به گزارش نصر ، سکته مغزی (استروک) از علل اصلی مرگ و میر و ناتوانی در سراسر جهان است از این رو ۲۹ اکتبر هفتم آبان ماه روز جهانی پیشگیری از سکته مغزی نامگذاری شده تا بهانه ای برای توجه به این بیماری باشد.
استروک یا سکتۀ مغزی، لختۀ خون یا خونریزی در مغز است که می‌تواند منجر به آسیب‌های طولانی‌مدت شود و حرکت، ادراک، بینایی و ارتباطات فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
سکتۀ مغزی یک حالت اورژانسی پزشکی است و می‌تواند باعث آسیب‌های دائمی نورولوژیک، عوارض مختلف و حتی مرگ شود. استروک دومین حالت مهم مرگ در سراسر جهان است و این پتانسیل را دارد که در آینده به اصلی‌ترین عامل هم تبدیل شود.
امروزه بیش از 900 هزار نفر از ساکنان انگلستان، سابقۀ سکتۀ مغزی دارند که در 300 هزار نفر از آنها این سکته، عامل اصلی معلولیت‌های نسبی تا شدید است.
با این حال، آمار جهانی نشان می‌دهند ۷۰درصد افرادی که تجربۀ سکتۀ مغزی داشته‌اند زنده مانده‌اند.
به بهانه روز جهانی استروک و علل و ریسک فاکتورهای اصل و علام و نشانه ها ونیز چگونگی مصون ماندن از سکته مغزی گفتگویی داشتیم با دکترمهدی فرهودی متخصص مغز اعصاب (نورولوژی ) و رئیس بخش مطالعات نورولوژی (مغز و اعصاب) و رئیس بخش استروک ،مرکز آموزشی و درمانی امام رضا (ع) تبریز که در ادامه می آید.
رئیس بخش مطالعات بیماری‌های مغز و اعصاب در خصوص تعریف سکته مغزی می‌گوید: سکته مغزی یک عارضه ناگهانی در مغز بوده و علت آن گرفتگی عروق هست بر اساس آخرین آمارها که قبلا 6 به یک نفر بوده در حال حاضربه چهار به یک رسیده یعنی به عبارت ساده‌تر از هر چهار نفر یک نفر در معرض خطر ابتلا به سکته مغزی قرار دارند بر همین اساس شعار امسال روز جهانی استروک این است که سعی کنیم یک نفر از آن چهار نفر نباشیم که مبتلا به سکته مغزی خواهد.
فرهودی می‌افزاید: درگیری عروق مغزی که گاها منجر به پارگی رگ‌های مغزی یا ایسکمیک هم می‌شود می‌تواند خونریزی دهنده بوده و به صورت حاد رخ می‌دهد که بعد از اسکن و مشخص می‌شود که به چه قسمتی از مغز خون کم رسیده یا دچار خونریزی شده و مغز تحت فشار قرار گرفته و باید مداخلات درمانی مناسب انجام پذیرد.
رئیس بخش استروک بیمارستان امام رضا(ع) با بیان اینکه سکته مغزی (استروک) یک بیماری مولتی فاکتوریال است گفت: استروک از دسته بیماری‌هایی است که دلایل مختلفی می توانند در بروز این بیماری نقش موثری داشته باشند از این رو ریسک فاکتورها و یا عوامل خطر این بیماری را می‌توان به گروه تقسیم کرد نخست عوامل قابل تغییر و دیگری عوامل غیر قابل تغییر یا ارثی که نمی‌توان آنها را تغییر داد.
فرهودی در توضیح عوامل خطر این بیماری ادامه می‌دهد: جنسیت و نژاد افراد در بروز سکته مغزی مهم بوده و در افراد بالای 60 سال عروق بیشتر دچار مشکل شده و این مساله در آقایان به دلیل اختلالات هورمونی شایع‌تر از بانوان بوده و در بحث نژاد در نژاد ژاپنی با کثرت مبتلایان به سکته مغزی هستیم.
وی مداخلات پزشکی را در پیشگیری از شدت این بیماری مهم دانسته و ابراز می‌دارد: آنچه از نظر پزشکی مهم است مداخله دارویی برای عوامل قابل تغییر است از جمله آن فشار خون بالاست که بعد از فاکتور یالا بودن سن بالا، قوی‌ترین ریسک فاکتور است و شناسایی و رسیدگی و درمان به موقع فشار خون حائز اهمیت بوده و بر همین اساس در کشورهای پیشرفته با کنترل فشار خون توانسته‌اند میزان قابل توجهی از بروز سکته مغزی را کاهش دهند. مثلا در امریکا مرگ و میر ناشی از سکته مغزی در رده سوم قرار داشته و در حال حاضر در رده پنجم قرار دارد.
