تیشه سوءمدیریت به ریشه فضای سبز تبریز

به گزارش نصر، با پیشرفت شهرسازی و بالا رفتن میزان ساخت و سازها، فضای سبز توجه ویژه‌ای طلبیده و جای خالی پارک‌های بزرگ منطقه‌ای در جای جای شهر به چشم می‌خورد، درختان و گل‌ها در تلطیف روحیه شهروندان چه تاثیر به سزایی دارد و در عین حال در زیباسازی شهر مبلمان، نما‌ها و ساختمان ها، و درختان جزو عناصر تشکیل دهنده و پیکره شهر هستند.

شهر تبریز از نظر عمرانی و ساخت و ساز در حال پیشرفت است، اما کمبود فضای سبز و به خصوص پارک های محله ای خود را به خوبی نشان می دهند و مردم شهر و جوانان ناراضی از نبود یک پارک زیبا برای گذراندن اوقات فراغت خود در آن هستند، فضای سبز شهری به عنوان بخش جاندار محیط شهری مکمل بخش بی جان شهر، یعنی ساختار کالبدی شهربوده و نقش مثبتی در سلامتی شهروندان، بر عهده دارند.

کلانشهر تبریز از دیرباز به علت داشتن باغات زیاد و فضاهای سرسبز نام باغ شهر را به خود گرفته، اما متاسفانه در طول یکصد سال گذشته شاهد نابودی تدریجی باغ ها و فضاهای سبز در شهر بوده و هستیم.

شهر تبریز با توجه به اینکه یکی از آلوده ترین شهرهای کشور محسوب می شود، ضرورت دارد که برای تمیز نگه داشتن هوای آن تا حد ممکن در مناطق مختلف فضای سبز ایجاد شود.

خاطره سرزمینی سبز با باغ های سبزتر
شهری که در روزگاری نه چندان دور «باغ‌‌شهر» نامیده می‌شد و نام معروف‌ترین محلات آن از قبیل تپلی‌باغی، کوچه‌باغ، قره‌باغی‌ها، باغمیشه، باغ‌شمال، قرمزی‌باغ و... با عنوان «باغ» گره خورده بود، امروز تنها خاطراتی دوردست از آن دوران سرسبز، در بساط دارد. سال‌ها ‌گذشت، جمعیت هر روز بیشتر و شهر روز به روز بزرگ‌تر شد؛ تا غول ساختمان سازی هر روز تکه‌ای از باغ‌شهر تبریز را ببلعد.

تبریز به مثابه سرزمینی سبز با باغ‌هایی به وسعت یک زندگی سبزتر بود که مردمان بسیاری را به سوی خویش می‌کشاند و طراوت را به هر رهگذری می‌بخشید. حکایت آن روزگاران تبریز‏ اما حالا رفته‌رفته رو به فراموشی سپرده می‌شود به نحوی که امروز یکی کلانشهر کشور است که با فقر فضای سبز مواجه است.

از این رو از دهه‌ها پیش، کارشناسان و قانون‌گذاران حوزه مدیریت شهری با تعریف و تفکیک کاربری‌های ویژه در شهر سعی کردند، ساز و کاری را ایجاد کنند که هیچ کلنگی بر محدوده‌های فضای سبز فرود نیاید. اما این راه هم کارساز نبود و نتوانست غول بی‌شاخ‌ و‌ دم قصه ما را سر جایش بنشاند.

مدیرعامل پاسخگو نیست!
"نصر" جهت بررسی این موضوع سراغ "داریوش نوین" مدیرعامل سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری تبریز رفت، وی در تماس تلفنی خبرنگار نصر از مصاحبه خودداری کرد و حاضر به مصاحبه نشد!
به دلیل عدم پاسخگویی "نوین" به سراغ مدیران میانی این سازمان رفتیم.

یکی از مدیران سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری تبریز گفت: به دلیل عدم پیگیری و سوء مدیریت و گاها عدم وجود مدیریت شاهد وضعیت اسف بار فضای سبز از نظر کمی و کیفی هستیم.

وی ادامه داد: سوء مدیریت در سازمان باعث از بین رفتن فضاهای سبز شهری در اثر عدم نظارت و آبیاری مکفی آنها به عینه قابل مشاهده است.

وی اضافه کرد: عدم نظارت کافی بر عملکرد شرکت های پیمانکار فضای سبز تبریز و گاها ارتباط غیرمتعارف با آنها موجب افت شدید عملکرد آنها و در نهایت آسیب جدی فضاهای سبز شهری شده است.

