به گزارش سرویس اجتماعی نصر، بیکاری و تبعات آن یکی از معضلاتی است که همواره گریبانگیر جوامعی خواهد بود که با مشکلات و نوسانات اقتصادی دست و پنجه نرم می”کند، اما یکی از مسائلی که در این بین مغفول مانده، موضوع تن ندادن به بسیاری از کارها است که برخی از افراد آن کار را متناسب با شان و جایگاه اجتماعی خود نمی ”دانند، به شکلی که افراد حاضر هستند بیکار بمانند اما مشغول به حرفه ”ای که آن را حقیر می ”شمارند، نشوند.
در نگاه اول شاید با دلایلی همانند حقیر بودن و نبود جایگاه اجتماعی این مشاغل در سطوح بالای جامعه بتوان این موضوع را توجیه کرد، اما نکته حائز اهمیت افزایش تعداد بیکاران در سطح کشور است که مشکلات فراوانی را به همراه خود دارد.
جوانان فرصت ورود به بازار کار را نمی یابند و از این بابت خود و خانواده هایشان دچار معضلات فراوانی هستند. طولانی شدن بیکاری نیروی کار می تواند برای کشور هزینه داشته باشد، احتمال خطر بروز آسیب های اجتماعی می رود، سایه شوم اعتیاد بر بالای سر جوانان بیکار چرخ می زند، ازدواج ها تاخیردار می شود و خلاصه اینکه بیکاری باعث می شود تا کشور نتواند از توان بالقوه نیروی کار خود بهره چندانی ببرد.
براساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در آذربایجان” شرقی نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 0.3 درصد افزایش یافته است، به نحوی که از نرخ بیکاری 9.9 درصد در بهار سال 97 به نرخ 10.3 درصد در بهار 98 افزایش یافته است.
بر این اساس، در آذربایجان” شرقی نرخ مشارکت اقتصادی در بهار امسال به 40.5 درصد و نرخ نسبت اشتغال نیز از 36.7درصد در بهار سال گذشته به 36.4درصد کاهش یافته است.
"علیرضا دهقانی"، کارشناس حوزه اقتصاد و اشتغال در رابطه با این موضوع که افراد به چه دلیل شغل ”هایی را که در سطوح پایین جامعه قبول نمی ”کنند، به خبرنگار نصر گفت: عدم آگاهی اصلی” ترین موضوع در این خصوص است تا زمانی که افراد به میزانی از آگاهی نرسند که بدانند هر شغلی از لحاظ اجتماعی شریف است و نباید هیچ ”کدام از مشاغل را حقیر بشماریم، این موضوع به همین منوال خواهد بود.
وی افزود: از دلایل عمده دیگر در این رابطه عدم آموزش به فرزندان از سنین پایین در خصوص آشناییت با مشاغل است، به” شکلی که به کودکان و نوجوانان تفهیم نمی ”شود جامعه به انواع و اقسام شغل ”ها و حرفه ”های مختلف نیاز دارد و با نبود یکی از مشاغل احتمال دارد چرخه فعالیت ”های اقتصادی متوقف شود، آموزش ”ها از درون خانواده و محیط مدارس باید داده شود تا ملکه ذهن فرزندان در خانواده و دانش ”آموزان در مدارس شود.
دهقانی در ادامه به تفکرات غلط در رابطه با اشتغال اشاره کرد و گفت: متاسفانه اصلی” ترین مشکل در این رابطه اشاعه تفکرات نادرستی است که در سطح جامعه در خصوص احراز مشاغل وجود دارد، به شکلی که خانواده ”ها از سنین پایین کودکان را به سمت پشت میزنشینی، کارمند شدن و رشته” های پزشکی و مهندسی سوق می” دهند و فکر می ”کنند با این موضوعات می” توانند در آینده درآمدهای کلان و خوبی کسب کنند و زندگی خودشان را از بعد مالی بی” نیاز کنند، اما باید دانست این تفکر نادرست و غلط است، چون خود زمینه ساز این موضوع خواهد شد که باقی مشاغل را در رتبه ”های کمتر جامعه البته به صورت ناخواسته جای دهیم و ارزشی را بر آن حرفه” ها قائل نباشیم.
