هزینه‌های بالای درمان ناباروری و امیدهایی که با وعده بیمه ایجاد شده است
نصر: درمان "ناباروری" که از آن به عنوان یک بیماری بین زوج‌ها یاد می‌شود، هزینه‌های بسیار زیادی را می‌طلبد و زوج‌های نابارور ایرانی چشم انتظار اجرای مصوبه «تحت پوشش بیمه قرار گرفتن داروهای این بیماری» هستند.
به گزتارش نصر، ناباروری از جمله مسائلی است که زندگی خانوادگی افراد بسیار زیادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، این عارضه به‌عنوان بیماری شناخته شده و علل و راه‌های درمان مختلفی برای آن تعریف شده است. از مهمترین تصمیم‌هایی که زوجین در زندگی می‌گیرند، اقدام به بچه‌دار شدن و تجربه حس پدر و مادر شدن است، اما برخی زوج‌ها در مسیر بچه‌دار شدن ممکن است با مشکلاتی روبرو شوند، ناباروری می‌تواند در این خانواده‌ها احساس ترس و نگرانی ایجاد کرده و گاهی بنیان خانواده را دچار مشکل کند.
۲۲ سال است که ازدواج کرده و الان شاید تنها خواسته‌اش و تنها دلیلی که باعث شده بعد از این همه سال پا به این مرکز درمان ناباروری بگذارد، امید به حاجت است. این زن بعد از ۲۲ سال انتظار هنوز طعم شیرین مادری را نچشیده و دلش با راز و نیاز و جسمش با آزمایشات در پی یافتن جواب هستند.
می‌گوید فقط یکی از داروهایی که مجبور است مصرف کند را با هزینه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌خرد. از زمان آغاز روند درمان ناباروری تاکنون، بیمه هیچ کمکی به او نکرده و از طرفی روند درمانش هنوز هم به نتیجه نرسیده است.
مرد دیگری ۱۲ سال است که ازدواج کرده و هر سال مجبور است با همسرش برای طی روند درمان به مراکز متعدد درمان ناباروری مراجعه کند.
برای هر روند درمان، مبلغ ۱۰ الی ۱۵ میلیون تومان خرج می‌کند اما متاسفانه او نیز هنوز به نتیجه نرسیده است. با این حال امیدش را از دست نمی‌دهد و برای ادامه درمان مصمم است اما انتظار دارد که حداقل هزینه داروهای درمان ناباروری تحت پوشش بیمه باشند.
مرد دیگری پنج سال است که ازدواج کرده و متوجه شده که امکان فرزندآوری ندارد.از زمان مراجعه به مراکز درمان ناباروری و شروع پروسه درمان، هر ساله تا ۲۰ میلیون تومان هزینه کرده اما او هم نتیجه‌ای نگرفته است. او می‌گوید که هزینه دارو و آمپول‌ها بسیار بالا است و آنقدر گران هستند که گاه تردید رها کردن پرسه درمان به سراغمان می‌آید.
تاکنون ۱۵۰۰ زوج به مرکز درمان ناباروری جهاددانشگاهی آذربایجان شرقی مراجعه کرده‌اند که ۱۰ درصد از آنها نیازمندطی کردن روند کامل درمان هستند. هر یک از این افراد، با آرزو و امید داشتن فرزند حتی با گذشت سال‌ها و کاهش امکان باروری به مرکز درمان ناباروری مراجعه می‌کنند و انتظار دارند تا در سریعترین زمان ممکن به نتیجه برسند.
در واقع ناباروری یک بیماری است که در ۲۰ الی ۲۲ درصد زوج‌های ایرانی دیده شده و این رقم برای دنیا در حد ۱۵ درصد است. میانگین موفقیت زوج‌های ایرانی که برای درمان ناباروری اقدام می‌کنند نیز مطابق استانداردهای جهانی به ۴۰ الی ۵۰ درصد می‌رسد.
دکتر جعفر محسنی، رئیس مرکز درمان ناباروری جهاددانشگاهی آذربایجان شرقی با بیان اینکه افزایش سن ازدواج از علل اصلی افزایش احتمال نازایی است، اظهار می‌کند: علاوه بر افزایش سن ازدواج، برنامه ریزی زوجین برای فرزندآوری که گاه منجر به عقب افتادن زمان مناسب بارداری می‌شود، نازایی زوجین را افزایش می‌دهد.
