سدِ طلسم شده! پروژه‌ای به وسعت ۳ دولت/ سدی که وعده ذخیره می‌کند
نصر: اگر خرافی بودیم، می‌گفتیم سد شهید مدنی تبریز را طلسم کرده‌اند و اجنه و عفریت‌ها را به یاری می‌طلبیدیم تا طلسم این سد را بشکنند و آبگیری آن را آغاز کنند!
به گزارش نصر، حدود 25 سال از شروع مطالعات و اجرای پروژه سد شهید مدنی تبریز می‌گذرد و این سد عمری به طول سه دولت هشت ساله دارد و التماس دعای خود را محضر روسای جمهوری چون دولت اصلاحات، احمدی‌نژاد و به‌ویژه روحانی رسانده است.
البته روحانی قول داده آبگیری این سد را تا پایان دولتش به اتمام خواهد رساند اما گویا قول روسای جمهور چیزی شبیه مهریه است که نه کسی داده و نه کسی گرفته است.
اگر خرافی بودیم، می‌گفتیم سد شهید مدنی تبریز را طلسم کرده‌اند و اجنه و عفریت‌ها را به یاری می‌طلبیدیم تا طلسم این سد را بشکنند و آبگیری آن را آغاز کنند! شاید این حرفم خنده‌دار به نظر برسد؛ برای خودم هم همین طور است. اما باید بگویم، «خنده تلخ من از گریه غم‌انگیزتر است!!»
از مسوولان و نمایندگان استان که علت عدم آبگیری سد را با وجود اتمام ساختمان آن پیگیر می‌شویم به مواردی مثل مشکلات مخزن سد، عدم تملک زمین‌های حاشیه‌ای و حتی اشتباه محاسباتی در زمان مطالعه سد اشاره می‌کنند و بیشتر که دقیق‌تر می‌شویم به سد، تعلل وزارت نیرو و شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان برمی‌خوریم.
برای آبگیری سد شهید مدنی هیچ مانعی وجود ندارد
در حال حاضر مهم‌ترین علت تعلل در تعیین تکلیف و آبگیری سد شهید مدنی تبریز را مشکلات مالی عنوان می‌کنند؛ در حالی که به نظر ما فقط مشکلات مالی مطرح نیست و مسائل مدیریتی هم هستند. می‌توانند سد را آبگیری کنند و بعد از آن بلافاصله پیگیر رفع مسائل مالی و تامین تعهدات باشند.
این توضیحات را سخنگوی هیات رئیسه مجلس می‌دهد و به خبرنگار فارس می‌گوید: بنده در دوره قبل مجلس سوالی را در مورد سد شهید مدنی تبریز و عدم آبگیری آن در کمیسیون انرژی مطرح کردم؛ وزیر نیرو هم در پاسخ سوال قول‌هایی داد که بخش‌هایی را عمل کرد و در نهایت باز هم سد به حال خود رها شد. اخیرا سوال جدیدی هم مطرح کرده‌ام که در کمیسیون در حال بررسی است.
محمدحسین فرهنگی یادآور می‌شود: آقای نوبخت چند ماه قبل بازدیدی از سد داشته، قولی داده و تامین اعتباری نیز صورت داده بودند؛ منتها به نظر می‌رسد، مسوولان آب منطقه‌ای و وزارت نیرو نسبت به مسئله اهتمام مناسبی نداشته و کم‌کاری می‌کنند!
نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس با اشاره به قول رئیس جمهور مبنی بر تکمیل سد شهید مدنی تا پایان دولت، ادامه می‌دهد: اگر مسوولان وزارت نیرو و آب منطقه‌ای همت لازم را به خرج دهند این قول رئیس جمهور می‌تواند تحقق یابد.
