رونق فرهنگ در گروی تغییر ساختار بودجه

به گزارش نصر، با وجود اینکه کارشناسان، دست اندرکاران و مدیران ارشد کشوری و استانی بر اهمیت حوزه فرهنگ و هنر در جامعه واقف بوده و آن را زیربنای توسعه در هر کشور پیشرفته ای می دانند، اما کمبود بودجه فرهنگی و به ویژه توزیع قطره چکانی آن بین دستگاه های موازی حوزه فرهنگ و هنر موجب شده تا کارهای انجام شده در این حوزه به سوق یافتن از مسیر کیفی به سمت کارهای کمی، تاثیر گذاری چندانی روی مخاطبان نداشته باشد.

 

دانش و فرهنگ عامل پیشرفت تمدن‌هاست
استاندار آذربایجان شرقی با اشاره به اهمیت فرهنگ و هنر در تمامی جوامع انسانی، می گوید: مقایسه کشورهای پیشرفته با کشورهای در حال توسعه نشان می دهد که تاریخ، جغرافیا، منابع طبیعی و معدنی و زبان و نژاد با وجود تاثیرگذاری در پیشرفت آن ها، نقش تعیین‌ کننده ای در این زمینه نداشته است.
محمدرضا پورمحمدی، می افزاید: آنچه موجب پیشرفت تمدن این کشورها شده، دانش و فرهنگ است و توجه به این حوزه نیازمند تغییر ساختار بودجه فرهنگی و همت عمومی برای تغییر نگاه به این حوزه تعیین کننده است.
وی اظهار می کند: حوزه فرهنگ و تمدن ایران تا ۲ هزار کیلومتر در شرق و غرب گسترش یافته و از غنای فرهنگی بالایی برخوردار است و به همین علت در طول تاریخ با وجود تجاوزهایی که از سوی بیگانگان به این سرزمین شده ولی هیچ وقت تحت سیطره آن ها قرار نگرفته است.

 