وی ادامه داد: در خصوص اشاعه این تفکر غلط چندین نهاد تاثیر بسزایی دارند، اولین نهاد بنیان خانواده است که اجازه نمی” دهد فرزندان با باقی مشاغل آشنا شوند و هیچ تصوری از مشاغل دیگری که در سطح جامعه وجود دارد را به فرزندان القا نمی ”کنند، دومین نهاد در این رابطه مدارس و به صورت کلی سیستم نظام آموزش عالی کشور است که هیچ برنامه ”ای در رابطه با معرفی مشاغل و حرفه ”ها برای دانش آموزان ندارند و حتی گاها با برخی از رفتارهایی که در سطح مدارس از سوی متولیان آموزش در خصوص مشاغل و پست خواندن آن ها اتفاق می” افتد، زمینه سازی کوچک شمردن باقی مشاغل فراهم می” شود.
این کارشناس در انتقاد از سیستم آموزشی کشور برای تربیت نیروهای زبده و متخصص ”هایی که در کارهای فنی تبحری داشته باشند نیز گفت: متاسفانه سیستم آموزشی کشور ما به شکلی است که به رشته” های فنی و کار و دانش که می ”توانند درآمدهای نسبتا خوبی برای متخصصین در آینده داشته باشد کمتر بها داده می ”شود و بیشتر به شاخه” های نظری در دوره دبیرستان توجه می” شود، زمانی که شرایط به این گونه باشد، افراد دیگر خواهان مشاغل فنی نخواهند بود و هیچ میلی برای احراز آن ندارند و با سیلی از فارغ التحصیلانی که در هیچ زمینه ”ای تخصص ندارند و فقط تحصیلات دانشگاهی دارند مواجه خواهیم بود.
دهقانی در پایان تصریح کرد: باید بدانیم مشاغل فنی همچون رشته” هایی مانند جوشکاری، تراشکاری و مشاغلی از این قبیل نیز با ارزش هستند و افراد خواهان این حرفه قطعا می ”توانند به درآمدهای نسبتا خوبی دست یابند، پس چه بهتر است به این بخش نیز توجه ویژه ”ای داشته باشیم و در خصوص سیستم آموزشی عالی کشور و برنامه” های آن تجدید نظرهایی را داشته باشیم تا افراد نیز به سوی چنین مشاغلی سوق داده شوند، زمانی که این توجهات بیشتر شود و میزان بهای داده شده به شغل ”های فنی بیشتر شود، موج بیکاری قطعا از بین خواهد رفت و هیچ فردی نیز چنین مشاغلی را در زمره مشاغل درجه چند جامعه که پست و حقیر باشد، نمی ”داند.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه †ریزی آذربایجان †شرقی گفت: نرخ بیکاری در آذربایجان† شرقی در بدترین شرایط 12 درصد است و این به دلیل وجود فرصت† های شغلی نیست؛ بلکه ناشی از مهاجرت نیروی کار فعال به جاهای دیگر برای یافتن شغل و در واقع خروج سرمایه انسانی است.
"داود بهبودی" اظهار کرد: رشد اقتصادی کل کشور در دهه 40 حدود 11 درصد بوده و در دهه 50 علیرغم افزایش درآمدهای نفتی دچار چالش بوده است؛ بعد از انقلاب نیز به دلایلی مثل جنگ، تحریم ”‡ها و نحوه تعاملات بین †المللی میانگین رشد اقتصادی مستمری نداشتیم.
وی تاکید کرد: بحث وابستگی اقتصاد کشور به نفت هنوز به عنوان چالش ساختاری خود را نشان می †دهد.
