گزارش اختصاصی نصر به مناسبت هفته سلامت روان/
نعره کشی های بی مورد/ زنگ هشدار افزایش خشونت و درگیری های خیابانی در تبریز
نصر: تا چشم کار می کند، مردم جمع شده اند و به تماشا ایستاده اند. اما در بین این انبوه جمعیت، چند نفری فریاد و عربده سر می دهند، فریادهایی که جز مشتی فحش و ناسزا، چیزی در بینشان نیست. اما این فحش و ناسزاها به نعره های وحشتناکی تبدیل می شوند، نعره هایی با صداهای بم و کلفت مردانه ای که لرزه بر تن آدمی می اندازند.
به گزارش نصر، اما مردان حاضر در جمع نمی ترسند و پا جلو می گذارند تا به این درگیری لفظی پایان دهند و مانع از تبدیل آن به درگیری فیزیکی شوند، ولی طرفین دعوا آنقدر عصبانی و خشمگین هستند که به افراد مداخله گر نیز رحم نمی کنند و آنان را نیز مورد لطف ناسزاهایشان قرار می دهند.
در نمونه ای دیگر، زن میانسالی در اتوبوس قصد نشستن در کنار زن جوانی دارد، اما به محض نشستن این زن جوان، آنچنان به او حمله می کند که زن میانسال با چشم های از حدقه درآمده فقط خیره به دهان زن جوان مانده بود و بعد از چند لحظه که از شوک درآمد، او نیز زن جوان را از فحش های رنگارنگ خودش بی نصیب نگذاشت. همه در اتوبوس نظاره گر این دو بانو بودند و علت درگیری هم فقط این بود که بیماری کرونا وجود دارد و تو نباید کنار من بنشینی!
در توصیفی دیگر؛ اواخر شب است و هنگام خواب و استراحت، اما با شنیدن صداهای وحشتناک و بلند که نشان از بروز دعوا و درگیری بین دو خانواده است، اهالی محل از پنجره هایشان به تماشای آنان می آیند تا شاید از روی کلماتی که رد و بدل می شود، پی به علت درگیری برده باشند؛ که مدتی بعد با حضور پلیس و انتقال آنان به کلانتری، اهالی ناامید از پی بردن به علت دعوا به خانه هایشان باز می گردند.
گزارش نصر حکایت از آن دارد که هزاران نمونه از این صحنه ها هستند که روزانه با آن ها مواجه می شویم، خشم، خشونت، دعوا، فحش و ناسزاگویی، زیرپا گذاشتن شخصیت طرف مقابل و هزاران موارد دیگر؛ وضعیت آنقدر وخیم است که مردم با هر مساله کوچکی به همدیگر پرخاشگری می کنند و بحث را به سمت دعوا، چه فیزیکی و چه لفظی، می برند؛ که همه این ها، نشان از تاب آوری کمتر مردم در برابر مشکلات است، شاید اگر اندکی تاب آوری مردم بالا بود، از تعداد این خشونت ها هم به طور چشم گیری کاسته می شد.
سهم بالای درگیری های خیابانی
احمد موقر، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری آذربایجان شرقی، در گفتگو با خبرنگار نصر، پرونده های مربوط به درگیری های خیابانی را از بالاترین پرونده های موجود در دادگستری استان بیان کرد و افزود: به دلیل کاهش تاب آوری مردم در جامعه، کوچکترین تنش باعث نزاع و درگیری می شود؛ که باید در بحث فرهنگی بر روی افزایش تاب آوری مردم بیشتر تلاش کنیم.
موقردر ادامه به هشت جرم از لحاظ فراوانی در سطح شهر تبریز اشاره کرد و اذعان داشت: جرم های توهین به اشخاص، ضرب و جرح عمدی، سرقت، تهدید، تخریب، کلاهبرداری، تصادفات، تصرف عدوانی به ترتیب از بالاترین میزان وقوع در کلانشهر تبریز برخوردارند.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری آذربایجان شرقی ادامه داد: تعداد وقوع جرم ضرب و جرح عمدی در سه ماهه نخست سال 1398، هشت هزار و 492 مورد بوده و در سه ماهه نخست سال 1399 نیز، به هفت هزار و 489 مورد رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل 12 درصد کاهش داشته است.
فشارهای اقتصادی،عامل اصلی پایین بودن سلامت روان
"سهیلا کریم زاد شریفی"، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، در گفتگو با خبرنگار نصر به عدم وجود سلامت روان در جامعه اشاره کرد و اذعان داشت: به عنوان مثال در زمان حال، جامعه برای نوجوان 15 سال چه جذابیت سالمی دارد که خانواده از باب آن خیالش راحت باشد؟ متاسفانه جامعه نه تنها برای نوجوانان؛ بلکه برای جوانان و بزرگسالان هم هیچ تفریح و جذابیت خاصی ندارد؛ وقتی در جامعه ای لذت و تفریحات نباشد، سلامت روان هم ایجاد نمی شود.
وی افزود: در پی شادی و لذت، هورمون هایی در بدن انسان تشرح می شوند که موجب تعادل روحیه و شخصیت وی می شود؛ ولی وقتی لذت نباشد، آرامش انسان هم به هم می خورد، خشم بالا می رود که می توان گفت از عوامل اصلی بالا رفتن خشونت در جامعه است.
