تلخ و شیرین "زنبورداری" در قطب تولید عسل ایران

به گزارش نصر به نقل از ایسنا، اسماعیل زینال‌زاده، دانش آموخته رشته کشاورزی در گرایش دامداری است. او پس از اتمام درس و با ترغیب استادش وارد حیطه زنبورداری شده و ۱۸ سال تمام با عشق و علاقه به زنبورداری مشغول است. 
زنبورستان او در روستای هزارباران در اطراف تبریز قرار دارد. اما با توجه به شرایط آب و هوایی گاه کندوها را به جلفا که آب و هوای معتدل تری دارد نیز منتقل می‌کند.
زینال‌زاده در خصوص مزیت شغل زنبورداری، می‌گوید: حرفه‌ی پرورش زنبورعسل، یک کار مفرح، تولیدی و مقدس است؛ زنبوردار دائم در طبیعت حضور داشته و از آب و هوای سالم استفاده می‌کند و از اسرار و رموز زندگی زنبورها درس می‌گیرد.

بزرگترین مشکل زنبوردار، آفت جرب واروا است
وی با بیان این‌که بزرگترین مشکل یک زنبوردار، شیوع آفت "جرب واروا" در بین زنبورهاست، می‌افزاید: این آفت در کشور و به خصوص منطقه آذربایجان، سالانه طغیان کرده و متاسفانه زنبورداری‌ها در این راستا تلفات بسیاری می‌دهند؛ مقابله و پیشگیری با این معضل‌، نیازمند یک برنامه جامع و عملی است.

نهاده استاندارد نداریم
وی ادامه می‌دهد: ابزارآلات و نهاده‌های استاندارد نیز در استان وجود ندارد، مثلا برای مبارزه با آفت جرب واروا، انواع داروها به صورت قانونی و غیرقانونی وارد کشور می‌شود اما این داروها در برخی مواقع استاندارد نیستند و حتی باعث تلفات زنبورها می‌شوند.
این زنبوردار، می‌گوید: مراکز معتبر و تخصصی برای پرورش زنبور ملکه نیز در کشور وجود ندارد، در حالی که ملکه، پایه زنبورداری بوده و حدود پنج سال عمر می‌کند اما ۸۰ درصد عملکرد آن در سال‌های اول و دوم است، که در این راستا باید یک مرکز مختص پرورش آن‌ها وجود داشته باشد تا ملکه کندوها دائم تعویض شوند.
وی ادامه می‌دهد: هر یک از کلنی‌ها، در یک صفت از جمله جمع آوری گرده، بره‌موم، شهد و حتی از لحاظ رفتار بهداشتی و نظافتگری برتر هستند؛ باید مراکز اصلاح نژاد در کشور وجود داشته باشد تا با تثبیت این ویژگی‌ها، ملکه‌هایی با صفات مشخص و اصلاح شده تحویل زنبوردار داده شود.
وی با اشاره به کمبود متخصص و کارشناس در این حوزه، متذکر می‌شود: اغلب محصلان، در پی ورود به رشته‌های پرطرفدار پزشکی و حقوق هستند و متاسفانه متقاضی برای کارهای تولیدی از جمله کشاورزی و دامداری بسیار کم شده است و با تداوم این روند، حرفه کشاورزی و دامداری و سایر بخش‌های تولیدی و تحقیقاتی دچار کمبود متخصص و کارشناس خواهد بود.
زینال‌زاده در خصوص تاثیر شیوع کرونا، بر صنف زنبورداری، می‌گوید: کرونا هیچ تاثیر منفی برای ما نداشته بلکه باعث افزایش اشتیاق افراد برای خرید عسل و ژله رویان که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود، شده است.

تشخیص عسل طبیعی
وی در خصوص فاکتورهای یک عسل طبیعی، اظهار می‌کند: عسل اصل و طبیعی، طعم بهتری نسبت به نوع تقلبی آن دارد؛ هم‌چنین این نوع عسل‌ها دارای عطر و بوی گل‌ بوده و رنگ خاصی دارند که نور را منعکس می‌کند، البته بهتر است برای اطمینان از خرید عسل طبیعی، آن را مستقیم از زنبوردار تهیه کرد.
وی با اشاره به وجود املاح، ویتامین‌ها، مواد معدنی و... در عسل، می‌افزاید: این املاح باعث می‌شود تا با کاهش دمای عسل طبیعی به زیر مثبت ۱۴ درجه‌، عسل به حالت کریستالی درآمده و رسوب کند اما با این حال برخی فکر می‌کنند عسلی که رسوب کرده تقلبی است اما اینگونه نیست.