وی تصریح می‌کند: ساختمان فیزیکی سد تقریبا تمام شده و فقط آبگیری آن مانده است که ادعا می‌کنند به مالکان زمین‌های حاشیه‌ای سد بدهکار هستند؛ در حالی که در محدوده آبگیری هیچ خانه، باغ و یا مزرعه‌ای وجود ندارد که مانع آبگیری باشد؛ حتی فعالیت کشاورزی هم در این زمین‌ها صورت نمی‌گیرد؛ بنابراین برای آبگیری هیچ مانعی وجود ندارد.
مسوولان آب منطقه‌ای و وزارت نیرو نسبت به مسئله سد شهید مدنی تبریز اهتمام مناسبی نداشته و کم‌کاری می‌کنند!
فرهنگی ابراز می‌دارد: زمین‌های اصلی مخزن سد تملک یافته و تنها برخی از زمین‌های حاشیه‌ای مانده که نمی‌تواند مسئله‌ساز باشد.
اختصاص ۳۵ میلیارد تومان به پایاب سدها در سال ۱۴۰۰
ماجرای طولانی آبگیری سد شهید مدنی، دیگر نماینده تبریز را هم کلافه کرده است تا یادآور شود: بیش از 25 سال از شروع پروژه سد شهید مدنی گذشته و در دوره‌های قبل پیگیری‌های زیادی صورت دادیم تا اصل سد تمام شد؛ اما متاسفانه بهره‌برداری از آن بسیار طول کشیده است.
سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی در گفت‌وگو با خبرنگار در تبریز به دو مسئله تعلل در تملک برخی از اراضی سد که زیر آب می‌رود و عدم تامین اعتبار کافی پروژه اشاره و اضافه می‌کند: دولت وعده داده در سال ۱۴۰۰ مبلغ ۳۵ میلیارد تومان در خصوص پایاب سدها و انتقال آب به اهداف مورد نظر از جمله آبدار کردن مهرانه‌رود و دشت تبریز و استفاده کشاورزی اختصاص دهد.
نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو اضافه می‌کند: شرکت آب منطقه‌ای باید پیگیری‌های لازم را برای تخصیص این رقم انجام دهد تا سدهای شهید مدنی و شهریار طبق قول دولت افتتاح کامل بشود.
سد شهید مدنی تا پایان دولت به بهره‌برداری نمی‌رسد!
در این ارتباط رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان‌شرقی که تلاش‌های زیادی را برای تامین اعتبار به موقع پروژه سد شهید مدنی انجام داده است، به خبرنگار فارس می‌گوید: در سال‌های ۹۸ و ۹۹ اعتباراتی به سدهای شهید مدنی و شهریار اختصاص یافته اما در حدی نبوده که بتواند این سدها را تا پایان دولت به مرحله بهره‌برداری برساند.
داوود بهبودی تصریح می‌کند: این رقم برای سال ۹۸ حدود ۵ هزار و ۵۰۴ میلیون ریال و برای سال ۹۹ رقم ۴۹۹ هزار و ۸۹۵ میلیون ریال بوده که از اعتبار سال ۹۹ رقم ۱۵۵ هزار و ۲۳۳ میلیون ریال تاکنون تخصیص یافته است.
وی در عین حال خاطرنشان می‌سازد: برای به سرانجام رسیدن سدهای شهید مدنی و شهریار پیگیری‌های متعددی انجام دادیم و بخش عمده کارهای مربوطه انجام گرفته است؛ حتی دکتر نوبخت هم در محل سد شهید مدنی حضور یافته و بازدید کرده‌اند.
بهبودی می‌افزاید: در ارتباط با این سدها جلسات متعددی با حضور استاندار و نمایندگان در تهران با سازمان برنامه و بودجه کشور و وزارت نیرو داشتیم؛ مذاکرات لازم هم انجام گرفته تا اعتبارات این سدها تامین شود و امیدواریم سد شهید مدنی در طول یک سال و سد شهریار نیز در طول دو سال به مرحله بهره‌برداری برسند.