قوانین بودجه ریزی در حوزه فرهنگ و هنر متناسب با تغییر ساختار آن تغییر نکرده است 
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی با تاکید بر ضرورت اصلاح ساختار بودجه فرهنگی، می گوید: حوزه فرهنگ، هنر و رسانه نسبت به سال ها و دهه های قبل به جهت ساختاری تغییرات اساسی دیده ولی قوانین بودجه ریزی و برنامه ریزی متناسب با آن تغییر نداشته و معیوب است و این کار موجب شده تا دوباره کاری و احیانا بی قانونی در این حوزه روی دهد.
سیدقاسم ناظمی می افزاید: به طور مثال در حوزه قوانین مالی از قواعد اساسی برای انجام معاملات، مزایده و مناقصه است که این مسایل به تمامی حوزه ها تسری می یابد و با توجه به اینکه در این معاملات واحد سنجش کمیت کارها است نمی توان با آن کارهای کیفی در حوزه فرهنگ، هنر و رسانه را مورد سنجش قرار داد.
وی اظهار می کند: مدیران دستگاه ها در روند اجرای بودجه بر اساس مزایده و مناقصه عمل می کنند و خروجی آن شاید از لحاظ قیمت برای دستگاه های اجرایی مطلوب باشد ولی از لحاظ کیفی در این حوزه کارایی ندارد و از راهکارهای آن ترک تشریفات است که هر مدیر دستگاه اجرایی چنین ریسکی را به علت تبعات بعدی آن قبول نمی کند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی با بیان اینکه حوزه فرهنگ و هنر به شدت حوزه کیفی است، می گوید: وقتی کارها در حوزه فرهنگ و هنر به مناقصه گذاشته می شود عملا تولید کیفی در این حوزه روز به روز کمتر و تولید کمی بیشتر می شود و در نتیجه انتظار داشتن آثاری ماندگار از بین می رود.
ناظمی، نبود آمایش سرزمین در حوزه فرهنگ، هنر و رسانه را از دیگر آسیب های این حوزه اعلام کرده و ادامه می دهد: برخی از مناطق مختلف کشور در حوزه فرهنگ و هنر دارای مزیت های نسبی بوده و برخی رشته های فرهنگی و هنری در آن ها ریشه دارتر هستند.
وی اظهار می کند: سیاست گذاران و برنامه ریزان باید در سیاست گذاری و برنامه ریزی های خود به مزیت های نسبی مناطق مختلف جدی تر توجه کنند و در این مناطق در کنار توجه به سایر رشته های فرهنگی و هنری، مزیت های نسبی را در اولویت قرار دهند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی می گوید: در استان هایی که برخی حوزه های فرهنگی و هنری از لحاظ سرمایه اجتماعی از جایگاه غنی و ویژه ای برخوردارند باید نسبت به سایر حوزه ها مورد توجه قرار گیرند.
ناظمی، با بیان اینکه در دنیا، کشورهای مختلف مزیت های نسبی خود را کشف و شناسایی می کنند، می افزاید: کشور ما از خیلی جهات دارای مزیت های نسبی زیادی در حوزه های تاریخ، تمدن و فرهنگ و هنر برخوردار است.
وی یادآوری می کند: گردشگری تاریخی و فرهنگی از جمله مزیت های کشور ما بوده که می تواند بیشتر از گردشگری علمی و سلامت، گردشگران خارجی را جذب کند ولی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی با بیان اینکه پنج درصد کل بودجه کشور به حوزه فرهنگ و هنر اختصاص دارد، می گوید: این بودجه شامل بودجه های جاری و عمرانی بوده و با آن نمی توان حوزه فرهنگ و هنر را توسعه داد.
ناظمی، با بیان اینکه بر اساس اعلام کارشناسان ذیربط برای اجرای اتوبان تبریز - شهر جدید سهند حدود ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه شده است، می افزاید: این در حالی است که بودجه سالانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حمایت از جریان های فرهنگی و هنری استان یک میلیارد تومان است و در این وضعیت فاجعه بار وقتی گفته می شود فرهنگ در اولویت قرار دارد، شعاری بیش نیست.
وی با اشاره به اینکه سخن از تاثیرگذاری با این بودجه در جریان فرهنگ و هنر استان چیزی در حد شوخی است، اظهار می کند: اگر این مسیر تغییر نکند، توقع تحول در حوزه فرهنگ و هنر نشدنی و غیرعملی است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی می گوید: با نگاه پنج درصدی به حوزه فرهنگ و هنر باید توقع پنج درصدی نیز از این حوزه داشت و نمی توان توجه مخاطب عمومی را از فرهنگ بیگانه به فرهنگ خودی جلب کرد.
ناظمی با بیان اینکه برای تاثیرگذاری در مخاطب باید آثار فاخری تولید شود و تولید چنین آثاری نیاز به هزینه های زیادی دارد، ادامه می دهد: در حوزه های مختلف دفاع مقدس و انقلاب آثار فاخر و درخشان زیادی در کشور تولید نشده و تنها یک رمان درباره امام راحل بنیان گذار جمهوری اسلامی به قلم «نادر ابراهیمی » نوشته شده که آن هم به علت فوت نویسنده ناقص مانده است.
وی تعدد و تنوع نهادهای فرهنگی و هنری را از دیگر آسیب های این حوزه اعلام کرده و اظهار می کند: تعدد این نهادها با بودجه های محدود علاوه بر اینکه دردی از فرهنگ و هنر دوا نمی کند بلکه در برخی موارد این نهادها فعالیت های همدیگر را نقض می کنند.
ناظمی، با تاکید بر اینکه فعالیت این نهادها باید مکمل هم باشند، ادامه می دهد: همپوشانی فعالیت های این نهادها موجب خنثی شدن اثرات آن ها شده و تاثیرگذاری برنامه ها را کاهش می دهد.

