به گزارش نصر، معدن طلای اندریان (آستارکان) مدت هاست به علت آلایندگی زیست محیطی و حواشی متعددی مانند نحوه واگذاری و برداشت های غیر رسمی از آن در تیتر رسانه هاست و انتقادات تندی از وضعیت زیست محیطی این معدن و عملکرد مسئولان مربوطه درباره آن در رسانه ها مطرح شده است.
معدن طلای اندریان در مراتع و محدوده روستاهای اندریان، میوه رود، آستارکان و روستای جوانان گروه در منطقه دیزمار خاروانا و در شهرستان ورزقان قرار گرفته است.
سیانور، بلای جان طبیعت ارسباران
در استحصال معدن طلای اندریان از روش لیچینگ سیانوری که روشی خطرناک و آلاینده است استفاده می شود؛ در این معدن برای استحصال طلا از "سیانید سدیم" استفاده می شود که ماده ای بسیار خطرناک، سمی است و از مشتقات سیانور است.
استفاده از مشتقات سیانور از بزرگترین مشکلات زیست محیطی این معدن است که مورد انتقاد شدید کارشناسان و رسانه ها قرار گرفته است. نشت و تبخیر این ماده خطرناک در پروسه بهره برداری از معدن طلای اندریان که در نهایت ممکن است با بارش باران جذب خاک منطقه و آب های زیرزمینی شود، مهمترین معضل زیست محیطی این معدن است که این اشکال ناشی از فرایند تولید است که عملاً امکان پیشگیری از احتمال تبخیر سیانور در هیپ های بزرگ این معدن وجود ندارد. به گفته کارشناسان، میزان کاهش میزان ظرفیت محلول در مخزن الکترولیز مساوی با همان میزان تبخیر و نفوذ این ماده خطرناک به طبیعت است که تقریبا روزانه حجم قابل توجهی را شامل می شود.
از سوی دیگر این معدن در ارتفاعی بیشتر از یک هزار متر از روستاها و رودخانه های مجاور قرار دارد که احتمال نفوذ و نشت سیانور به منابع آب و خاک منطقه همچون آب های زیرزمینی و چشمه ها از یک طرف و خطر نشت سیانور به رودخانه های مجاور را بیشتر کرده است.
خبرنگاران در معدن طلا
انتقاد رسانه ها از وضعیت خطیر زیست محیطی این معدن، هفته گذشته مسئولان حفاظت محیط زیست استان و بهره بردار این معدن را مجاب کرد تا گروهی از خبرنگاران را برای بازدید از این معدن راهی ورزقان کنند.
در بدو ورود به منطقه شاهد یک طبیعت ییلاقی سبز، چشم نواز و خنک هستیم که راهنمای گروه از دور و حدود روستای جوانان گروه معدن طلای اندریان را نشان مان می دهد که در قله یک کوه مرتفع قرار گرفته و از همان دور کوه تراشی بهره برداران مشخص است.
وارد محدوده معدن می شویم و در بدو ورود از محل های برداشت خاک و سنگ طلا بازدید می کنیم، توضیحات راهنمای گروه وضعیت را بسیار عادی می نماید، اما این در حالی است که همین فروردین گذشته بود که نشت سیانور از این معدن باعث تلف شدن دهها راس دام روستاییان منطقه شد.
خطرات نشت و تبخیر سیانور در اندریان
راهنمای گروه یک تپه رُسی را نشان مان می دهد که هیپ این معدن است، او می گوید این هیپ کاملاً توسط ورق های ژئوممبران ایزوله شده و قطعاً نشتی ندارد. هیپ جایی است که خاک طلا در آن تلنبار می شود تا محلول سیانید سدیم در آن پاشش شود و طلای خاک را در خود حل کند تا از این محلول طلایی در داخل کارخانه، طلا استحصال شود. اما برای من به عنوان یک بازدید کننده جالب بود که چطور یک ورق دو میلی متری پلاستیکی می تواند آن حجم عظیم خاک و سنگ که ارتفاع آن به گفته مسئولان معدن بیش از 20 متر بود را تحمل کند و نشتی ندهد؟! این در حالی است که استانداردهای ارتفاع هیپ در این روش بسیار پایین تر است.