سرمایه‌گذاری شهرداری تبریز در پروژه‌های گردشگری سد شهید مدنی
معاون عمرانی استاندار آذربایجان‌شرقی هم در تائید اظهارات دکتر بهبودی، توضیح می‌دهد: برای تامین اعتبارات سد شهید مدنی از سوی دولت پیگیری‌های متعددی را انجام داده‌ایم؛ دکتر نوبخت هم در محل سد حضور یافته و بازدید کردند و قرار شد مبلغی طی دو سال به سد شهید مدنی اختصاص یابد که نواقص موجود رفع و آبگیری آن آغاز شود.
تملک برخی از زمین‌های حاشیه‌ای سد شهید مدنی هنوز باقی‌مانده که در مجموع اعتبار مورد نیاز برای تکمیل عملیات اجرائی این امور حدود 300 میلیارد تومان برآورد شده است
جواد رحمتی در گفت‌وگو با خبرنگار در تبریز اظهار می‌دارد: ساختمان فیزیکی سد تمام شده ولی در چند مورد اعتبار نیاز داریم که جابه‌جایی تاسیسات انتقال آب سد نهند که بخشی از آب تبریز از این طریق تامین می‌شود؛ یکی از این موارد است.
وی به پل نیمه‌کاره موجود در منطقه اشاره و اضافه می‌کند: به موازات جاده قدیم تبریز- خواجه که در زمان آبگیری سد شهید مدنی زیر آب می‌رود، به عنوان جایگزین، جاده‌ای خارج از دریاچه احداث می‌شود که عملیات اجرائی این راه به‌طور کامل تمام نشده است.
این مسوول اذعان می‌دارد: تملک برخی از زمین‌های حاشیه‌ای سد نیز هنوز باقی‌مانده که در مجموع اعتبار مورد نیاز برای تکمیل عملیات اجرائی این امور حدود 300 میلیارد تومان برآورد شده است.
رحمتی ادامه می‌دهد: این مسائل را با شهرداری مطرح و پیشنهاد کردیم در قبال امتیاز انحصاری بهره‌برداری از پروژه‌های گردشگری ساحل سد به مدت حدود 20 سال این رقم را تامین کنند تا ما هم آبگیری سد را شروع کنیم؛ قرار است موضوع در شورای شهر طرح و مصوبه آن اخذ شود.
وی در عین حال خاطرنشان می‌کند: سوالات و ابهاماتی در مورد منافعی که نصیب شهرداری خواهد شد و مسائلی مثل حقابه مطرح است که هنوز قطعی نشده‌اند؛ اما پیش‌نویس تفاهم‌نامه تنظیم شده که در صورت موافقت شورای شهر قرارداد مربوطه منعقد و عملیات اجرایی شروع خواهد شد.
اعتبارات قطره چکانی و آبگیری تدریجی سد شهید مدنی!
اما استاندار آذربایجان‌شرقی توضیحات کامل‌تری را در مورد آخرین وضعیت سد شهید مدنی تبریز می‌دهد و به خبرنگار فارس می‌گوید: 15 درصد آب تبریز از محل خط لوله سد نهند تامین می‌شود؛ در حال حاضر هم در حال بازسازی خط انتقال این لوله هستیم. تصفیه‌خانه‌ای هم در منطقه وجود دارد که باید جابه‌جا شود تا هنگام آبگیری سد، زیر آب نرود.
محمدرضا پورمحمدی می‌افزاید: مسئله بعدی راه‌های دسترسی روستاهایی است که در منطقه مستقر شده‌اند؛ البته نواقصی هم در ابنیه وجود دارد به همین دلایل آبگیری سد هنوز صورت نمی‌گیرد.
وی یادآور می‌شود: سال گذشته دکتر نوبخت بازدیدی از سد داشته و قرار شد اعتباراتی به سدهای شهید مدنی و شهریار اختصاص دهند تا تکمیل کنیم؛ در آن مقطع حدود ۱۷۰ میلیارد تومان برای سد شهید مدنی و ۳۰۰ میلیارد تومان هم برای سد شهریار اعتبار لازم بود تا تکمیل شوند.