سازمان برنامه و بودجه آذربایجان شرقی در راستای توسعه فعالیت های فرهنگی همگام با نهادهای متولی است
رییس سازمان برنامه و بودجه آذربایجان شرقی با اشاره به نقش فرهنگ و هنر در توسعه و پیشرفت کشورهای توسعه یافته، می گوید: این سازمان در راستای توسعه فعالیت های فرهنگی و هنری در سطح استان همگام با نهادهای متولی در حوزه فرهنگ و هنر بوده و تلاش می کند تا حد امکان زمینه توسعه این فعالیت ها را با تامین منابع مالی فراهم کند.
داود بهبودی در گفت و گو با ایرنا، با بیان اهم اقدامات انجام شده در فصل فرهنگ با استفاده از مشارکت اعتباری دستگاه‌های فرهنگی ملی در قالب انعقاد تفاهم نامه می افزاید: در این راستا این سازمان ۹۱ میلیارد ریال برای خرید واحد سیار صدا و سیما، ۲۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال برای بازسازی و بهسازی مجتمع فرهنگی و هنری قدس (سینما قدس تبریز) و ۴۴ میلیارد و ۳۰ میلیون ریال برای بهسازی سینما ۲۹ بهمن تبریز منابع مالی اختصاص داده است.
وی مشارکت در تامین اعتبار توسعه و بروزرسانی زیرساخت های فنی صدا و سیما و تکمیل پوشش دیجیتال شبکه های تلویزیونی و اف ام در سطح استان به مبلغ ۲۰۵ میلیارد ریال و مقاوم سازی و بهسازی ساختمان تئاتر شهر تبریز(مجتمع فرهنگی و هنری تربیت) با اعتبار هزینه شده استانی ۱۶ ملیارد و ۱۰۰ میلیون ریال را از دیگر اقدامات این سازمان برای توسعه فعالیت های فرهنگی در سطح استان اعلام می کند.
رییس سازمان برنامه و بودجه آذربایجان شرقی می گوید: این سازمان پیگیری های لازم برای تامین اعتبار و تخصیص به منظور ادامه عملیات تکمیل، مرمت و بهسازی بنای مقبره الشعراء تبریز و تامین اعتبار و تخصیص به منظور ادامه عملیات تالار مرکزی شهر تبریز را انجام داده است.
بهبودی، اظهار می کند: پیش بینی اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی دستگاه‌های فرهنگی در سال ۱۴۰۰  نسبت به سال ۱۳۹۹ با رشد ۸۳.۴ درصدی مواجه شده است.
وی افزایش میانگین پوشش دیجیتال در شهرستان های کمتر از میانگین کشوری، توسعه فضاهای کتابخانه‌ای و تجهیز کتابخانه‌های جدید الاحداث در سطح استان، احداث، تکمیل و بازسازی ۱۲ باب مجتمع فرهنگی و هنری، مقاوم سازی و بهسازی فضاهای فرهنگی با توجه به قدمت بالای آنها (کتابخانه ها، مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و خانه فرهنگ ساختمان تئاتر شهر تبریز و سایر مراکز فرهنگی و تامین اعتبار مربوط به احداث و تکمیل خانه‌های جوان در سطح استان را از جمله رویکردهای استانی در توزیع اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در فصل فرهنگ اعلام می کند.
رییس سازمان برنامه و بودجه آذربایجان شرقی می گوید: تعویض سیستم‌های گرمایشی مراکز کانون‌های پرورش فکری کودکان و نوجوانان، بروزرسانی تجهیزات مربوط به فضای مجازی مراکز کانون‌های پرورش فکری کودکان و نوجوانان، بازسازی و بهسازی سینمای کودک تبریز، توسعه و تکمیل اردوگاه‌های پرورشی دانش‌آموزی و به روز رسانی تجهیزات بایگانی مدیریت اسناد و کتابخانه منطقه شمال غرب کشور از دیگر رویکردهای استانی در توزیع این اعتبارها است.
بهبودی، با بیان اینکه در کنار توجه به توسعه فعالیت های فرهنگی این سازمان به توسعه فضاهای آموزشی در سطح استان نیز توجه می کند، ادامه می دهد: در این راستا احداث ۱۰ مدرسه ۱۲ کلاسه و پنج مدرسه ۶ کلاسه در پروژه های مسکن مهر استان که پنج مدرسه ۱۲ کلاسه مختص شهر جدید سهند است برای رفع کمبود فضاهای آموزشی در مساکن مهر استان از رویکردهای استانی در توزیع اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای در فصل فرهنگ است.
وی یادآوری می کند: تکمیل پروژه «مرکز سنجش مهارت کارآموزان استان» که تا سال ۹۲ با صرف اعتبار حدود ۴۰ میلیارد ریال تنها ۳۰ درصد از کارهای اجرایی آن انجام شده در سال های ۹۲ تا ۹۹ با صرف اعتبار حدود ۳۰۰ میلیارد ریال تقریبا به مرحله اتمام رسیده و در سال ۱۴۰۰ این پروژه با ۱۳ هزار مترمربع زیربنا تکمیل و به بهره برداری می رسد.
بهبودی، با اشاره به حمایت این سازمان در دوران کرونا از فعالان حوزه فرهنگ و هنر، می افزاید: اهم اقدامات انجام شده توسط دستگاههای اجرایی در فصل فرهنگ و هنر در دوران کرونا شامل تشکیل ۲ هزار و ۱۶۰ فقره پرونده در سامانه کارا و درخواست اعطای ۵۳ میلیارد و ۳۲۲ میلیون ریال تسهیلات و پرداخت ۲۷ میلیارد و ۸۱۰ میلیون ریال از این تسهیلات، تشکیل ۴۳ فقره پرونده در صندوق کارآفرینی امید به مبلغ ۱۶ میلیارد ریال، تشکیل هفت فقره پرونده از محل تسهیلات تبصره ۱۸ به مبلغ ۵۵ میلیارد ریال و تشکیل ۷۵ طرح مستقل مشاغل خانگی با ۹ میلیارد و ۶۳۳ میلیون ریال است.
محمدحسین بلاغی، مدیرکل حوزه هنری آذربایجان شرقی

