به گزارش نصر، روز گذشته با حضور سرلشکر باقری رئیس ستادکل نیروهای مسلح، نخستین ناوبندر بالگردبر نیروی دریایی ارتش با نام «مکران» به ناوگان جنوب این نیرو ملحق شد و ماموریت خود را برای پشتیبانی از یگانهای رزمی نداجا در شمال اقیانوس هند، منطقه رأس الحد، تنگه باب‌المندب و دریای سرخ آغاز کرد.
نخستین بار مهرماه سال جاری فرمانده نیروی دریایی ارتش از الحاق ناوبندر به این نیرو در سال جاری خبر داد و گفت: اولین ناو بندر جمهوری اسلامی که شناور بسیار بزرگی است و ۲۴ متر بزرگ‌تر از ناو خارک است و ۶-۷ فروند بالگرد با خود حمل می‌کند و ظرفیت‌های زیادی از جنگ الکترونیک، موشکی، پهپاد، بالگرد و حتی عملیات ویژه را می‌تواند حمل کن رونمایی و به نیروی دریایی ارتش ملحق می‌شود.
** ناوبندر چیست؟
تغییر کاربری شناورهای غیرنظامی به ناوهای لجستیکی در سایر کشورها مسبوق به سابقه است که یکی از روشهای صرفه جویی در زمان و هزینه است. ناوبندر یا Expeditionary Sea Base که به اختصار ESB خوانده می‌شود، یک پایگاه دریایی برای انجام ماموریت‌های نیروی دریایی یک کشور بدون اتکا به زیر ساخت‌های بندری است که قادر است به هر نقطه‌ای که لازم باشد اعزام شود و بعنوان یک پایگاه پشتیبانی کننده یگان‌ها و ناوگروه های رزمی در آبهای دوردست یا آبهای مورد علاقه یا منطقه عملیاتی نیروی دریایی ایفای نقش کند.
این تعریف برای اولین بار در آمریکا شکل گرفت و فرایند ساخت اولین ناو این کلاس با ناو USNS Montford Point در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲ و بر اساس پلتفرم نفتکش کلاس آلاسکا آغاز شد و فرایند ساخت و آزمایشات دریایی تا ۱۴ می ۲۰۱۳ به طول انجامید؛ تا کنون دو ناو از این پلتفرم ساخته شده دو ناو اول با نام T-ESD-1 و T-ESD-2 ساخته شدند.
سومین شناور از این طرح با نام (USS Lewis B. Puller (ESB-3در سال ۲۰۱۲ توسط جنرال دینامیک ساخته و در سال ۲۰۱۵ به آب انداخته شد که در سال ۲۰۱۷ پس از گذراندن دوره آزمایشات دریایی خود در ناوگان پنجم آمریکا مستقر در بحرین وارد خدمت شد.
ناوبندر آمریکایی USS Lewis B. Puller
ناوبندر جمهوری اسلامی ایران مکران نیز با همین رویکرد تجهیز شده است؛ ماموریت‌های نیروی دریایی ارتش در آبهای دوردست برای مقابله با ناامنی و دزدی دریایی خصوصا در منطقه خلیج عدن، دریای سرخ و تنگه باب‌المندب نیازمند پشتیبانی‌های بندری از یگانهای حاضر در این منطقه است.
کشورهای حاشیه دریای سرخ و شمال اقیانوس هند
نگاهی به نقشه جغرافیایی این مناطق به خوبی نشان می‌دهد که به دلیل مسائل و ملاحظاتی که در روابط سیاسی این کشورها با جمهوری اسلامی ایران وجود دارد، امکان پشتیبانی بندری آنها از شناورهای نظامی کشورمان وجود ندارد. مصر، سودان، اریتره، جیبوتی، سومالی، عربستان سعودی، یمن و عمان کشورهایی هستند که در این مناطق حضور دارند که از میان این کشورها، شناورهای نظامی کشورمان به دلیل ملاحظاتی که در بالا گفته شد، تنها امکان استفاده از بنادر کشور عمان را برای پشتیبانی‌های بندری داشتند.
** کرونا؛ ضرورتی که ساخت مکران را تسریع کرد
اما از بهمن‌ماه سال گذشته و با شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان، پشتیبانی‌های بندری در سرتاسر جهان دچار محدودیت‌هایی شد که این محدودیت‌ها هم از سوی شناورهای خدمات گیرنده و هم از سوی بنادر خدمات دهنده وجود داشت، از سوی دیگر با وجود ناامنی‌های موجود در منطقه دریای سرخ و خلیج عدن که منجر به چندین تعرض البته محدود به شناورهای تجاری و نفتکش جمهوری اسلامی ایران شده بود، امکان تعطیلی حضور ناوگروه‌های نیروی دریایی ارتش در این منطقه نیز وجود نداشت.