به گزارش ایسنا، وی در خصوص هزینه‌های درمان نازایی زوجین، می‌افزاید: درمان ناباروری قطعا نیازمند آزمایشات و بررسی‌های تخصصی‌تر است که هزینه بالایی را می‌طلبد. گذشته از آن بخش عمده و اصلی هزینه درمان ناباروری مربوط به تامین داروهای مورد نیاز است که تا کنون بخش عمده آنها تحت پوشش بیمه نبوده است و این امر موجب بالا رفتن هزینه کلی درمان ناباروری شده است.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه اغلب مراجعه کنندگان به مرکز درمان ناباروری از تمکن مالی چندانی برخوردار نیستند، طی کردن روند درمان هزینه‌ای بالا برای آنها محسوب می‌شود.
وی با اشاره به مصوبه تحت پوشش بیمه قرار گرفتن خدمات درمان نازایی، می‌گوید: این موضوع هنوز عملیاتی نشده و تا زمان انجام هماهنگی‌ها و ایجاد ارتباطات بین سازمانی لازم، زمان نیاز است.
علل ناباروری
یک فلوشیپ نازایی، لاپاراسکوپی پیشرفته زنان و هیستروسکوپی نیز در این خصوص به ایسنا می‌گوید: ناباروری یکی از مشکلات شایع در دنیا است که در گذشته میزان شیوع آن ۱۵ الی ۲۰ درصد گزارش شده بود اما اخیرا با توجه به آمارها شیوع آن به ۲۵ درصد افزایش یافته است.
دکتر شهلا دانایی در تشریح علل ناباروری ادامه می‌دهد: ناباروری علل متفاوتی دارد و می‌تواند از هر دو زوج باشد یعنی علاوه‌بر فاکتور مردانه و زنانه، فاکتورهای مشترک هم تاثیرگذار است و همچنین مسائل محیطی، ارثی و ژنتیکی در زوجین نیز بی‌تاثیر نیست.
او اضافه می‌کند: در مورد مسائل محیطی، فاکتورهای متعددی می‌تواند دخیل باشد؛ در مردان مسائل شغلی مانند ارتباط با مواد و رنگ‌های شیمیایی، مواد صنعتی، مواد پتروشیمی، مصالح ساختمانی، رنگ‌های صنعتی یا ارتباط با درجه حرارت بالا مانند نانواها و نشستن طولانی مدت در رانندگان در تحرک و شکل اسپرم اختلال ایجاد می‌کند.
دانایی می‌گوید: طبق تحقیقات آلودگی هوا و امواج رادیویی مانند امواج موبایل در کیفیت اسپرم و تا حدی در تخمدان‌ها تاثیرگذار است و علاوه بر این موارد سبک زندگی نیز بی‌تاثیر نیست؛ چاقی یکی از عوامل ناباروری است که سبب تحرک کم و ایستایی ناحیه بیضه و حرارت بالا می‌شود، ابتلای به واریکوسل یعنی وجود رگ‌های واریسی در بیضه نیز باعث ناباروری شده که عامل اختلال در شکل و عملکرد اسپرم است و در زنان هم چاقی یکی از عوامل ناباروری است که سبب اختلال در سیستم تخمدان، عدم تخمک گذاری طولانی مدت در تخمدان و افزایش هورمون مردانه می‌شود.
او بیان می‌کند: عامل بعدی سن زوجین است؛ یکی از مشکلات اصلی جوانان ما، ازدواج دیرهنگام است که این امر به دلیل سپری شدن سن باروری، ناباروری ایجاد می‌کند؛ سن باروری مناسب برای مردان زیر ۴۵ سال و برای زنان زیر ۳۵ سال است،چرا که بعد از این کیفیت تخمک کاهش یافته و احتمال نازایی و کمتر شدن باروری افزایش می‌یابد که البته تاثیر سن در زنان بیشتر از مردان است.
او یادآور می‌شود: عوامل ژنتیکی، بیماری‌های ارثی و یک سری جراحی‌ها نیز در بروز ناباروری تاثیر گذار است، برای نمونه اگر یک دختر در سنین پایین به هر دلیلی دچار جراحی در تخمدان‌ها شود یا یک پسر در اثر ضربه به بیضه یا نهان بیضگی دچار اختلال شود، احتمال دارد در آینده درگیر ناباروری شود.