نبود تناسب بین بودجه های جاری و عملیاتی از آسیب های حوزه فرهنگی است 
مدیرکل حوزه هنری آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه ساختار بودجه فرهنگی دارای نقص های مختلفی است، می گوید: عدم تناسب بودجه های جاری و عملیاتی حوزه فرهنگی از آسیب های این حوزه بوده به طوری که بیش از چهار پنجم بودجه صرف هزینه های پرسنلی می شود یعنی اگر ۱۰۰ درصد بودجه تخصیص یابد باید ۸۸ درصد آن برای انجام تنها ۱۲ درصد فعالیت عملیاتی فرهنگی، صرف هزینه های جاری شود.
محمدحسین بلاغی در گفت و گو با ایرنا می افزاید: عدم تناسب بین بودجه های جاری و عملیاتی حوزه فرهنگی نقص عمیقی بوده و سیستم به واسطه آن عملکرد مطلوب خود را از دست می دهد و در نتیجه فعالیت فرهنگی شاخصی در جامعه روی نمی دهد.
وی نبود بودجه های عمرانی در حوزه های فرهنگی را از دیگر آسیب های این حوزه اعلام کرده و اظهار می کند: این استان در حوزه توسعه فضاهای فرهنگی نسبت به سایر استان های مشابه در سطح پایینی قرار داشته و نبود چنین بودجه هایی موجب شده که توسعه فضاهای فرهنگی در این استان روی ندهد.
مدیرکل حوزه هنری آذربایجان شرقی با بیان اینکه کلانشهر تبریز در مقایسه با سایر کلانشهرها و حتی برخی شهرهای کشور فقیرترین شهر از نظر داشتن سالن سینما است، می گوید: تعداد سینماها در شهر اصفهان ۱۰ برابر تبریز بوده و این شهر حداقل باید ۲۰ سالن سینما داشته باشد.
 بلاغی، ادامه می دهد: توسعه فضاهای فرهنگی در مقایسه با حوزه های دیگر جزو اولویت های شورای برنامه ریزی و دستگاه های ارشد استانی نبوده و بودجه های عمرانی در حوزه فرهنگی زیر یک درصد بودجه های عمرانی استان است.
وی یادآوری می کند: چندین سال است که ۲ پروژه فرهنگی شامل مقبرالشعرا و تالارهای مرکزی تبریز در سطح این شهر در حال اجرا بوده که به علت عدم تخصیص بودجه کافی همچنان ناقص بوده و تکمیل نشده است.
مدیرکل حوزه هنری آذربایجان شرقی با اشاره به طرح دولت گذشته در خصوص بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد یا بودجه عملیاتی، می گوید: این روش در برنامه ریزی و تخصیص بودجه فرهنگی صحیح بوده ولی ایراد آن عدم تعریف ساختار مناسب و توجیه نبودن دستگاه های فرهنگی از این روش است.
بلاغی، می افزاید: اصلاح ساختار بودجه فرهنگی نیازمند تغییر نگاه سیاست گذاران و برنامه ریزان این حوزه بوده و مدیران ارشد کشوری و استانی باید نه در شعار بلکه در عمل به اهمیت این حوزه پی ببرند و بر اساس آن بودجه به این حوزه تخصیص دهند.
حکیمه غفوری، رییس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی تبریز