سکته مغزی دومین عامل مرگ و میر در کشور
فرهودی سکته مغزی را دومین عامل مرگ و میر در کشور عنوان داشته و می افزاید: در کشور ما بعد از سکته قلبی دومین علت مرگ و میر سکته مغزی بوده و اشخاصی که آریتمی قلبی یا نارسایی قلبی، مشکل دریچه قلبی داشته و در پمپاژ خون دچار مشکل هستند احتمال ایجاد لخته خون بیشتر بوده و به سمت مغز رفته و شخص دچار سکته مغزی ایسکمیک یا انسداد عروق مغزی می‌شوند.
وی افراد دیابتیک، سیگاری‌ها، چاقی و اضافه وزن و کم تحرکی و عدم انجام ورزش منظم را از دیگر عوامل خطر بروز سکته مغزی دانسته و اضافه می‌کند: مدرنیزاسیون و زندگی ماشینی و کم تحرکی بیماری‌های زمین‌های را به دنبال داشته و سبب بروز سکته‌های مغزی می‌شود و با افزیش مصرف سیگار و عدم ورزش مناسب و منظم و به دنبال آن کندی جریان و غلظت خون و ایجاد لخته خون و در نهایت انسداد عروق می‌تواند ریسک بروز سکته مغزی را افزایش دهد.
چه کنیم سکته مغزی نکنیم
مهدی فرهودی در خصوص راه‌های پیشگیری و اینکه چه کنیم که سکته مغزی نکنیم اضا
فه می‌کند: پیشگیری بر دونوع است پیشگیری اولیه و پیشگیری ثانویه پیشگیری اولیه یعنی قداماتی انجام شود که فرد از سکته مغزی دور بماند و پیشگیری ثانویه که بعد از دچار شدن به سکته جلوگیری کنیم که آسیب کمتری فرد ببیند.
وی افزود: در پیشگیری اولیه می‌توانیم از رسانه‌ها و به ویژه از صدا و سیما کمک گرفته و با تهیه و بخش برنامه‌هایی مانند تبلیغ کاهش مصرف نمک،افزایش مصرف میوه و سبزیجات و... و در پیشگیری نوع دوم گروه پر خطر را مد نظر قرار داده و شناسایی کرده و آموزش‌های لازم را به افراد ارائه کنیم.
فرهودی ادامه داد: البته لازم است که از این فرصت استفاده کرده و اپ تلفن همراه خطر سنج سکته مغزی را معرفی کنیم این اپ در کشورم ما نیز بومی‌سازی شده و همزمان با سایر کشورهای پیشرو در پیشگیری بروز سکته مغزی به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار داده شده و در نسخه اندروید و آ یو اس برای انواع گوشی‌های تلفن همراه قابل نصب و استفاده است.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تبریز نصب این اپ تلفن همراه را مفید دانسته و می‌گوید: این اپ با مکانیسمی بسیار ساده و با طرح 20 سووال از کاربر می‌خواهد به طور دقیق به سووالات پاسخ دهد و پس از انجام مراحل پاسخگویی می‌تواند احتمال ابتلای فرد در 5 و 10 سال آینده به سکته مغزی را تخمین زده و فرد را مطلع کند البته این اپ توسط یکی از دانشگاه‌های معتبر پزشکی جهان طراحی و ساخته شده و از سال 2015 به ایران وارد و بومی‌سازی شده و در اختیار کاربران قرار داده شده است.
سالانه سکته مغزی جان 5 میلیون نفر را می‌گیرد
وی آمار مبتلایان به سکته مغزی را نگران کننده دانسته بیان می‌دارد: آمار جهانی مبتلایان به سکته مغزی هر دو ثانیه یک نفر بوده و هر 6 ثانیه یک نفر دچار مرگ بر اثر سکته مغزی می‌شود و در سال 15 میلیون نفر دچار سکته مغزی شده و 5 میلیون نفر از این تعداد دچار ناتوانی، 5 میلیون نفر به صورت نسبی بهبودی یافته و پنج میلیون نفر جان خود را از دست می‌دهند.