زنان و مردان به طور مساوی در ناباروری نقش دارند
این فلوشیپ نازایی اضافه می‌کند: اتهام نازایی به زنان، فرهنگ اشتباهی است که در جامعه ما رواج یافته است؛ گاها با مواردی روبرو می‌شویم که زوجین چندین سال در پی درمان نازایی هستند اما مرد حتی یک آزمایش از شرایط اسپرم خود انجام نداده و درمان‌های مختلفی در زمینه‌ی تخمدان‌ها انجام شده است و بعد چندین سال با آزمایش مرد متوجه می‌شویم که مشکل از مرد است.
او همچنین ادامه می‌دهد: ۴۰ درصد ناباروری از زنان، ۴۰ درصد مردان و ۲۰ درصد مشترک است، یعنی مردان و زنان درصد برابری از ناباروری را به خود اختصاص می‌دهند؛ برای ارزیابی زوجین نابارور باید مرد و زن را بررسی کرد، توصیه می‌شود زوجینی که تازه ازدواج کرده و یا حتی قصد فرزندآوری ندارند، آزمایش دهند تا از نظر باروری ارزیابی شوند که اگر هم مشکلی باشد، سریعا تشخیص داده شود تا مشکلات حل شود.
تمامی روش‌های پیشرفته درمان ناباروری در کشور ما انجام می‌شود
او با بیان اینکه تمامی درمان‌های ناباروری در کشور ما انجام می‌شود که نمونه‌ی آن IUI، IVF و میکرو اینجکشن است، اظهار می‌کند: اولین فرزند متولد شده از روش IVF اکنون ۴۶ سال دارد و در دهه‌های اخیر آمار تولد جنین به این روش افزایش یافته است؛ این کودکان به دلیل اینکه با درمان‌های تقویتی تولید می‌شوند از نظر هوشی و جسمی کاملا سالم بوده و میزان ناهنجاری‌های مربوطه در این کودکان نسبت به کودکان دیگر برابر و شاید هم کمتر است، چرا که زیر نظر مستقیم پزشک بوده و ناهنجاری‌ها سریعا تشخیص داده می‌شود.
او یادآور می‌شود: اگر شرایط مناسب باشد، درمان IVF موفقیت‌آمیز بوده و ۳۰ تا ۴۰ درصد جنین‌ها سالم متولد می‌شوند البته وضعیت اسپرم، کیفیت جنین و شرایط رحم و تخمدان نیز تاثیرگذار است.
هزینه‌های درمان ناباروری سرسام‌آور است
دانایی در رابطه با هزینه‌های درمان ناباروری می‌گوید: متاسفانه هزینه‌ی درمان‌های ناباروری به دلیل آمپول‌های گران قیمت و هزینه‌های بالای آزمایش‌های آن بسیار بالا بوده و قسمت اعظمی از آن را بیمه پوشش نمی‌دهد، بیمه تامین اجتماعی ۲۰ درصد پوشش داده و تنها بیمه‌ی نیروهای مسلح است که بالای ۹۹ درصد پوشش می‌دهد.
او با بیان اینکه هزینه درمان IVF بین ۱۵ الی ۲۰ میلیون تومان است، تاکید می‌کند: در گذشته ارز دولتی برای داروها تعلق می‌یافت اما اکنون ارز دولتی برای اکثر درمان‌های نازایی برداشته شده و هزینه آمپول‌ها در طول یکسال پنج الی شش برابر افزایش یافته است و باعث شده تا زوجین به دلیل هزینه‌های بالا، فرصت طلایی برای درمان نازایی را از دست بدهند؛ وام‌های حمایتی نیز داده می‌شود اما بسیاری از زوج‌ها را تحت پوشش قرار نمی‌دهد.
آمار ناباروری حتی در سنین پایین افزایش یافته است
این متخصص نازایی خاطرنشان می‌کند: در طی سال‌های اخیر آمار ناباروری افزایش یافته و حتی در سنین پایین ۲۵ الی ۳۵ ساله نیز شاهد آن هستیم؛ اگر زوجین کم سن و سال در طول یک سال رابطه جنسی بدون پیشگیری به نتیجه نرسند، نازا محسوب می‌شوند و در زوجین سن بالا نیز این دوره شش ماه است.
او همچنین بیان می‌کند: در حال حاضر مهمترین مسئله که باید با آن آشنا باشیم، حفظ باروری است و حتی زوجینی که ازدواج کرده و قصد باروری ندارند، پیشنهاد می‌کنم جنین را به روش IVF تولید و فریز کنند چرا که امکان نگهداری آن تا ۱۰ سال امکان پذیر است.