خطرات تبخیر سیانور در محیط کمتر از نشت و نفوذ آن در بستر زمین یا رودخانه های مجاور نیست و فعالیت های شرکت بهره بردار که از این روش استفاده می کند، روستاهای اطراف که دارای پتانسیل های بزرگی همچون کشاورزی و جاذبه های بکر گردشگری و فرهنگی هستند را با خطرات و چالش های جدی روبه رو کرده است. در فاصله کمتر از ده کیلومتر از این معدن، آبشار گل آخور که یکی از قطب های گردشگری آذربایجان شرقی است قرارگرفته که با روند کنونی فعالیت شرکت بهره بردار طلای اندریان، آینده ای مبهم برای این منطقه پیش بینی می شود.
سوالی که برای هر بیینده ای پیش می آید این است: سرنوشت آن حجم بزرگ خاک به سیانور آلوده شده و یک تپه بزرگ از تل خاک و سنگ آلوده به این محلول خطرناک منطقه تلنبار شده چه خواهد بود؟
بحران زیست محیطی قریب الوقوع
معدن طلای اندریان در ورزقان تبدیل به یک معضل زیست محیطی جدید در آذربایجان شرقی شده است، احتمال نفوذ محلول سیانید سدیم به خاک و آب در آینده به یک بحران زیستی بزرگ برای آذربایجان تبدیل خواهد شد که لازم است مسئولان امر توجه و حساسیت ویژه ای به این امر داشته باشند.
با این حال این معدن با چنین روش بهره برداری خطرناک که روش مورد استفاده در آن ارزان ترین و سهل الوصول ترین روش بهره برداری است، انتظار رفع مشکلات زیست محیطی آن به غیر از تغییر اساسی روش تولید آن به روش های نوین متصور نیست.
برداشت کنندگان غیر مجاز، دغدغه اصلی بهره بردار معدن طلا
با وجود انتقادات شدید به مشکلات زیست محیطی ناشی از فعالیت معدن طلای اندریان، انتظار خبرنگاران حاضر در بازدید ارائه توضیحات جامع در خصوص اقدامات و روش های پیش بینی شده شرکت بهره بردار معدن برای کاهش ریسک های زیست محیطی فعالیت این معدن بود، اما تمرکز اصلی مسئولان این معدن بر روی انتقاد از برداشت کنندگان غیر مجاز از این معدن بود و تلاش برای متقاعد کردن مسئولان مربوطه برای رفع پلمپ معدن طلای اندریان که در فروردین گذشته به دلیل نشت سیانور و تلف شدن احشام روستائیان منطقه پلمپ شده است.
مدیر حراست و مشاور مدیرعامل شرکت زرین داغ آستارکان در جمع خبرنگاران، نشت سیانور از این معدن را اقدامی عمدی و خرابکارانه دانست و اظهار کرد که شواهد امر هم حاکی از این موضوع دارد.
سید طاهر جلیلی ادامه داد: سرمایه گذار این معدن آرامش ندارد و به سبب انتقادات مداوم و تنش های ناشی از بهره برداران غیر رسمی در استرس شدیدی قرار دارد و این باعث می شود برنامه ریزی لازم برای تولید قابل انجام نباشد.
وی افزود: بر اساس مصوبه شورای تامین، شرکت بهره بردار موظف است اقدامات لازم برای کاهش ریسک زیست محیطی فعالیت این معدن را انجام دهد، اما دوستانی که انتقاد می کنند در حالی که این معدن را از نزدیک ندیده اند، آرامش را از مدیران این شرکت سلب می کنند.
مدیر حراست شرکت زرین داغ آستارکان به فعالیت بهره برداران غیر رسمی و تنش های ناشی از سوی این افراد اشاره کرد و گفت: هفته گذشته نیروی انتظامی مسیرهای غیر مجاز دسترسی این افراد را مسدود کرد، اما آن ها یک روز پس از ترک منطقه توسط نیروی انتظامی به کار خود ادامه دادند.
جلیلی گفت: اهالی منطقه شرکت بهره بردار و حتی وزارت صنعت را محق واگذاری این معدن نمی دانند و خود را مالک معدن می دانند، هر چند معدن جزو انفال الهی و سرمایه های ملی کشور است، اما رواج این روش ها و تنش هایی که به دنبال آن در منطقه ایجاد شده، نهادینه کردن یک روند غیر قانونی است.