پورمحمدی ادامه می‌دهد: از این اعتبارات برای سد شهید مدنی حدود ۲۰ میلیارد تومان اختصاص دادند و از محل اعتبارات تنش آبی نیز ۴۵ میلیارد تومان مصوب شده که اگر اختصاص دهند، مشکلات خط انتقال و تصفیه خانه را حل خواهیم کرد و در این صورت می‌توانیم به شکل محدود آبگیری سد را شروع کنیم.
استاندار آذربایجان‌شرقی ابراز می‌دارد: از آنجایی که موقعیت گردشگری سد مطلوب است، می‌توانیم با استفاده از زمین‌هایی که در اختیار داریم برای جلب سرمایه‌گذار در حوزه گردشگری و توریستی برنامه‌ریزی کنیم تا بدین طریق تامین مالی شود و کارهای باقی مانده سد را کم کم به اتمام برسانیم.
وی می‌گوید: اگر همه این اتفاقاتی که عرض کردم بیفتد و اعتبارات در نظر گرفته شده تخصیص یابد امیدوارم تا پایان امسال بتوانیم آبگیری سد را به تدریج شروع کنیم.
پورمحمدی توضیح می‌دهد: البته سد برای این منظور طراحی شده که آب پشت آن ذخیره‌سازی و به‌طور ناگهانی رهاسازی شود تا به پیکره دریاچه برسد که اگر به شکل محدود آبگیری شود این امر امکانپذیر نخواهد شد؛ در واقع یکی از اهداف سدها این است که آبهای سطحی را جمع‌آوری کرده و تولید روان‌آب کنند.
آنچه رفت، مهر تائیدی بر این مدعا است که شاید آبگیری و به بهره‌برداری رساندن کامل سد شهید مدنی تبریز تا پایان دولت امکانپذیر نباشد؛ اما روزنه‌های امیدی برای به انجام رسیدن تدریجی و دیرهنگام این سد در طول بیش از یک سال وجود دارد. در این بین توجه به پروژه‌های گردشگری و توریستی اطراف سد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و برنامه‌ریزی‌های موثر در جهت جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی در این عرصه خالی از فایده نخواهد بود؛ بلکه آثار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری داشته و مسیر توسعه تبریز و آذربایجان را هموارتر خواهد کرد.
گزارش فارس حاکی است، سد شهید مدنی تبریز، از نوع سنگ‌ریزه‌ای با هسته رسی و طول تاج 277.35 متر، ارتفاع سد از بستر رودخانه 47 متر و عرض تاج آن هفت متر است. این سد در پنج کیلومتری شمال‌شرقی تبریز (جاده تبریز ـ اهر) و پشت ارتفاعات شمال تبریز موسوم به عینالی واقع شده و با بهره‌برداری از آن یکی از مهم‌ترین طرح‌های دولت برای احیای دریاچه ارومیه تحقق خواهد یافت.
رودخانه آجی‌چای از دامنه‌های جنوبی سبلان سرچشمه می‌گیرد. این رودخانه پس از طی 220 کیلومتر و عبور از دره ونیار در شمال شهر تبریز و پس از پیوستن آبهای سرچشمه گرفته از کوه سهند، به دشت وسیع تبریز وارد می‌گردد. رودخانه آجی‌چای بعد از مشروب نمودن دشت تبریز به دریاچه ارومیه به فاصله 90 کیلومتری غرب تبریز می‌ریزد.
با اتمام عملیات و آبگیری مخزن سد شهیدمدنی علاوه بر اینکه در فصول مناسب آب ذخیره شده به منظور احیای دریاچه ارومیه آزادسازی خواهد شد، دریاچه پشت سد نیز به یکی از قابلیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری اطراف کلان‌شهر تبریز تبدیل خواهد شد که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی می‌توانند در این زمینه مشارکت بیشتری کرده و از این طریق به رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال و ایجاد فضای مفرح برای مردم آذربایجان کمک کنند.
لیلا حسین‌زاده
انتهای پیام/
خبرگزاری فارس