ضرورت تشخیص و درمان ناباروری
یک جراح و متخصص زنان و زایمان در این خصوص به ایسنا می‌گوید: باتوجه به اهمیت ناباروری و افزایش این موضوع در بین جمعیت و باتوجه به اینکه افزایش جمعیت نقش بسزایی در حفظ کانون خانواده دارد و در برنامه‌ریزی آینده کشور، جزو مسائل بنیادین است، بنابراین تشخیص و درمان آن یک مسئله‌ی مهم در حوزه‌ی زنان و خانواده به شمار می‌آید.
دکتر مرجان امینی در رابطه با تعریف ناباروری ادامه می‌دهد: به عدم حصول حاملگی به دنبال یک سال مقاربت منظم و بدون پیشگیری، ناباروری گفته می‌شود که شیوع آن در دنیا ۷.۴ الی ۱۵.۵ درصد بوده و در ایران نیز ۲۰ درصد است.
فاکتورهای تأثیرگذار در ناباروری
او در رابطه با فاکتورهای تأثیرگذار در ناباروری اضافه می‌کند: عوامل مردانه، کاهش ذخیره تخمدان، اختلالات تخمک‌گذاری که ۳۰ تا ۴۰ درصد نازایی را به خود اختصاص داده، اختلالات لوله‌ای، رحمی و اختلال ناشناخته از فاکتورهای تأثیرگذار در نازایی هستند که در این زمینه دریافت شرح حال کامل از زوجین بسیار کمک کننده است.
او بیان می‌کند: ارزیابی‌های اولیه باید قبل از درمان ناباروری انجام شوند که یکی از آنها ارزیابی‌های مربوط به اسپرموگرام است و در آن تعداد، تحرک و اشکال اسپرم در حالت پایه بین دو تا پنج روز بعد از آخرین مقاربت بررسی می‌شود همچنین تایید تخمک‌گذاری توسط تاریخچه‌ی قاعدگی و برخی از تست‌ها مانند سنجش دمای پایه بدن و پروژسترون نیز انجام می‌شود که کیت‌های تخمک گذاری در تشخیص این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
اختلالات مربوط به لوله فالوپ
او در ارتباط با اختلالات لوله‌های فالوپ نیز متذکر می‌شود: یکی از اختلالات، لوله‌های فالوپ بوده که به دلیل عفونت و به ندرت در اثر عوامل مادرزادی ایجاد می‌شود که عفونت واژن سبب آندومتریت، سالپنژیت و پریتونیت خواهد شد و زمانی که سالپنژیت اتفاق بیافتد احتمال ناباروری و حاملگی‌های خارج از رحم افزایش می‌یابد.
امینی خاطرنشان می‌کند: لوله فالوپ نیز توسط عکس رنگی در رادیولوژی بررسی شده و آزمایشات قبل از بارداری برای هر زنی باید انجام شود چراکه باروری با افزایش سن، کاهش یافته و حاملگی خود به خود بعد از ۴۲ سالگی به ندرت اتفاق می‌افتد؛ هر زنی از دوران جنینی با ذخیره‌ی تخمدانی مشخصی همراه است و با افزایش سن نیز تعداد آن به مرور کاهش می‌یابد.
او می‌گوید: باتوجه به اینکه ناباروری عدم حاملگی بعد از یک سال مقاربت بدون پیشگیری تعریف می‌شود اما باید بدانیم که افراد بالای ۳۵ سال دارای اختلالات قاعدگی، بیماری التهابی لگن، آندومتریوز، بیماری‌های تشخیص داده نشده در مردان و سابقه‌ی یائسگی زودرس در خانواده باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک؛ یکی از عوامل موثر در ایجاد ناباروری
او در رابطه با سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز یادآور می‌شود: یکی از عواملی که در زنان و دختران سبب بروز مشکلات سلامتی، روحی و روانی، دیرزایی و نازایی می‌شود، سندرم تخمدان پلی کیستیک است چراکه ۳۰ تا ۴۰ درصد از نازایی‌ها به اختلالات تخمک گذاری مربوط می‌شوند.