وی گفت: حالت روزمرگی و نبود سیاست و برنامه مناسب اجرایی و نظارتی در حوزه فضای سبز که باعث از بین رفتن زحمات قبلی مدیران و کارکنان حوزه فضای سبز تبریز و نابودی تدریجی فضاهای سبز به ویژه درختان تازه کاشته شده، گردیده است.

وی خبر داد: حیف و میل اموال سازمان و بخشش اموال به سایر نهادها توسط مدیرعامل سازمان در جهت عوام فریبی و پوشش نقاط ضعف و سو مدیریت خود در این سازمان صورت می گیرد.


فضای سبز تبریز حرف برای گفتن زیاد دارد
رئیس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری در گفتگو با «نصر» گفت: در قدیم تبریز به باغ شهر معروف بود اکنون این باغ شهر به بتن شهر تبدیل شده، اگر خیلی ساده بخواهیم این را ببینیم کافی است در آسمان تبریز از هواپیما داخل شهر را نگاه کنیم، متاسفانه فضای سبز ما حال خوشی ندارد.

"پرویز هادی" ادامه داد: بیش از 400 باغ به اظهار مسئولین شناسنامه دار شده است، باغ هایی که هیچ کدام تملک نشده است و در دست مالک است! باید برنامه ریزی صورت بگیرد تا آن باغ ها تملک شود.

وی افزود: پارک هایی که شهرداری در دوره قبل ایجاد کرده است، پارک نیست و به بسیاری از استاندارد های لازم در پارک های ما توجه نشده است.

هادی گفت: تا زمانی که آن درختان کاشته در پارک های ایجاد شده بزرگ شوند، حداقل 10 سال زمان می‌برد و چه معلوم که با این وضع موجود بحران آب، درختان کاشته شده خشکیده نشوند.

وی تصریح کرد: متاسفانه در برخی از مناطق اقدام به درختکاری شده است بدون توجه به سختی آب؛ این ها موضوعاتی است که باید بصورت کارشناسی بررسی شود.

رییس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری اضافه کرد: بحث اصلی ما در کمیسیون این است که مجموعه های سبزی که داریم در سطح شهر کاملا حفظ گردد، اینکه برخی موارد به ماده 7 می‌آیند جهت تغییر کاربری و حذف درختان باید برای این ها اشد مجازات در نظر گرفته شود.

هادی گفت: فضای سبز تبریز حرف برای گفتن زیاد دارد، باید فکر اساسی بر پایه کارشناسی داشته باشیم، باید نگاه ویژه به فضای سبز تبریز داشته باشیم، نباید برخی سودجویان شبانه درختان را از تبریز به بهانه ساخت و ساز ها حذف کنند، این خیانت به شهر است.

وی ادامه داد: قنات هایی در تبریز بدون توجه مسئولان از بین می‌رود که در این وضعیت کنونی خطر است و باید هر چه سریعتر از هدر رفت قطره ای آب جلوگیری و ذخیره سازی شود.

این عضو شورای اسلامی شهر تبریز خاطرنشان کرد: در مصوبات کمیسیون چهار سال گذشته خیلی موضوعات در بودجه آورده شده اما عملیاتی نشده است، دیگر زمان شعار دادن نیست.


کاشت یک میلیون درخت دروغ بزرگ است!
"احد صادقی" دیگر عضو شورای اسلامی شهر تبریز هم در گفتگو با «نصر» گفت: در زمان تبلیغات انتخاباتی یکی از برنامه های خود را اعلام کرده بودیم که در مدیریت شهری ارزیابی عملکردی نداریم و باید نظام ارزیابی عملکردی را استقرار کنیم.

نایب رئیس کمیسیون خدمات شهری و محیط زیست، ادامه داد: اگر بخواهیم نظام ارزیابی عملکردی داشته باشیم مقدمه اش داشتن برنامه است.

صادقی گفت: اگر برنامه جامعی در حوزه های مختلف نداشته باشیم، نظام ارزیابی اتفاق نمی‌افتد. معتقدم برنامه ریزی و نظام ارزیابی در حوزه فضای سبز باید در تبریز صورت بگیرد.

وی ادامه داد: اینکه فضای سبز تبریز اکنون در این وضعیت قرار دارد بخاطر مدیریت های سلیقه ای است. اولین فقدان فضای سبز تبریز نبود برنامه جامع فضای سبز است.

