداد شمع نمیتواند دلیل افزایش هزینه باشد، به عنوان مثال در فاصله مثلا ۱۰ متری هزینه ۳ عدد ستون در فواصل ۵ متری خیلی کمتر از ۲ عدد ستون در فواصل ۱۰ متری خواهد بود، لذا صرفاً تعداد ستون شاخص ارزیابی هزینه نبوده و نتیجه محاسبات و مقاومت سازهای تعیینکننده است و در مورد بازنگری نقشهها، صفحات سرشمعها که با بلت نصب شدهاند، موید تصمیم برای پوشش میدان بوده است.
وی ادامه داد: یکی از اعضای شورای پنجم که بعد شهردار تبریز شد در انتخابات دور پنجم شورا، از عملکرد شاخص کمیسیون عمران و حمل و نقل دور چهارم شورا، ۱۵ دقیقه در رابطه با میدان آذربایجان صحبت کرد که فیلم آن موجود است. چه اتفاقی افتاد که بعد از آن تمامی سایتها این فیلم را برداشتند؟
عبداللهپور خاطر نشان کرد: با توجه به تصادفات دور میدان و متوقف شدن خودروها در ساعات پیک ترافیک در دور میدان، همچنین ثابت بودن میدان آذربایجان و مسیر پاسداران در رینکهای سه گانه تبریز اجرای میدان آذربایجان مهمترین و طبق مطالعات انجام شده، ضروریترین پروژه شهر در سال ۹۴ بود که متاسفانه برخیها اجازه ندادند شیرینی آن به کام مردم شریف تبریز باشد.
وی ادامه داد: متاسفانه هیچ کدام از مدیران بدنه شهرداری جهت شفافسازی و رفع ابهامات مردم، پاسخگویی لازم در مورد ابهامات پروژه میدان آذربایجان را ندادند و بعضی از عزیزان استفاده از تسهیلات بانکی برای اجرای پروژه را غیر اقتصادی اعلام کردند، در حالی که استفاده از تسهیلات بانکی در اجرای این پروژه با توجه به تورم به نفع شهر بود.
عبداللهپور در پایان افزود: ای کاش کسانی که صادقانه و دلسوزانه برای شهر زحمت میکشند را قضاوت نکنیم، امیدوارم مدیران شهرداری و عزیزانی که در آبادی تبریز موثر هستند با همگرایی و همافزایی پتانسیلهای همدیگر، با تلاش شبانه روزی باعث توسعه پایدار تبریز شده و با برطرف کردن مشکلات شهری، موجبات رفاه و نشاط شهروندان عزیز را فراهم آورند.
باید اتفاقات میدان آذربایجان برای مردم شفافسازی شود
روح الله رشیدی، عضو شورای اسلامی شهر تبریز در گفتگو با نصر با تاکید بر اینکه قرار بود میدان آذربایجان گره ترافیکی را باز کند اظهار داشت: قبل از آنکه پروژه میدان آذربایجان آغاز شود مطالعات لازم صورت گرفته بود، برای بررسی میدان آذربایجان باید موضوع را به سه قسمت تقسیم کنیم؛ طرح میدان آذربایجان چه بود؟ چه چیزی اجرا شد و اکنون چه نواقصی دارد.
رییس کمیسیون عمران، حمل و نقل و ترافیک شهری شورای اسلامی شهر تبریز ادامه داد: میدان آذربایجان قرار بود مسئلههای ترافیکی غرب و شمال غرب تبریز را در یک مجموعه که میدان آذربایجان بخشی از آن ایده بود را حل نماید. قرار بود در آنجا روانسازی ترافیک، مباحث امنیتی و قسمتی از آن طرح میدان آذربایجان باشد، اما بخش اصلی این میدان که مسئله ساز است و مردم به درستی سوال میکنند که خاصیت زیرگذرها چیست؟ این در حالی است که بخش اصلی این پروژه اجرا نشده است.
رشیدی با بیان اینکه پروژه میدان آذربایجان ناقص اجرا شده است، ادامه داد: در شکل اجرایی میدان شاهد تغییراتی هستیم از جمله مهمترین ایرادات میدان آذربایجان به غیر از ایرادات هندسی این است که در اجرای این میدان ابتدا آنجا مسقف کردهاند تا میدان بودن آن حفظ شود، با این ایده شمعهای میدان را نصب کردهاند و بعد از آن به دلیل محدودیتها، پروژه در حال اجرا منتفی شده است.
وی اضافه کرد: کل پروژه با تمامی ملحقات آن اجرا نشده و نواقص انباشته شده خود را نشان میدهد از طرفی شکل اجرای پروژه نشان میدهد که تخلفاتی صورت گرفته که در حال رسیدگی است، متأسفانه در بازپرسی تطویع (فرمانبردار گردانیدن) شده و در خواست ما این است که سریعاً شفافسازی شود.
رشیدی با تاکید بر اینکه باید مردم بدانند چه اتفاقاتی در آنجا افتاده است گفت: باید اتفاقات میدان آذربایجان به مردم شفافسازی شود، مهمترین رویکرد ما اکنون این است که شهرداری برای رفع خطر، رفع نواقص موجود و تقویت پروژه را در اولویت قرار دهد، سال گذشته یک سری کارهای ناقصی در حوزه نور و علائم ترافیکی صورت گرفت، اما امسال به صورت جدی شهرداری مکلف است تا هندریلها و خط کشیها، هدایت آبهای سطحی زیرگذر، بدنهسازی، اتصال جزیرهای برای عابرین پیاده، علائم راهنمایی و ترافیکی را نصب کند.