رئیس بخش استروک مرکز آموزشی،درمانی و تحقیقاتی امام رضا (ع) تبریز در خصوص معرفی بخش استروک و نحوه مداخلات درمانی و پیشگیری از بروز و افزایش ناتوانی‌های حاصل از سکته مغزی در بیماران ادامه داد: بخش استروک مرکز از سال 1390 استارت خورد به دلیل اینکه در ورود بیماران سکته مغزی مسیر درمانی سریع و بدون اتلاف وقت طی نمی‌شد این بحث در جلسات و کمیته‌ها مطرح و تایید شد و چگونگی ورود و درمان تا پایان تعریف شد و از سال 1393 که برنامه ملی سکته مغزی (برنامه 724 که همان بیست و چهار ساعت در هفت روز هفته فعال شد و برنامه تزریق آمپول TPA به صورت بیمه ) تدوین و به مورد اجرا گذارده شد. عملیات طراحی، احداث، تجهیز و راه‌اندازی بخش استروک سرعت گرفته و به بهره برداری رسید.
(آمپول TPAدارویی است که از لخته شدن خون در رگ‌ها جلوگیری کرده لخته را لیز و از هم پاشیده می‌کند این دارو از سال 1996 میلادی در سطح جهانی مرد استفاده قرار گرفته و از سال 1390 در ایران به صورت گسترده در اختیار مراکز درمانی استروک برای درمان بیماران سکته مغزی استفاده می‌شود و معمولا کاربرد این آمپول در ساعات اولیه بیمار دچار سکته مغزی شده موثر بوده و بیشترین تاثیر را در 3 الی 6 ساعت اولیه بروز علائم بیماری سکته مغزی دارد)
بخش استروک بیمارستان امام رضا(ع) تبریز با 22 تخت بزرگ‌ترین مرکز سکته مغزی در ایران
فرهودی می‌افزاید: بخش استروک این مرکز با 22 تخت بزرگ‌ترین مرکز سکته مغزی در ایران بوده و علاوه بر ارائه خدمات درمانی اولیه ، اقدامات توانبخشی نیز در که شامل انجام حرکات و توانبخشی اعضا و گفتار درمانی و برگزاری کلاس‌های آموزشی و.. برای بیماران ارائه می شود.
وی علائم و نشانه‌های ابتلا به سکته مغزی را اینگونه توضیح می‌دهد: انحراف یک طرفه صورت، اختلال در تکلم، اختلال در دید، بی‌حس و عدم کنترل و ضعیف شدن دست فرد از نشانه‌های بارز ابتلای فرد به سکته مغزی بوده و حتما و بدون اتلاف وقت باید با 115 تماس گرفته و به نزدیک‌ترین مرکز استروک و 724 مراجعه کرد.
رئیس بخش مطالعات بیماری‌های مغز و اعصاب بیمارستان امام رضا (ع) تبریز با اشاره به اینکه مرکز استروک امام رضا (ع) بزرگ‌ترین مرکز 724 شمال‌غرب کشور است ابراز می‌دارد: مرکز امام رضا تنها مرکز 724 در تبریز بوده سراب و مراغه هم اخیرا فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و این مرکز از آغاز فعالیت بیش از 750 مورد تزریق آمپول TPA داشته است.
فرهودی توصیه‌های خود را برای پیشگیری از ابتلا به سکته مغزی اینگونه ابراز می‌دارد: عوامل خطر خودمان را بشناسیم و برای رفع آنها پیشگیری‌های لازم انجام دهیم اپ خطر سنج سکته مغزی را نصب کنیم و اگر فردی دچار علایم شد سریعا 115 زنگ زده و به مراکز 724 مراجعه کنیم.
وی با اشاره به اینکه 50 درصد از بیمارانی که به موقع تزریق انجام داده‌اند بعد از سه ماه می‌توانند زنگی مستقل خود را ادامه دهند گفت: روزانه 300 نفر در کشور دچار سکته مغزی شده و در استان آذربایجان شرقی متوسط بین 15 تا 20 مورد رخ می‌دهد از نظر تزریق TPA مرکز امام رضا میانگین هر دو روز یک تزیق داشته و اگر تزریق در وقت طلایی انجام گیرد بهترین نتیجه را در درمان جلوگیری از صدمات ناشی از سکته مغزی را خواهیم داشت.
گزارش از: صادق رنجبری
انتهای پیام/