این عضو شورای اسلامی شهر تبریز اضافه کرد: اگر برنامه داشته باشیم می‌توانیم بگوییم بعد از 10 سال مثلا سرانه فضای سبز به فلان عدد می رسد، یا در شبکه آب رسانی، تانکر حذف خواهد شد و تبریز را از تانکر های آب رسان نجات خواهد داد.

وی افزود: اگر این اتفاق بیفتد، مدیرانی که هر چهار سال یک بار می آیند با اجرای برنامه جامع فضای سبز بعد از 20 سال فضای سبز تبریز به یک نهایت خواهد رسید.

صادقی گفت: این برنامه جامع باعث می شود تا رفتار های سلیقه ای پایان یابد و عملکرد مدیر هر سال توسط شورا ارزیابی شود و در صورت رضایت، مدیر ابقا و به کار خود ادامه دهد.

عضو شورای شهر اظهار کرد: شعار یک میلیون اصله درخت، بعد از مدتی تبدیل به یک میلیون درخت و درختچه شد! اگر چه در مدت زمان تعریف شده هم عملی نشد، کاشت یک میلیون درخت دروغ بزرگ است!

صادقی ادامه داد: معتقدم فضای سبز مثل یک خانواده است، کلیه عوامل فضای سبز یک خانواده لطیف است و موضوع آب در فضای سبز یکی از مهمترین موضوعات است، شبکه آب خام را باید در این دور شورا تمام کنیم، تا تمام مناطق دارای آب باشند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: سیاست پارک های محله محور را متناسب با خواست هر محله و اقتضای آن و توسعه باغات، ادامه خواهیم داد.


نیم قرن ثبات مدیریتی در تهران
"محمدعلی مختاری" قدیمی‌ترین مدیر شهرداری تهران است که در دوران قالیباف به باغبان پیر شهر تهران معروف شد، وی بیش از 40 سال است که در تهران مدیر سازمان پارکها است، وی نزدیک به نیم قرن است که در فضای سبز تهران فعالیت می‌ کند.

مختاری در یکی از مصاحبه هایش گفته بود: بار‌ها برای من نامه آوردند که مجوز بگیرند تا باغ‌ها را تخریب کنند، اما من گفته ام اگر دست مرا قطع کنند اجازه نمی‌دهم یک درخت قطع شود.

اما تنها تهران نیست که در فضای سبز به ثبات مدیریتی اعتقاد دارد، مشهد دیگر کلانشهری است که مدیر سازمان فضای سبز در آنجا بیش از 15 سال است که تغییری نکرده است این در حالی است که تبریز زمانی به باغ شهر ایران معروف بود در دوره پنجم شورای شهربا تغییر چند باره مدیریت این سازمان شاهد بودیم.

مهمترین رکن فضای سبز، آب است
احمدرضا سلامی در مصاحبه اختصاصی با «نصر» درباره اهمیت ثبات مدیریتی، گفت: ثبات مدیریتی تاثیر قابل توجهی دارد، چون بعد از مدتی جزئیات و زوایای کار برای مدیر به دقت روشن شده و برنامه ها و اهداف بلند مدت امکان انجام و برنامه ریزی بهتر میسر می‌شود.

وی اضافه کرد: ثبات مدیریتی باعث می شود مدیر از شکست ها و مشکلات تجربه خوبی برای آینده استفاده کند.

سلامی مهمترین رکن و اساس و زیر ساخت توسعه فضای سبز را آب دانست و افزود: مهمتر از پول آب است، اما با توجه به بحران هایی که در مسئله آبی روبرو هستیم پایدارترین منبع آب را در مشهد، پساب تصفیه شده می‌دانیم.

وی اضافه کرد: آب شرب را به هيچ وجه مناسب آبیاری فضای سبز نمی‌دانیم، چاه های آب هم بدلیل استفاده از سفره های زیرزمینی را در برنامه هایمان قرار داده ایم تا به حداقل ممکن برسانیم و از پساب‌های تصفیه شده استاندارد مناسب با فضای سبز کشور استفاده کنیم.

سلامی افزود: در طول چند سال گذشته هم نسبت به اجرای تصفیه خانه های محلی تا جایی که مشارکت بخش خصوصی را سرمایه‌گذاری کنیم.