رییس کمیسیون عمران، حمل و نقل و ترافیک شهری شورای اسلامی شهر تبریز در ادامه با انتقاد از تصمیم اعضای شورای دور چهارم مبنی بر پوشاندن میدان و تغییر مسیر میدان از طرح اصلی، گفت: در طراحی اولیه این میدان قرار بود میدان به صورت رو باز باشد که بعد از آن اعضای دور چهارم شورا طی بازدیدی از میدان آذربایجان اعلام کردند که میدان به صورت پوشیده اجرا شود؛ شورای دور چهارم در زمینه نظارت متاسفانه بیمبالاتی کرده و از این موضوع به راحتی رد شده است.
وی در رابطه با آخرین وضعیت عملیات اجرایی میدان گفت: پروژه اکنون هم متوقف است به جز برخی ریزه کاریهایی که صورت میگیرد، عملاً متوقف شده است. پروژه میدان آذربایجان نمونه بارز یک پروژه زیانبار برای شهر بود، اگرچه اجرای آن لازم بود، اما در اجرا شاهد اشتباهات و تخلفات متعددی بودیم.
رشیدی ادامه داد: پروژه میدان آذربایجان تقریباً به اتمام رسیده و تنها نواقص آن مانده است تا تکمیل شود. برای تکمیل نواقص میدان آذربایجان در منطقه ۴ شهرداری تبریز، ۹ میلیارد تومان بودجه تعیین شده و باید امسال تمامی نواقص آن تکمیل شود.
وی در پایان با اشاره به پرونده تخلفات میدان آذربایجان گفت: پرونده تخلفات این میدان به شعبه ۴ بازپرسی دادگاه انقلاب رفته و تاکنون نتیجه پرونده از سوی مقامات قضایی اعلام نشده است، این در حالی است که از زمان شورای دور چهارم این پرونده در حال بررسی است!
تضییع حقوق بیتالمال در پروژه میدان آذربایجان
گزارش نصر میافزاید؛ پرونده شرکت سرمایه گذاری شهر آتیه در رابطه با صورت وضعیتها در بازرسی شعبه انقلاب بوده که تاکنون نتیجه این پرونده مشخص نشده است.
"عبدالله تقیپور" عضو سابق شورای شهر تبریز گفته بود: از کمیسیون عمران شورای شهر تبریز خواستهام که جمعبندی نظرات کارشناسی این کمیسیون را در قالب شکواییه به دادستان تبریز بهعنوان مدعیالعموم ارائه کند تا خواستار پیگیری قضایی این طرح شویم.
وی با اشاره به اینکه پروژه میدان آذربایجان موضوعی است که بهعنوان کارشناس حملونقل معتقدم با اصلاح هندسی و اعمال قانون، گرههای ترافیکی باز میشد اظهار داشت: این پروژه بیش از 1200 شمعکوبی دارد که نزدیک به 100 میلیارد هزینه شده است و علیرغم اینهمه هزینه، گره ترافیکی را باز نکرد و تضییع حقوق بیتالمال را بهدنبال داشته است.
نتیجه پرونده پروژه آذربایجان بزودی مشخص میشود
بابک محبوب علیلو، دادستان عمومی و انقلاب تبریز در گفتگو با خبرنگار نصر در واکنش به آخرین وضعیت رسیدگی به پرونده میدان آذربایجان گفت: پرونده در شعبه 4 بصورت جدی رسیدگی شده و به بازپرس تاکید کردم تحقیقات را تکمیل و در اسرع وقت پرونده جهت اظهار نظر نهایی در دادسرا آماده شود
.
این گزارش در پایان اضافه میکند، امر نظارت و مکانیزم نظارت در شهرداری و شورای شهر را میتوان نظارت خواهی شورا نظارتپذیری شهرداری یا نظارت گریزی شهرداری و تمکین شورا به نظارت گریزی شهرداری دانست
.
این مهم نیز فراموش نشود که استثمار معنای نظارت و موضوع نظارت در شورای ششم نیز با اینکه به عنوان یک ارزش مطرح شده و زیاد گفته میشود، ولی این نظارت اصلی و سیستمی نیست که شورائیان به دنبال آن هستند! نظارت باید از کانال برنامه صورت گرفته و از پرداختن به موضوعهای موردی اجتناب کند و شهرداری باید به نقش نظارتی شورا تمکین کرده و این موضوع مهم را تکلیف خود بداند و از معنای واقعی نظارت فاصله نداشته باشد
.
اکنون میتوان ماحصل پروژه میدان آذربایجان را بعد از شش سال، نبود مطالعات کافی و بیمبالاتی امر نظارت در شورا و شهرداری تبریز دانست و آنچه اکنون لازم و مهم است این است که شهرداری تبریز عزم خود را جزم کرده و با یک برنامه سه ماهه نواقص موجود این میدان را رفع کند و بیش از این مایه شرمساری شهروندان تبریزی در مهمترین و بزرگترین ورودی کلانشهر تبریز نشود.
گزارش از محمدرضا اخگرگداز
منتشر شده در شماره سوم ماهنامه نصر آذربایجان
نسخه دیجیتال سومین شماره ماهنامه نصر آذربایجان به دنبال استقبال مخاطبان به عنوان اولین ماهنامه گویای ایران در دسترس عموم قرار گرفته است. برای مشاهده نسخه دیجیتال و مطالعه مطالب این ماهنامه این لینک را کلیک کرده و ورق بزنید.
انتهای پیام/