چگونگی حفظ و احیای هویت تاریخی-فرهنگی تبریز در سال ۱۴۰۰

به گزارش نصر، بر این اساس، شهرداری تبریز نیز آخرین دستاوردها و رهیافت های مطرح در سطح جهانی را در دستور کار خود قرار داده و در تدوین برنامه و بودجه پیشنهادی سال ۱۴۰۰، با شعار «حفظ و احیای هویت تاریخی- فرهنگی تبریز» نگاه فرهنگی و میراثی را به عنوان یکی از موضوعات محوری لایحه بودجه مد نظر قرار داده است.
رشهریار تبریز / محمد جام کسری*: کهن شهر تبریز به دلیل برخورداری از ویژگی­ های خاص معماری، تاریخی و فرهنگی به عنوان میراثی ارزشمند و به جای مانده از نیاکان ما به شمار می رود که حفظ و نگهداری آن از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.
بافت قدیم این شهر در برگیرنده مهمترین عناصر شهری، شامل بازار مراکز سیاسی- اداری، یادمان ها و نمادهای تاریخی و عناصر فرهنگی است. شهر ابتدا در درون این محدوده شکل گرفته و روند تکاملی خود را طی کرده و نمادها و نشانه­ های تاریخی شهر در این محدوده هنوز جایگاه خود را حفظ کرده است. وجود مجموعه صاحب ­­الامر، ارک علیشاه، مسجد جامع و از همه مهمتر بارو، عناصر دروازه ای و بازار قدیم که استخوان ­بندی شهر را تشکیل داده، بیانگر نقش و اهمیت این محدوده در انعکاس هویت و تاریخ شهر به شمار می ­رود.
این بافت به همراه بافت قدیم شهرهای اصفهان، شیراز، کرمان و همدان بر اساس مصوبه مورخ ۲۸/۹/۱۳۶۹ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به عنوان «شهرهای فرهنگی- تاریخی» اصلی کشور تعیین شد تا مرکز فعالیت ­­های فرهنگی- هنری شوند. بر همین مبنا حفظ و احیای میراث تاریخی و فرهنگی این بافت که نمایانگر و نمایشگاه حقیقی تاریخ، فرهنگ و هویت این شهر در ادوار مختلف است، بیش از پیش ضرورت و اهمیت دارد.  
در تدوین برنامه و بودجه پیشنهادی ۱۴۰۰  شهرداری تبریز، نگاه فرهنگی و میراثی به عنوان یکی از موضوعات محوری لایحه بودجه مد نظر قرار گرفته است. بر این اساس، این سال، سال «حفظ و احیای هویت تاریخی- فرهنگی تبریز» نام گذاری شده است. به طوری که احیا و بازآفرینی بافت تاریخی تبریز و بازپیرایی و ساماندهی جداره ‌های شهری یکی از موضوعات پیش‌بینی شده در این لایحه بودجه است که ردیف آن در سال ۱۴۰۰ پیش‌بینی شده است.
همچنین تملک خانه ‌های قدیمی و افزایش نظارت بر نحوه اداره این خانه‌های تاریخی پس از تملک نیز در دستورکار قرار گرفته است. در عین حال، شهرداری تبریز در برخی از پروژه‌ های نیابتی فرهنگی- تاریخی نظیر مقبره‌ الشعرا، باغ دو کمال، خانه ستارخان و ربع رشیدی که هیچ وظیفه ‌ای در قبال آنها برای شهرداری تبریز تعریف نشده، بر اساس وظیفه شهروندی خود ورود کرده و به بازسازی این آثار و ابنیه تاریخی پرداخته است.  
این رویکرد در برنامه راهبردی- عملیاتی نیز به عنوان یکی از راهبردهای دستیابی به چشم انداز برنامه در دستورکار قرار گرفته است. به طوری که در مواد ۱۳۴، ۱۳۵ و ۱۳۶؛ حفظ و احیای هویت تاریخی- فرهنگی تبریز در قالب تهیه و اجرای طرح های «احیای هویت» و «هویت بخش»، همکاری و هماهنگی با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در شناسایی، ثبت، تعیین حریم، تملک، مرمت و بهره برداری از محوطه ها و آثار تاریخی- فرهنگی، تدوین ضوابط، مقررات و رویه ‌های ویژه برای طراحی، مداخله و ساخت در بافت‌های ارزشمند تاریخی، تدوین دستورالعمل طراحی، کنترل و اجرای نماهای شهری به ‌منظور ساماندهی و ارتقاء هویت بومی- محلی در معماری ابنیه، فضاها، سیما و منظر شهری، تهیه برنامه عملیاتی طراحی منظر و فعالیت شبانه شهر تبریز و بازپیرایی و ساماندهی نماها و جداره ‌های منتخب شهر تبریز پیش بینی شده است.  
شایان ذکر است، حفظ و احیای آثار تاریخی و فرهنگی به لحاظ طیف وسیعی از مزایای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دارای اهمیت است؛ چرا که امروزه گردشگری فرهنگی، مهم‌ترین بخش صنعت گردشگری در سراسر جهان محسوب می شود که منابع ارزشمندی از درآمد و اشتغال را فراهم می‌آورد. این بخش خصوصاً در صورت هدفمند بودن، هم به لحاظ مالی و هم به‌ عنوان عاملی برای برانگیختن علاقه و جلب حمایت برای حفاظت از اماکن تاریخی ارزش خواهد داشت.
احیا و استفاده مجدد از بناهای تاریخی در راستای کارکردهای گردشگری می ‌تواند به آن‌ها حیاتی دوباره ببخشد. بنابراین ضرورت دارد که این میراث تاریخی و هویتی به‌ عنوان «یادگاری از گذشته و میراثی برای آینده» مورد حفاظت و صیانت قرار گیرد.
کارشناس اداره کل برنامه و بودجه شهرداری تبریز
انتهای پیام/