در این بازه زمانی با تدابیری که در نیروی دریایی ارتش اتخاذ شد، ایده بکارگیری و تجهیز یک شناور تجاری و ارتقاء آن به استاندار ناوبندر مطرح شد. این طرح در حقیقت تغییر کاربری یک شناور تانکر از ظرفیت‌های موجود در داخل کشور بوده که پس از قرار گرفتن در اختیار نیروی دریایی ارتش و با همکاری کارخانجات این نیرو و دیگر مجموعه‌های کشتی‌سازی کشور، عملیات تغییر کاربری آن ظرف مدت ۶ ماه توسط یک گروه ۵۰ نفره و صرف ۷۲ هزار نفت ساعت کار انجام شد.
پل فرماندهی ناوبندر مکران
مکران که یک جزیره ۱۲۱ هزار تنی متحرک روی آب است می‌تواند بعنوان یک پایگاه پشتیبانی متحرک برای ناوگروه‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران که به آبهای آزاد اعزام می‌شوند در هر منطقه‌ای حضور پیدا کند. این بندر متحرک می‌تواند حدود ۸۲ هزارتن لجستیک مورد نیاز خود و سایر یگانهای رزمی و غیر رزمی نیروی دریایی در آبهای دوردست شامل سوخت،آب شیرین مصرفی، مواد غذایی یخچالی و غیریخچالی، انواع روغن، مهمات مورد نیاز، قطعات فنی، نان و دارو را با خود حمل کند.
** شعاع عملیاتی ناوبندر جمهوری اسلامی مکران چقدر است؟
بدون در نظر گرفتن سوخت و آب و روغن و مهمات بارگیری شده در بخش کارگر که در واقع نیازمندی لجستیکی سایر یگانهای شناور در دریاست، ناوبندر مکران قادر است ۱۰۰۰ شبانه روز بدون پشتیبانی از ساحل در دریا حضور داشته باشد. همچنین باتوجه به اینکه محیط خط استوا ۴۰.۰۷۵ کیلومتر یا ۲۲۰۰۰ مایل دریایی است، ناوبندر جمهوری اسلامی مکران با سرعت دریانوردی ۱۰ گره قادر است ظرف مدت ۹۲ شبانه روز یک دور کامل دور کره زمین دریانوردی کند.
عرشه پرواز ناوبندر مکران به تنهایی ۹۰۰ تن وزن دارد
از سوی دیگر با توجه به اینکه شناور پایه ناوبندر مکران یک فروند تانکر مدل افرامکس بوده، با توجه به اندازه متوسط و آبخور متوسط در بیشتر نقاط دنیا قابلیت دریانوردی دارد. یعنی هم می تواند از کانال سوئز عبور کند و هم از کانال پاناما رد شود.
از دیگر قابلیت‌های مکران، نشست و برخاست بالگرد روی عرشه آن است که قابلیت نشست و برخاست همزمان 5 فروند بالگرد از انواع مختلف بالگردهای موجود در نیروی دریایی از بالگرد AB-212 تا بالگرد RH-53 که بزرگترین بالگرد موجود در کشور است وجود دارد. همچنین آنگونه که فرمانده نیروی دریایی ارتش گفته قرار است در آینده آشیانه بالگرد به منظور حمل بالگرد در ماموریت‌های دوردست نیز روی عرشه پرواز ناوبندر مکران ایجاد شود که جزو فاز دوم تجهیز این ناو است.
۵ فروند بالگرد از جمله بالگرد RH-53 بزرگترین بالگرد کشور می‌تواند روی ناوبندر مکران نشست و برخاست کند
قابلیت استقرار و اسکان دائم ۱۶۵ نفر نیروی مامور و همچنین یک گروهان تکاور دریایی، به آب دادن و از آب گیری حداقل ۴ فروند شناور تندرو و زیردریایی های مرطوب السابحات از دیگر قابلیت‌های مکران است.
همچنین مکران می‌تواند بعنوان یک ایستگاه کنترل و هدایت و همچنین سکوی پرواز پهپادهای شناسایی و رزمی نیروی دریایی ارتش از جمله پهپادهای پلیکان و سیمرغ ایفای نقش کند.
نصب کانتینرهای پرتابگر موشک‌های کروز و توپ‌های پدافند هوایی از دیگر قابلیت‌های رزمی ناوبندر مکران در فاز اول تجهیز است و قرار است در فاز دوم تجهیز آن در سال آینده، آشیانه حمل بالگرد، تسلیحات جدید پدافندی و امکانات وسیع جنگالی به آن اضافه شود.
انتهای پیام/