وی ابراز کرد: حدود 60 درصد صنعت کشور در مرکز مستقر است که نتیجه آن محرومیت، مهاجرت و شاخص †های عدم تعادل اجتماعی است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه †ریزی آذربایجان† شرقی تصریح کرد: عرصه اقتصادی کشور به رغم تلاش† های متولیان امر نتوانسته رضایتمندی مورد انتظار را ایجاد کند و نمودهای آن در بیکاری، درآمد سرانه، قدرت خرید مردم و میزان صادرات آشکار است.
وی با اشاره به شکل” گیری فعالیت† های اقتصادی و صنعتی به صورت «مرکزپیرامون» در کشور، توضیح داد: این امر موجب شده بخش †های حاشیه †ای کشور از امکانات کمی برخوردار باشند و در استان ‡های مرزی که از مرکز فاصله بیشتری دارند، عدم تعادل در زیرساخت†ها و مسائل اقتصادی و شاخص” های توسعه ‡نیافتگی خود را بیشتر نشان می †دهد.
وی ادامه داد: توسعه مبتنی بر تعامل است و در فضای تعامل، انتقال دانش، تکنولوژی و تجربه راحت †تر از فضای تقابل اتفاق می† افتد؛ کشورهایی که با در هم تنیدگی و تعامل با اقتصاد جهان برخورد می ‡کنند، راحت در مسیر توسعه قرار می †گیرند.
بهبودی در ادامه با اشاره به ظرفیت †ها و پتانسیل† های طبیعی و گردشگری، موقعیت †ها تاریخی و جغرافیانی و استقرار 18 درصد از ذخایر معدنی کشور در استان، متذکر شد: صرف نظر از مباحث کلان ملی باید سعی کنیم در درون استان با برنامه ‡ریزی و ساماندهی ظرفیت †ها و اختیارات نگاه توسعه †ای خود را تقویت کنیم.
این اقتصاددان با بیان اینکه لازم است در استان با ایجاد انعطاف در قابلیت† های توسعه †ای بر محدودیت †های آمایشی غلبه کنیم، تاکید کرد: تا زمانی که اجماع نظر توسعه بین مردم، سیاسیون، اقشار ذینفوذ و مرجع شکل نگیرد نخواهیم توانست در مسیر توسعه قرار گیریم.
"جعغر ابراهیمی"، جامعه شناس دانشگاه آزاد اسلامی تبریز به تبعات منفی بیکاری در خانواده ها اشاره کرد و گفت: افزایش اختلالات روانی، افزایش اختلافات خانوادگی، به” وجود آمدن مشکلات مالی عدیده، کاهش رضایت” مندی از زندگی مشترک، احتمال وجود اختلاف نظر برای اداره زندگی، تنش در روابط زناشویی، افزایش اضطراب و استرس، کاهش عزت نفس و احتمال بروز رفتارهای پرخاش”گرانه، احتمال ارتکاب به جرایم و مشاغل کاذب و واسطه ‡”گری، احتمال گرایش به انجام کارهای غیرقانونی و احساس حقارت از جمله تبعات منفی بیکاری در خانواده‡” ها است.
وی تصریح کرد: شاید بهترین راه حل این است که مسئولان عالی” رتبه، از اشخاص بیکاری که توانایی انجام کار را دارند، حمایت مالی و روانی کنند؛ توجه به صنایع کوچک و متوسط، حمایت از شرکت” های دانش ”بنیان، جلوگیری از واردات کالاهایی که مشابه داخلی دارند یا مورد نیاز کشور نیستند، ”تبدیل تجهیزات فرسوده صنایع، توجه به بخش کشاورزی و تمرکز بر سرمایه ”گذاری برای تولید و صادرات فرآورده ”های نفتی به جای خام ”فروشی که می ”تواند سبب تحرک اقتصادی و ایجاد اشتغال شود، باید مورد توجه جدی دولت و مسئولان قرار گیرد.
گزارش از سحر مغفرت