وی افزود: حالا چه روش غلط یا درست، هر آنچه که در این معدن انجام می شود، تحت نظارت محیط زیست قرار دارد، اما محیط زیست نمی تواند هیچ نظارتی روی عملیات بهره برداران غیر مجاز داشته باشد.
ضرب الاجل مدیرعامل معدن طلای اندریان به مسئولان استان!
اما در ادامه مدیرعامل خارجی شرکت زرین داغ آستارکان به عنوان بهره بردار معدن طلای اندریان با انتقاد از پلمپ و توقف عملیات این معدن، مسئولان آذربایجان شرقی را با لحنی تند تهدید کرد در صورت عدم رفع پلمپ این کارخانه اقدام به ترک کارگاه می کند، او حتی برای مسئولان استان ضرب الاجل یک هفته ای هم تعیین کرد.
«موسی سایخانوو» در جمع خبرنگاران گفت: سرمایه گذاری ما در این معدن 10 سال پیش آغاز شده است، اما مشکلات زیادی در راه فعالیت ما ایجاد شده و امروز به خاطر مشکلات حفاران غیرمجاز و توقف فعالیت ما توسط محیط زیست، سه ماه است که تولید در این شرکت متوقف شده و ما به طور کامل حقوق و مزایای کارکنان را پرداخت کرده ایم و یک ریال هم بدهی نداریم، اما اگر تا یک هفته آینده نتوانیم در اینجا تولید داشته باشیم، مجبور می شویم شرکت را تعطیل کنیم و کارگاه را ترک کنیم.
اگر منابع طبیعی را تخریب کردیم، پولش را دادیم
مشاور مدیرعامل شرکت بهره بردار معدن طلای اندریان هم گفت: کار ما اینجا قانونی است و سال 91 مجوز بهره برداری این معدن را گرفتیم و سال 96 مجوز بهره برداری کارخانه را گرفتیم و همه مجوزهای لازم را داریم و اینکه مجوزی کم داشته باشیم، چنین چیزی نیست و لطفاً این موضوع را فراموش کنید.
نصیر نوری اضافه کرد: از نیروی انتظامی به عنوان خبرنگار بپرسید که چرا مشکلات ناشی از بهره برداران غیر رسمی را حل نمی کند؟ ما در اینجا سرجمع 100 هکتار معدن کاری می کنیم و تعرضی به منافع روستائیان نکرده ایم و اینکه ما منابع طبیعی را تخریب کرده ایم، عوارض آن را به دولت پرداخت کرده ایم و به ازای هر هکتار برای معدن که تحویل می گیریم، مقدار معینی عوارض به منابع طبیعی پرداخت می کنیم که روستائیان منطقه می توانند خسارت خود را از منابع طبیعی دریافت کنند. اما وقتی این خسارت را بگیرند، باید تعداد دام های خود را کاهش دهند و برای اینکه تعداد دام های خود را بیشتر کنند، از دریافت خسارت هم چشم پوشی می کنند.
باید از معدن طلای اندریان ترسید!
اما فعالیت معدن طلای اندریان به این شیوه، کشاورزی و دامداری منطقه را تحت الشعاع قرار داده است و در آینده نه چندان دور این مشکلات در صورت ادامه روند فعلی تشدید خواهد شد. وقتی باران و برف می بارد، باید از پساب های آلوده به سیانور معدن طلای اندریان ترسید. توجه به حفظ محیط زیست و حفظ سلامت آب، خاک و هوای منطقه باید اولویت اول مسئولان استان باشد. کسی مخالف بهره برداری از معادن نیست، اما این بهره برداری باید با توجه به اصول توسعه پایدار و حفظ سلامت مردم و محیط زیست باشد.
این خاک امانت نسل های آینده در دستان ماست و مبادا به بهای مشتی طلا، تلی از آب و خاک آلوده به سم سیانور را تحویل فرزندان مان در آینده بدهیم!
طلا همت جوانان رشید این منطقه در استفاده از فرصت های بکر گردشگری و طبیعی منطقه است که در صورت توجه می تواند صدها برابر بیشتر از استحصال طلا در معدن اندریان برای اهالی منطقه و استان منافع داشته باشد.
گزارش از محمد سهرابی
انتهای پیام/