یادداشت/
درباره مجسمه نصب شده در ورودی درب دانشگاه تبریز
نصر: چندیست خبری مبنی بر قصد نصب مجسمه یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه تبریز در میان دانشگاهیان منتشر گردید که بارها با مخالفت دانشگاهیان و مسئولین دانشگاه مواجه شده و متوقف گردید اما چند روز قبل مجسمه به صورت شبانه در ورودی درب ساختمان ریاست و ادرات مرکزی دانشگاه تبریز نصب شده است. انتشار خبر نصب مجسمه موجی از حیرت و شگفتی و پرسش های اساسی را برانگیخته است.
در این مجال از دو زاویه به این رویداد نگریسته می شود.
1. شاخص های جهانی و ملی برای انتخاب افرادی جهت ساخت مجسمه و یادمان
همگان می دانند که برای نام گذاری اماکن عمومی و خیابان ها و همچنین ساخت مجسمه افراد برخی شاخص ها در جهان تعریف شده و در کشور ما ایران هم آیین نامه هایی در این خصوص در مجلس و شورای انقلاب فرهنگی و نیز شهرداری ها تدوین شده است. از جمله شاخص ها و مولفه های مهم و موثر در انتخاب افراد می توان به یک ویژگی و شاخص مهم و اساسی اشاره نمود که در دنیا و ایران معیار مهمی است و آن اشتهار جهانی و ملی در یک زمینه علمی، اجتماعی، فرهنگی که این اشتهار مورد تصدیق و گواهی نامداران و برجستگان این زمینه ها و حوزه ها باشد.
اشتهار و فعالیت در زمینه های انسان دوستانه و کمک به صلح جهانی و آزادی و انسان دوستی، کسان معدودی که با فعالیت خود در یک زمینه خاص از آلام بشری کاسته اند و یا کشفی و نظریه ای علمی در سطح جهان در جهت پیشبرد علم و دانش بشری صورت داده اند در زمره این افراد قرار می گیرند. از نیوتن و ماری کوری و پاستور و ادیسون و گاندی و در ایران نیز دانشمندان قدیم و معاصر و مشاهیری که در تراز چهانی و ملی قرار می گیرند و عموما هم این مجسمه ها در موزه های آن مجموعه ها نصب می گردد نه در فضای عمومی و سردرب آنها. موضوع بعدی تناسب اشتهار فرد به ماموریت آن مجموعه ای هست که تمثال یا مجسمه آن فرد در آنجا نصب می شود و به عنوان نماد آن مجموعه مطرح می گردد. مثلا کاملا موجه و مناسب هست که مجسمه و تمثال دانشمندان بزرگ هسته ای شهید در موزه دانشگاه و یا محل یادمان آن دانشگاه نصب شوند.
2. آسیب های ساخت یادمان و مجسمه برای افراد زنده
ساخت مجسمه افراد زنده در دنیا و ایران اصلا مرسوم نیست. به نظر می رسد در یک چنین شرایطی هاله ای از تقدس دور و پیرامون این فرد را خواهد گرفت که باب هر بحث و انتقادی را خواهد بست. مخصوصا در محیط دانشگاهی که محل تضارب افکار و آرای علمی می باشد. این مهمترین آسیب ساخت مجسمه برای فردی زنده است که سوء استفاده ها و سوء برداشتهای فراوانی را موجب خواهد شد و می تواند رانت های سیاسی اجتماعی به دنبال داشته باشد. از اول انقلاب تاکنون افراد بسیار بزرگی برای انقلاب فداکاری کرده اند و در دوره ای مسیر متفاوت را برگزیده و عکس و مجسمه که سهل است حتی اسمی هم از آنها برده نمی شود چه تضمینی وجود دارد فرد تا آخر عمر در این مسیر باقی بماند؟
اگر بنا بر احترام به جایگاه جانبازان عزیز است می توان و باید به صور مختلف بدون شائبه تقدس سازی این احترام را بجای آورد و البته هم توسط مسئولین و هم تمامی مردم این کار صورت می پذیرد. من اعتقاد قلبی دارم اکثر قریب به اتفاق ایثارگران عزیز حتی حاضر به طرح نام خود هم نیستند چه برسد به این اقدامات چرا که فقط در راه رضای خدا از جان گذشته اند و نه برای مطرح شدن در جامعه آن هم به طرقی که مقبولیت اجتماعی برای آن وجود ندارد و واکنش های منفی برمی انگیزد. .ای کاش مطالعه کوچکی انجام شود و اثرات منفی این اقدامات در قالب مصالح عالی کشور بدون تعصبات مورد توجه جدی قرارگیرد.
مسعود حاجی علیلو/ عضو هیات علمی دانشگاه تبریز
انتهای پیام/
نصر