عسل‌های طبیعی رنگ‌های مختلفی دارند
این زنبوردار ادامه می‌دهد: نمی‌توان گفت که رنگ عسل باید روشن باشد زیرا رنگ عسل به نوع گل آن بستگی دارد؛ عسل مربوط به اقاقیا، بی رنگ و عسل آویشن به رنگ قرمز است.
وی در خصوص رنگ عسل‌های زنبورستان خود نیز می‌گوید: زنبورهای این‌جا، شهد را در دامنه‌های کوه سهند و از گل و درختان مختلفی جمع آوری می‌کنند که به این نوع عسل مخلوط، عسل کوهستانی گفته می‌شود.
وی در خصوص نوع کندوها، اظهار می‌کند: کندوهای بومی یا سنتی، منبع آلودگی و بیماری هستند و عملکرد پایینی دارند از این رو در سال‌های اخیر با رواج کندوهای مدرن، زنبورداری سنتی نیز به صنعتی تبدیل شده است.
زینال‌زاده ادامه می‌دهد: در داخل هر کندو، چندصد زنبور نر، چندهزار زنبور کارگر و یک ملکه وجود دارد؛ زنبور کارگر وظیفه آوردن گرده، آب، شهد و بره‌موم و ملکه وظیفه مدیریت و سازماندهی کندو و زاد و ولد را داشته و زنبورهای نر نیز در تنوع ژنتیکی در زمان جفت گیری نقش دارند.
وی می افزاید: گرده، بره‌موم و شهد محصولات خارج از کندو و موم، ژله رویان و زهر زنبور محصولات داخل کندو هستند.
وی در خصوص اتاق پیوندی که در گوشه‌ای از زنبورستان وجود دارد، می‌گوید: این محل که مجهز به نور کافی، رطوبت، تهویه و حرارت متناسب است، محل پرورش ملکه است.
وی می‌افزاید: ملکه‌ها از نظر ژنتیکی هیچ تفاوتی با سایر زنبورها ندارند و فقط به دلیل تغذیه ژله رویان، اندام و جثه پرتر دارند؛ ملکه‌ها معمولا به سه نوع باکره، بارور و باردار در کندو یافت می‌شوند و پس از جفتگیری برای شناسایی ملکه در کندو و مشخص شدن سال تولد، با رنگ‌های قراردادی مشخصی علامت گذاری می‌شوند.

خواص عسل طبیعی برای انسان‌ها
این زنبوردار در خصوص خواص عسل، اظهار می‌کند: برای شمردن اهمیت و خواص عسل، همین بس که یکی از سوره‌های قرآن به نام زنبورعسل است و در دو آیه قرآنی نیز در رابطه با عسل و زنبورعسل گفته شده و پس از انسان تنها موجودی است که وحی بر آن نازل شده است؛ هم‌چنین خداوند متعال، عسل را موجب شفای انسان‌ها قرار داده است.
وی که از درآمد خود در حرفه زنبورداری راضی است و با عشق و علاقه کار می‌کند و در هنگام کار با زنبورها خسته نمی‌شود، می‌گوید: تولید عسل، کار فرعی زنبورهاست و وظیفه اصلی آن‌ها، حفظ محیط زیست برای بقای حیات انسان و حفظ امنیت غذایی در جامعه است.
افراد واکنش‌های متفاوتی در مقابل نیش زنبور نشان می‌دهند
وی در خصوص نیش زنبور نیز می‌گوید: زنبورها اگر احساس خطر کنند، به سراغ نیش زدن می‌روند، بدن افراد اما در مقابل این نیش‌ها واکنش‌های متفاوتی از جمله حساسیت از خود نشان می‌دهند؛ زنبور پس از نیش زدن به دلیل فشار به بدن خود، خون ریزی کرده و می‌میرد. 
در ورودی برخی کندوها، یک تله گرده نصب شده است تا گرده‌هایی را که زنبورها جمع کرده‌اند، در داخل آن جمع شود. رنگ هریک از گرده‌ها بسیار متفاوت است. برخی به رنگ سیاه، برخی زرد، برخی قرمز و ... هستند که با توجه به نوع گل و درختی که گرده از آن آمده، متفاوت است.
زنبورها یکی از موجودات مهم روی کره زمین، بسیار مخالف جفتگیری با هم‌خون خود هستند. به همین دلیل حق جفت گیری در داخل کندو را ندارند. در فصل جفتگیری، تمام زنبورهای نر در فاصله ۸۰۰ متری از زنبورستان مسابقات مختلفی از جمله استقامت و سرعت پرواز برگزار می‌کنند و پس از جفتگیری نیز از بین می‌روند تا سال بعد با هم‌خون خود جفتگیری نکنند.
وجود 13 هزار و 841 زنبوردار در آذربایجان شرقی
حسن وحدتیان‌فر، مدیرعامل اتحادیه زنبورداران آذربایجان شرقی نیز از وجود ۱۳ هزار و ۸۴۱ زنبوردار در استان خبر داده و می‌گوید: بالغ بر یک میلیون و ۱۰۲ هزار و ۴۱۵ کندوی مدرن و ۱۹۶ هزار و ۴۸۸ کندوی بومی در استان وجود دارد.

تولید سالانه 12 هزار و 800 تن عسل در آذربایجان شرقی
وی می‌افزاید: سالانه حدود ۱۲ هزار و ۸۰۰ تن عسل و ۲۱۴ تن موم در استان تولید می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: آذربایجان شرقی از لحاظ تعداد کندو و میزان تولید عسل، رتبه اول کشور است، به طوری که حتی به کشورهای حوزه خلیج فارس، مالزی، روسیه و ختی برخی کشورهای اروپایی عسل صادر می‌کنیم.
وحدتیان‌فر با اشاره به اوضاع اقتصادی جامعه، اظهار می‌کند: زنبورداری، یک شغل وابسته به طبیعت و تغییرات آب و هوایی است؛ هم‌چنین بالانس قیمتی در عرضه محصولات زنبورداری وجود دارد اما متاسفانه مدت‌هاست که از این قشر آن‌طور که باید حمایتی انجام نمی‌گیرد.
زنبورداری، شغلی بسیار با ارزش و مقدس است و هرکسی که تمایلی برای ورود به این قشر دارد نیز باید با عشق به کار در طبیعت و لذت از آفریده‌های الهی وارد شود.
انتهای پیام/