اشتغال،نگرانی اصلی فعالان حوزه علوم پایه/عدم همکاری انجمن‌های علمی در تعریف پروژه‌

به گزارش نصر، دکتر محمدعلی زلفی گل در مراسم افتتاحیه "سال بین المللی علوم پایه برای پیشرفت پایدار" با اشاره به نقش علوم پایه در حوزه توسعه فناوری افزود: به عنوان نمونه در مباحث بیوشیمی ما باید به روزی برسیم که درمان را در سطح مولکولی انجام دهیم و بتوانیم به جای آنکه درمان مبتنی بر شواهد و عوارض عینی باشد، درمان ها در سطح مولکولی انجام شود، ولی در حال حاضر با این هدف فاصله داریم.
وی اظهار کرد: بر این اساس ما انتظاری که از ستاد ملی سال جهانی علوم پایه داریم، این است که آسیب های علوم پایه را در کشور شناسایی کند و راهکارهایی برای رفع آنها ارائه دهد. جوامع انسانی را می توان با قانون و مقررات مدیریت کرد، ولی توسعه با توصیه امکان پذیر نیست و باید بیندیشیم که در این زمینه نیاز به چه قوانین و مقرراتی داریم که در صورت تصویب منجر به تقویت علوم پایه شود و از سوی دیگر داوطلبان علاقه مند را به سمت این حوزه هدایت کنیم.
وزیر علوم اضافه کرد: بر این اساس باید خروجی سال ۲۰۲۲ بر این باشد که یکسری قواعد و قوانین و شیوه نامه هایی که جنبه اجرایی داشته باشند را برای تحقق این اهداف تعریف و با حمایت مراجع ذی صلاح آنها را مصوب کنیم.
زلفی گل، وزارت علوم، شورای عالی انقلاب فرهنگی، هیات دولت و مجلس شورای اسلامی را از جمله پتانسیل هایی برای تصویب قوانین مورد نیاز در این حوزه دانست و ادامه داد: به عنوان مثال این سوال مطرح می شود که چرا المپیادی های ما که موفق به کسب مدال در حوزه علوم پایه شده اند، در ادامه تحصیل به رشته های دیگر و غیر مرتبط می روند. دلیل این امر آن است که ما به جای هدایت تحصیلی، تحمیل تحصیلی داریم.
زلفی گل در این باره توضیح داد: علاقه مندان به رشته های علوم پایه نگران از آینده شغلی خود هستند و این امر باعث شده است که هدایت تحصیلی ما بر مبنای استعداد و علاقه مندی افراد نباشد و برای رفع این نگرانی ها می توانیم از همین المپیادی ها شروع کنیم و این دسته از افراد بر اساس سوابق تحصیلی، بدون گذراندن مراحل استخدام به عنوان عضو هیات علمی در دانشگاه ها مشغول به فعالیت شوند.
وی توجه آموزش و پرورش به این دسته از نخبگان کشور در حوزه علوم پایه را از دیگر راهکارهای رفع نگرانی شغلی آنها عنوان کرد و یادآور شد: آموزش و پرورش می تواند نخبگان این رشته ها را جذب کند و با ارائه دوره های آموزشی و صلاحیت تدریس، از این افراد برای آموزش در مدارس استفاده کند و در این زمینه درخواست می شود که راهکارهایی ارائه شود.
وزیر علوم به بیان نقش علوم پایه در توسعه سایر علوم پرداخت و افزود: ما برای آنکه بتوانیم روی فکر، احساس و جامعه در بلند مدت نقش آفرینی کنیم، راهی نداریم جز اینکه به علوم پایه توجه کنیم.
وی با اشاره به ضرورت توجه جامعه به علوم پایه، اظهار کرد: ما نمی توانیم به بهانه تمرکز بر روی نیازمندی های کشور از اجرای تحقیقات پایه غافل شویم و ما به همه انواع تحقیقات پایه، کاربردی و بنیادی نیاز داریم و هرگز نمی توانیم که از دانشمندان بخواهیم که به دنبال سوالات ذهنی خود نروند و تنها در راستای نیازمندی های کشور تحقیق کنند و این امر را نیز باید به مسوولان گوشزد کنیم.
زلفی گل با تاکید بر اینکه ما نیازمند تعریف پروژه های علمی در کشور هستیم، از ارائه طرحی با عنوان "مولکولار ایمیجینگ" خبر داد و ابراز امیدواری کرد که این طرح در شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان طرح کلان مطرح شود و در این باره توضیح داد: بر اساس این طرح ما به دنبال فیلمبرداری از واکنش های شیمیایی در محیط آزمایشگاهی هستیم. این حوزه ای است که اکثر کشورها به دنبال آن رفته اند و در صورت کسب نتایج مورد انتظار، سونامی در حوزه علمی ایجاد خواهد شد.
وی تحولات اخیر در حوزه علوم و فناوری را ریشه در علوم پایه دانست و خاطر نشان کرد: ما در حوزه علوم پایه به مرجعیت علمی رسیده ایم و بر اساس آمارها در حال حاضر ۱۶۴ مجله علمی و پژوهشی و ۷۷ واحد علمی در این حوزه داریم، ولی از ظرفیت های موجود در انجمن های علمی استفاده نکرده ایم.
وزیر علوم، انجمن های علمی را پتانسیل های مغفول مانده در کشور توصیف کرد که در آنها جمعی از متخصصان حوزه های مختلف گرده هم آمده اند و گفت: ما انتظار داریم که انجمن های علمی فعال تر عمل کنند و در این راستا از آنها خواستیم که هر کدام پروژه های کلانی را در رشته های مرتبط با حوزه خود ارائه دهند و وزارت علوم نیز از این طرح ها حمایت خواهد کرد، ولی هنوز هیچ انجمنی طرحی ارائه نکرده است.
وی هدف از اجرای این طرح را دیدن افق های نو در حوزه های مختلف از سوی انجمن های علمی ذکر کرد.
زلفی گل افزود: من در سال های گذشته به دنبال مقالات پر استناد در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISI) جستجویی انجام دادم که یکی از مقالات دارای ارجاعات زیادی بوده است و در بررسی های انجام شده مشخص شد که این مقاله با همکاری ۲۲۰ نویسنده از دپارتمان های علمی کشورهای مختلف در زمینه شناسایی و کشف ژنوم موش انجام شده است.
وزیر علوم با طرح این سوال که چرا سایر کشورها می توانند این همکاری را داشته باشند، ولی انجمن های علمی ما در تعریف پروژه های کلان حوزه خود ناموفق هستند، خاطر نشان کرد: شاید ما تاکنون از انجمن ها این موارد را درخواست نکرده بودیم، ولی الان فرصت مناسبی ایجاد شده است.
وی با بیان اینکه ایران با دارا بودن یک درصد از جمعیت دنیا، در تولید ۲ درصد علم دنیا مشارکت داشته است، اظهار کرد: ما باید به اساتید خود ببالیم که با دست خالی چنین نقش آفرینی داشته اند و باید مقایسه ای شود که یک استاد خارجی برای تهیه یک سند علمی چند دلار می گیرد و به یک استاد ایرانی برای انتشار یک سند علمی چه میزان پرداخت می شود.
زلفی گل به مقاله منتشر شده از محققان فنلاندی اشاره کرد و گفت: در این مقاله ذکر شده است که در نوکیا به ازای یک دلار سرمایه گذاری، ۲۱ دلار سود کرده اند و ما باید یادمان باشد که هر چه در حوزه علم، فناوری و نوآوری سرمایه گذاری کنیم، چندین برابر سود خواهیم کرد.
انتهای پیام/