مشاوره دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تبریز به تاثیر ابعاد سیاسی و اقتصادی جامعه، بر سلامت روان افراد اشاره کرد و اذعان داشت: فشارهای اقتصادی باعث می شوند که سلامت روان در جامعه در پایین ترین حد خود باشد تا آنجا که اصلا بعضی خانواده ها به موضوعی به نام سلامت روان اهمیت نمی دهند و تنها به فکر معیشت و دنبال زنده ماندن هستند.
کریم زاد شریفی ادامه داد: همین فشارهای اقتصادی باعث شده اند که افراد تفریح و مسافرت و ... نداشته باشند و بنابراین سلامت روان هم به خطر می افتد.
وی افزود: کنترل انسان بر غرایز خود، آن زمان اتفاق می افتد که انسان از همه جنبه ابعاد روانی، دارای سلامت روان کامل باشد؛ آن وقت است که می تواند از لحاظ رفتاری خود را کنترل کند و هیجانات خود را با شیوه های صحیحی ارضا نماید.
مدرس دوره های مهارت های زندگی با بیان اینکه باید از همان دوران کودکی برای آموزش و افزایش مهارت های زندگی مخصوصا حل مساله و ارتباط موثر افراد تلاش شود، خاطرنشان کرد: بهتر است فرزندان به جای پرخاشگری و کتک کاری پدر و مادر، ابراز عشق و علاقه و محبت آنان را نسبت به هم ببنیند که نشانه ای از روابط سالم است تا اینگونه فرزند در جامعه ای که وی را بیشتر به سمت نفرت می کشاند، عشق را بیاموزد.
فقدان مهارت اجتماعی، دلیل اصلی خشونت
"وهاب اصل رحیمی"، مدیرگروه سلامت روانی، اجتماعی و پیشگیری از اعتیاد مرکز بهداشت آذربایحان شرقی هم در گفتگو با خبرنگار نصر از دلایل بالا بودن خشم و خشونت در جامعه را فقدان مهارت زندگی اجتماعی، دانست و خاطرنشان کرد: در جامعه سالم، روابط متقابل مبنی بر احترام است و هرچقدر این روابط، آرامش بخش و دلپذیرتر و لذت بخش تر باشد، مردم با همدیگر با کرامت و احترام برخورد می کنند.
وی به مهارت های 10 گانه زندگی اشاره کرد اذعان داشت: خودآگاهی، همدلی، رابطه بین فردی موثر، مهارت حل مساله، مهارت تفکر نقاد، مدیریت استرس، مهارت تصمیم گیری، جرئت مهارت نه گفتن از مهارت های مهم زندگی به شمار می روند که در صورت پایین بودن مهارت های مذکور، علاوه بر افزایش خشونت در جامعه، طلاق و اعتیاد و خودکشی نیز بالا می روند.
اصل رحیمی مهم ترین جایگاه شکل گیری سلامت روان افراد را خانواده دانست و تصریح کرد: خواستگاه سلامت روان در چندجا شکل می گیرد که اولین بعد آن خانواده است، که هسته مرکزی جامعه می باشد و در صورتی که بتوانیم آن را غنی و پربار کنیم، سلول های جامعه زنده خواهد شد.
اصل رحیمی با تاکید بر توجه ویژه نهادهای ذینفع بر سلامت روان جامعه، خاطرنشان کرد: نهادهای درگیر مانند آموزش و پرورش و سازمان های خدماتی اجتماعی، استاندای، دادگستری و سایر دستگاه هایی که ذینفع هستند، باید به امر سلامت روان جامعه توجه ویژه داشته باشند.
وی میزان سلامت روان و مشکلات جامعه را معکوس هم خواند و تصریح کرد: هر چقدر در جامعه ای، مردم از روان سالم تری بهره مند باشند، به همان اندازه آسیب های اجتماعی، مشکلات و... در آن جامعه پایین می آید.
گزارش نصر حاکی از آن است که به نظر می رسد خشونت در رفتار مردم آنچنان ریشه دوانده است و تمام ابعاد وجودی آنان را تحت تاثی خود قرار داده است که کوچکترین بحث ها تبدیل به دعوایی بزرگ می شوند، بحث هایی که شاید بیشتر وقت ها با روش های مقتدرانه قابل حل باشند؛ اما همین روش های مقتدرانه در جامعه ای جواب می دهد که سلامت روان در آن جامعه بالا باشد و مردم این همه، زیر فشارهای مختلف زندگی له نشوند!
درست است که برای کاهش خشونت در جامعه، اقدامات اساسی و ریشه ای لازم است و لزوم توجه همه سازمان ها و نهادهای مربوطه را می طلبد؛ اما به نظر می رسد توجه به نیازهای مردم و اصلاح وضعیت آنان، که با توجه به شرایط جامعه فعلی، فقط در حد شعار می تواند باشد و شاید خواب آن را هم نتوان دید، از مهم ترین راهکارهای پیش گیری از بالا رفتن خشونت در جامعه باشد؛ در غیر اینصورت با شرایط موجود، که دلار 30 هزار تومان را هم رد کرده است و سکه هم به بالای 15 میلیون تومان رسیده است و هزاران نوع از این مشکلات، سلامت روان مردم، علی رغم تلاش های مسئولین بهداشتی محقق نخواهد شد و شاید در آینده هم شاهد افزایش هرچه بیشر جرم و خشونت در جامعه باشیم!
انتهای پیام/
فاطمه قلی پور گنجه لو