تقویت ساختار بودجه ای به اثربخشی بیشتر در حوزه فرهنگ منجر می شود
رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی تبریز نیز تقویت ساختار بودجه ای و توجه به مطالبات معوق را موجب اثربخشی بیشتر در حوزه کار فرهنگی دانسته و می گوید: با توجه به اهمیت موضوع بودجه در استمرار و ثمربخشی فعالیت های فرهنگی باید در قوانین بودجه ای این حوزه نیز تغییر ساختاری روی دهد.
حکیمه غفوری، با اشاره به گستردگی فعالیت‌های فرهنگی و هنری در سطح جامعه، می افزاید: فعالیت های مستمر نیاز به حمایت بودجه ای و نیز برنامه ریزی کلان دارد که با تحقق این موارد فعالیت های این حوزه اثرگذاری خود را در سطح جامعه نشان می دهد.
وی اظهار می کند: تغییر ساختار بودجه فرهنگی و حذف موازی کاری در این حوزه می تواند به جریان سازی موفق فعالیت های فرهنگی در جامعه کمک شایانی کند.
بابک دانش پناه، رییس سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری تبریز

موازی کاری در دستگاه های فرهنگی از آفت های این حوزه است
رییس سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری تبریز نیز با بیان اینکه در عمل توجه ویژه ای به حوزه فرهنگی در سطح دستگاه های دولتی نمی شود، می گوید: در حوزه سیاست گذاری به ویژه در شورای اسلامی تبریز که در دوره جدید چهره های فرهنگی و اجتماعی به آن راه یافته اند نیاز است توجه جدی به حوزه فرهنگی شود و این توجه در بودجه نویسی و تخصیص بودجه نیز عملا خود را نشان دهد.
بابک دانش پناه در گفت و گو با ایرنا می افزاید: با وجود وضع بد اقتصادی جامعه و مشکل در تامین منابع مالی بیش از ۷۵۰ عنوان برنامه از سوی این سازمان در نیمه نخست امسال اجرا شده است.
وی موازی کاری در دستگاه های فرهنگی را از آفت های این حوزه اعلام کرده و اظهار می کند: عدم تمرکز بودجه فرهنگی و توزیع آن در بین دستگاه های مختلف فرهنگی موجب شده تا خروجی این برنامه ها از کیفیت بالایی برخوردار نباشد و کمیت برنامه ها بر کیفیت آن ها پیشی بگیرد.
رییس سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری تبریز با اشاره به فعالیت واحدهای مختلف در حوزه فرهنگی در این شهرداری، می گوید: تعدد این واحدها موجب شده اگر بودجه ای هم به فعالیت های فرهنگی تخصیص داده می شود پخش گردد و نتیجه مطلوبی حاصل نشود.
دانش پناه، ادامه می دهد: در سال جاری حدود چهار میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان بودجه برای این سازمان تصویب شده که تاکنون یک دهم آن تخصیص یافته و بیش از ۷۰ درصد از بودجه اختصاصی نیز برای تعمیر و نگهداری اماکن فرهنگی و ورزشی هزینه می شود.
 وی با تاکید بر اینکه باید همانند سایر حوزه ها در حوزه فرهنگی نیز طرح جامعی وجود داشته باشد، یادآوری می کند: در حوزه فرهنگی و اجتماعی برنامه جامع و مدونی وجود ندارد تا بر اساس زمان بندی و تقسیم بندی این برنامه از سوی دستگاه های متولی حوزه فرهنگ اجرا شود.
دانش پناه، وجود برنامه جامع و مدون در حوزه فرهنگی را موجب تاثیرگذاری مثبت در بودجه ریزی دانسته و می افزاید: با توجه به گستردگی حوزه فرهنگی، موازی کاری، عدم وجود برنامه مصوب، نبود تقسیم کار و کمبود بودجه از آسیب های این حوزه است.