علت نامگذاری و فضیلت لیله القدر

به گزارش نصر، شب قدر شب تجلی میعاد انسان با خداوند و از خود جدا شدن و غرق در دریای رحمت و محبت و مهربانی خدا شدن است. در روایات اهل بیت (علیه‌السّلام) آمده است: فرشتگان در شب قدر فرود آمده و در زمین پخش می‌شوند، بر مجالس مؤمنین گذشته، بر آنان سلام کرده و برای دعای آنان آمین می‌گویند، تا آنگاه که سپیده دم طلوع کند و در این شب دعای کسی رد نمی‌شود، مگر دعای عاق والدین، قطع کننده رحم، کسی که شراب بنوشد و کسی که دشمنی مؤمنی در دلش باشد.

تاریخ شب‌های قدر ۱۴۰۱
شب‌های قدر در تقویم شمسی و قمری به سه شب اشاره شده که این شب‌ها در تقویم سال ۱۴۰۱ اینگونه می‌باشند:
شب اول قدر: روز چهارشنبه ۳۱ فروردین سال ۱۴۰۱ مصادف با شب ۱۹ ماه رمضان ۱۴۴۳ قمری است.
شب دوم قدر: روز جمعه ۲ اردیبهشت سال ۱۴۰۱ مصادف با شب ۲۱ ماه رمضان ۱۴۴۳ قمری است.
شب سوم قدر: روز یکشنبه ۴ اردیبهشت سال ۱۴۰۱ مصادف با شب ۲۳ ماه رمضان ۱۴۴۳ قمری است.
 

شب قدر چیست؟
شب قدر به سبب نزول قرآن، شبی شکوه‌مند است، شبی که والاترین و پربرکت‌ترین شب‌های سال به شمار می‌رود، شبی که پیامبر خدا آن را ستوده و درباره آن فرموده است: «ماه رمضان، سرور ماه‌ها و شب قدر، سرور شب‌هاست».

ویژگی‌های شب قدر
از ویژگی‌های مهم این شب احیا و نیایش به درگاه الهی است. امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) در این‌باره می‌فرمایند: «من اغتسل لیلة القدر واحیاها الی طلوع الفجر خرج من ذنوبه» کسی که در شب قدرغسل کند و تا طلوع صبح بیدار بماند و مشغول عبادت و نیایش الهی باشد از گناهانش پاک می‌شود.
 

علت نامگذاری شب قدر
شب قدر به این جهت «قدر» نامیده شده که جمیع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعیین می‌شود. شاهد این معنی در آیات ۳ و ۴ سوره «دخان» است که می‌فرماید: «إِنّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَة مُبارَکَة إِنّا کُنّا مُنْذِرینَ * فیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْر حَکیم»؛ (ما این کتاب مبین را در شبی پر برکت نازل کردیم، و ما همواره انذار کننده بوده‌ایم * در آن شب که هر امری بر طبق حکمت خداوند تنظیم و تعیین می‌گردد). این بیان، هماهنگ با روایات متعددی است که می‌گوید: در آن شب مقدرات یک سال انسان‌ها تعیین می‌گردد و ارزاق و سرآمد عمرها و امور دیگر در آن لیله مبارکه تفریق و تبیین می‌شود. البته این امر هیچ گونه تضادی با آزادی اراده انسان و مسأله اختیار ندارد؛ چرا که تقدیر الهی به وسیله فرشتگان بر طبق شایستگی‌ها و لیاقت‌های افراد و میزان ایمان، تقوا، پاکی نیت و اعمال آنها است. یعنی برای هر کس آن مقدر می‌کنند که لایق آن است، یا به تعبیر دیگر زمینه‌هایش از ناحیه خود او فراهم شده، و این نه تنها منافاتی با اختیار ندارد که تأکیدی بر آن است.
بعضی نیز گفته‌اند: آن شب را از این جهت شب قدر نامیده‌اند که دارای قدر و شرافت عظیمی است. نظیر آنچه در آیه ۷۴ سوره «حج» آمده است: «ما قَدَرُوا اللّه حَقَّ قَدْرِهِ»؛ (آنها قدر خداوند را نشناختند).
گاه نیز گفته‌اند: به خاطر آن است که قرآن با تمام قدر و منزلتش بر رسول والا قدر و به وسیله فرشته صاحب قدر نازل گردید.
یا این که شبی است که مقدر شده قرآن در آن نازل گردد.
یا این که کسی که آن شب را احیا بدارد صاحب قدر و مقام و منزلت می‌شود.
یا این که در آن شب، آن قدر فرشتگان نازل می‌شوند که عرصه زمین بر آنها تنگ می‌شود چوتقدیر یر به معنی تنگ گرفتن نیز آمده است مانند: «وَ مَنْ قُدِرَ عَلَیْهِ رِزْقُه».
جمع میان تمام این تفسیرها در مفهوم گسترده «لیلة القدر» کاملاً ممکن است، هر چند تفسیر اول از همه مناسب‌تر و معروف تر است.

فضیلت شب قدر
عظمت و فضیلت این شب را بر سایر شب‌ها از این امور می‌توان به دست آورد:
۱. آمرزش گناهان: پیامبر خدا (ص) در تفسیر سوره «قدر» فرمودند: «هر کس شب قدر را احیا بدارد و مؤمن باشد و به روز جزا اعتقاد داشته باشد، تمامی گناهانش آمرزیده می‌شود.»
۲. قلب رمضان: امام صادق (ع) فرمودند: «از کتاب خدا استفاده می‌شود که شماره ماه‌های سال نزد خداوند، دوازده ماه است و سرآمد ماه‌ها ماه رمضان است و قلب ماه رمضان لیلة القدر است».
۳. بهتر از هزار ماه: در فرهنگ غنی اسلام، همه چیز را با معیارهای الهی می‌سنجند و بر همین اساس قرآن در مورد شب قدر می‌فرماید: «لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْر» در دعای ۴۴ صحیفه سجادیه نیز می‌خوانیم: «(عبادت و بندگی در) شبی از شب‌های آن، آن را برابر با (عبادت در) شب‌های هزار ماه قرار داد (چون خیرات و برکات و سودهای دینی و دنیوی در آن است) و آن را شب قدر نامید».
۴. نزول قرآن: طبق روایات، مجموع قرآن در شب قدر نازل شده است .۱۶ این نزول دفعی و یکباره قرآن است، اما نزول تدریجی قرآن طی ۲۳ سال دوران نبوت پیامبر گرامی (ص) به صورت الفاظ نازل شده است.
۵. نزول ملائکه: نزول ملائکه و روح در شب قدر نشانه شرافت آن بر هزار ماه است. امام باقر (ع) فرمودند: «عمل صالح در شب قدر از قبیل نماز، زکات و کارهای نیک دیگر بهتر است از عمل در هزار ماهی که در آن شب قدر نباشد.»
۶. عرضه اعمال بر حجت خدا: بنا بر روایات و ظاهر آیت سوره قدر، شب قدر منحصر به زمان رسول خدا (ص) نیست و فرشتگان در شب قدر مقدرات یک سال را نزد «ولی مطلق زمان» می‌آورند و بر او عرضه می‌کنند.
انتهای پیام/