متروکه ای به نام میدان حسن‌پادشاه تبریز/ «صاحب‌آباد» بی‌صاحب تبریز

به گزارش نصر، این مجموعه که شامل میدان حسن پادشاه (اوزون حسن) مجموعه جعفر پاشا، دارالمساکین، مدرسه و باغ نصریه، عمارت هشت بهشت، کلیسای سنت هلنا، و مسجد شاه مقصود ( مسجد شاه طهماسب: مسجد صاحب الامر کنونی) بود، به مدت چهار قرن مقر حکومت پادشاهانی از آق‌قویونلوها تا صفوی‌ها بوده است.
به اعتقاد کارشناسان میراث فرهنگی میدان نقش جهان اصفهان، یک الگوی ناقص از این میدان در تبریز بوده که معماران تبریزی آن را بنا نهادند اما این میدان که روزی به عنوان الگوی سایر شهرها بود، اکنون به فلاکت افتاده و در آستانه تخریب قرار دارد. 
 

هر چند که بخشی از این میدان از جمله مسجد صاحب الامر احیا شده و اکنون همچنان در حال بهره برداری است اما سایر مجموعه ها در آستانه تخریب جدی قرار دارند و بیم آن می رود با بی توجهی عمدی یا سهوی، این اثر بزرگ تاریخی به خاطره ها پیوسته و نسل آینده ما را به عنوان افرادی که مراقب میراث تاریخ آبا و اجدادی خود نبودند، به بدی یاد کند.
ژان شاردن جهانگرد و سفرنامه نویس فرانسوی که در دوره شاه عباس دوم صفوی به ایران سفر کرده بود، درباره میدان بزرگ تبریز می نویسد: «میدان مرکزی این شهر از میدان‌های معتبر ایران، من جمله میدان شاه اصفهان، به مراتب بزرگتر است. مورخان عثمانی نوشته‌اند هنگامی که این شهر در دست سرداران ترک بود، چندین بار لشکریان آن‌ها در این میدان گرد آمدند، وعدۀ نفرات آنها بالغ بر سی هزار می‌شد».
 

حافظ حسین کربلایی تبریزی در کتاب «روضات الجنان و جنات الجنان» می‌نویسد: «در کنار مسجد اوزون حسن، مدرسه‌های عالی برای طلاب علوم نصریه قرار داشت. در میدان صاحب آباد بجز یک قصر کوچکتر که پادشاهان آق قویونلو از ایوان آن مسابقات و بازی‌ها را تماشا می‌کردند و یا سفرای خارجی را در آنجا به حضور می‌پذیرفتند، یک بیمارستان بزرگ هم وجود داشت که فقط یک دیوار حد فاصل آن و مسجد اوزون حسن بود. در دوران اوزون حسن و یعقوب، به شهادت بازرگانان ونیزی، بیش از هزار تن مستمند و بیمار در این بیمارستان که اتاق‌های وسیعش با قالی مفروش بود، زندگی می‌کردند. در سفره‌خانه مجاور که به فقرا اختصاص داشت، به خرج دربار به تهیدستان غذا داده می‌شد».
اکنون از این میدان صاحب آباد، آثار کمی باقی مانده و بقایای تاریخی نیز به دلیل بی توجهی در حال تخریب است.
 

 کاروانسرای حسن پادشاه که در وضعیت اسفناکی قرار دارد و در نزد افکار عمومی به «صاحب آباد» بی صاحب تبدیل شده است.
 باید احیای آثار بزرگی از جمله «ربع رشیدی» و «میدان صاحب آباد» تبریز که نشان از شکوه تاریخی این خطه و یکی از آثار نادر تاریخی است، در اولویت اقدامات شهر قرار گیرد. 
انتهای پیام/