این جراح و متخصص زنان و زایمان با بیان اینکه تاریخچه‌ی قاعدگی در بررسی اختلالات تخمک گذاری از اهمیت بالایی برخوردار است، تاکید می‌کند: یک سیکل قاعدگی منظم بین ۲۱ تا ۳۵ روز طول می‌کشد و به سلامت غده هیپوتالاموس، هیپوفیز، تخمدان و رحم بستگی داشته و اختلال در هریک از مسیرها سبب اختلال در قاعدگی و تخمک گذاری خواهد شد که در زنانی که اختلالات قاعدگی دارند باید سطح هورمون پرولاکتین و تیروئیدی آنها چک شود.
او اضافه می‌کند: برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک سه معیار ذکر شده است که برای قطعیت دو معیار آن لازم است؛ عدم تخمک گذاری کامل و یا گهگاهی، افزایش سطح هورمون آندروژن که علائم بالینی و آزمایشگاهی داشته و همچنین نمای پلی کیستیک تخمدان‌ها در سونوگرافی که نمای سونوگرافیک تخمدان پلی کیستیک نیز در زنان بالای ۱۷ سال قابل بررسی است.
آندومتریوز؛ یکی‌دیگر از فاکتورهای ایجاد کننده ناباروری
این فلوشیپ نازایی با اشاره به اختلال آندومتریوز خاطرنشان می‌کند: یکی‌دیگر از دلایل ناباروری، اندومتریوز است و باید جدی گرفته شود؛ این بیماری در سنین قبل از بلوغ نادر بوده و در سنین تولید مثل نیز با علائم قاعدگی و نزدیکی دردناک، درد شکمی و لکه بینی در زمان‌های خارج از قاعدگی بروز کرده و منجر به دردهای شکمی می‌شود؛ یکی از دلایل آن کاشت بافت اندومتر در نقاط خارج از رحم و عوامل ژنتیکی است.
او اظهار می‌کند: علائم آندومتریوز را باید جدی گرفت که تشخیص آن براساس علایم بالینی و قطعیت آن بر اساس سونوگرافی واژینال و گاهی MRI و لاپاراسکوپی است که در حالت شدید نیز سبب چسبندگی لوله‌ها، لگن و کاهش کیفیت تخمک‌ها و در نهایت کاهش باروری می‌شود.
او بیان می‌کند: یکی‌دیگر از دلایل ناباروری علل‌های ناشناخته است که دلیلی بر اساس آزمایشات در دسترس وجود ندارد لذا از درمان‌های انتظاری، دارویی و پیشرفته برای آن استفاده می‌شود.
روش‌های درمان ناباروری
امینی همچنین متذکر می‌شود: رزرو تخمدانی را باید در سنین بالا بررسی کرد تا پی ببریم سطح فولیکول‌ها در چه حدی کاهش یافته است چراکه هر زنی با ذخیره‌ی محدودی از تخمک روبرو بوده و به مرور زمان این ذخیره کاهش می‌یابد.
او ادامه می‌دهد: روش درمان باروری به شدت نازایی زوجین بستگی دارد و بعد از اینکه تست‌های لازم انجام شد، روش درمانی مناسب انتخاب می‌شود.
او در خصوص روش IUI می‌گوید: این روش درمان ساده و آسان بوده و در اختلالات خفیف اسپرم و بعد از تحریک تخمک گذاری انجام می‌شود و در درمان‌های پیشرفته و اختلالات شدید اسپرم، انسداد لوله‌ها و سابقه‌ی IUI ناموفق نیز از روش IVF و میکرو اینجکشن استفاده می‌شود که هم اکنون در آذربایجان شرقی همه این مراحل درمانی در مراکزی مانند مرکز درمان ناباروری جهاددانشگاهی در حال اجرا بوده و نیازی به مراجعه به سایر شهرها نیست.
این جراح و متخصص زنان و زایمان همچنین اضافه می‌کند: در اختلالات لگنی و چسبندگی شدید لوله‌ها از روش IVF یا میکرواینجکشن استفاده می‌شود و استفاده از روش‌های زیفت و گیفت نیز با بهبود روش‌های میکرواینجکشن کاهش یافته است.
او در خصوص روش‌های IVF و میکرو اینجکشن اظهار می‌کند: بعد از تحریک تخمک گذاری پانکچر و برداشت تخمک‌ها و بارورسازی آنها در آزمایشگاه انجام شده و در شرایط مناسب جنین سه روزه یا پنج روزه به رحم منتقل می‌شود.
انتهای پیام/
خبرگزاری ایسنا