مدیر عامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد تاکید کرد: در کنار همه این موارد باید الگوی کشت را هم اصلاح کنیم. تامین آب مورد نیاز جز اصلی ترین چالش های تمام شهر های کشور است و دومین چالش عدم وجود سرانه های یکنواخت در مناطق مختلف شهری است.

سلامی گفت: سرانه هر نفر 18.5 متر مربع برای سه و نیم میلیون جمعیت مشهد است، از نظر کمی در سطح قابل قبولی هستیم، در موضوع کمربند سبز روند توسعه خوبی داشته ایم، توسعه پارک های محلی نیز جز برنامه های ما بوده است، آموزش و فرهنگ زیست محیطی را در پارک ها داشته ایم.

وی افزود: در برنامه چهارساله افزایش سرانه را داریم و امیدواریم از 18.5 به 21 برسانیم، تمرکزمان بیشتر بر روی درخت است.

درختان شریان ‌های حیات شهرند
گزارش «نصر» در پایان یادآور می شود؛ مدیران شهری باید بر این باور برسند که در دنیای صنعتی و مکانیزه امروزی، درختان شریان ‌های حیات شهرها بوده و احداث فضاهای سبز برای سلامت روحی و جسمی جامعه، ضروری است.

اسلام بيشترين تأكيد و توصيه را در ارتباط با درختكاری و احيای منابع طبيعی دارد، به گونه‌ای كه كاشت درخت را از بهترين عبادت‌ها بر شمرده است.

مشکل آبیاری فضای سبز شهر تبریز تنها به روش آن محدود نمی ‌شود، به ‌نظر می ‌رسد انتخاب اغلب سامانه ‌های آبیاری مکانیزه که در پارک‌ ها و فضاهای سبز شهر نصب ‌شده و در حال بهره ‌برداری است، بدون مطالعه و طراحی انجام شده است.

از طرفی بحران خشکسالی و کم آبی سال‌ های متمادی است که گریبان گیر کشور شده است و با وجود اینکه سال‌ های پر بارشی را نیز تجربه کرده ‌ایم، اما این بحران همچنان کشور را تهدید می ‌کند.

وجود فضاي سبز و درختان در گوشه و كنار معابر به ويژه در شهرهاي امروزي به عنوان جلوه اي از طراوت و شادابي، همواره توانسته بخش مهمي از ناهنجاري هاي زيست محيطي و آلودگي ها را به جلوه اي زيبا و مفرح تبديل كند.

درختان كهنسال كه از ساليان و حتي دهه هاي پيش در خيابان هاي اصلي تبریز به عنوان نمادي از باغ شهري در دامنه هاي كوه سهند، رشد كرده بودند اكنون در خزان عمر چندين ساله خود قرار دارند؛ درختاني كه با اندكي توجه مي توانست ساليان متمادي، زينت بخش خيابان هاي این باغ شهر باشد.

شاخه هاي خشكيده و تنه پر زخم و درد اين درختان و عدم رسيدگي دستگاه هاي متولي شهري، زخم هاي جبران ناپذيري بر پيكر نحيف و پير درختان وارد آورده است به طوریکه استقامتشان را با ورزیدن تندباد ها از دست می دهند و پیکر خشک و پوسیده خود را همچون فرش زیرپای مردم بر خیابان ها پهن می کنند.

درختاني كه در گوشه و كنار برخي پارك ها، كمربندي ها، ورودي هاي جنوبي شهر، شهرك ها، خيابان هاي مركزي و معابر به مانند الوارهايي مملو از شاخه هاي خشكيده با برگ هايي انگشت شمار و زرد، فرياد پيري خود را جار مي زنند و ديگر آن طراوت و شادابي سابق خود را ندارد، درختان خیابان های تبریز اين روزها در اوج بي مهري و كم توجهي با جدول گذاري هاي نامناسب، عدم سمپاشي و رسيدگي و هرس مناسب و نيز آبياري هايي كه گاه تا چند ماه از آن خبري نيست، همه و همه دست در دست هم داده اند تا تيشه بر ريشه فضاي سبز معابر عمومي اين شهر بزنند.

لازم است اعضای شورای شهر، شهردار جدید و کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری هر چه سریعتر به این موضوع پرداخته و فضای سبز تبریز عزیز را نجات دهند تا دوباره با برنامه ای اصولی و کارشناسی و به دور از عوام فریبی شاهد باغ شهر قدیم تبریز شویم.

گزارش از محمدرضا اخگرگداز

انتهای پیام/