به گزارش سرویس اجتماعی نصر، پشت یکی از میزهای کارگاه نه چندان بزرگش نشسته و دستان گلی اش را بر پیکر گِل خام می رقصاند. برای شروع مصاحبه عجله ای ندارد و اجازه می دهد گوشه و کنار کارگاهش را کشف کنم. برایم در فنجان سفالی که گویا هنر خودش بود، چای ریخت. شمرده شمرده صحبت می‌کند، انگار که تا آخر دنیا وقت دارد مصاحبه اش را به پایان برساند.
سازنده اثر در سفالگری با دستان اش روح حال و زمان خویش را در گِل خام می دمد تا آتش آن را استوار کند و لعاب برق اش بیاندازد. این همه را می توان بر اثر ممارست و عشق به سفالگری آموخت. از پیوند دادن آب و خاک تا ایجاد طرح و نگاره و رنگ بر پیکره سفال؛ همه مراحلی هستند تا خامی به پختگی برسد.
متریال و مواد اولیه برای تولید اثر در این هنر خاک و آب و آتش و دست انسان است. محصولات هنری تولید شده در دایره این هنر از یکسو به طبیعت متصل اند و از سوی دیگر به روح انسان.
می‌گوید چیزی جز رنگ، خاک وگرمای کوره نمی شناسد چون از وقتی چشم به دنیا بازکرده دوروبرش از خاک ریخته‌گری، قلمو، قالب و غیره پر بوده و با همین ها با کودکی اش خداحافظی کرده و پا به دنیای آدم بزرگ ها گذاشته است. سفالگری را به طور جدی از 8 سالگی شروع کرده و حالا، شصتمین تابستان زندگیش در این هنر به پختگی رسیده و حرف های جدیدی برای گفتن در این عرصه دارد.
"احمد شهرستانی" یکی از اهالی کوزه کنان است؛ وی سفالگری را نه یک شغل بلکه هنری می داند که توانسته روح جستجوگرش را آرام و شخصیتش را شکل دهد. به همین دلیل است که با قطعیت می‌گوید اگر چند باردیگر هم به دنیا بیایم بازهم سفالگری را ادامه می دهم و معتقد است هر كس به هر کاري كه علاقه داشته باشد و از صميم قلب بخواهد، مي تواند در آن مسير موفق شود.
براي آشنايي بيشتر با اين هنرمند و آثارش، گفت و گوي خبرنگار نصرنیوز را با وي بخوانيد.
دهکده "کوزه کنان" یکی از مناطق مشهور در شهرستان شبستر در آذربایجان شرقی است. با توجه به وجود محوطه های پیش از تاریخی در منطقه فوق و رواج سفالگری در آنها نمی توان قدمت دقیقی برای این هنر در کوزه کنان قائل شد.
شیوه تولید ساده و هنری با قدمت حداقل چند صد ساله و حجم گسترده آن به طوری که در منطقه شمال غرب منحصر به فرد است سفالگری کوزه کنان را حائز اهمیت کرده و بدان جایگاه ویژه ای بخشیده است.
چه دلیلی باعث شد به هنر سفالگری علاقه مند شوید و از چه زماني سفالگري را آغاز كرديد؟
در مجموع اولين مشوق من براي ورود به دنياي هنر، پدرم بوده است. از 8 سالگی کار سفالگری را آغاز کردم و ازآنجایی که از دوران کودکی با سفال آشنا شدم، انتخاب هنری جز سفالگری برایم سخت بود.
گرچه به مانند در طول هزاران سال عمر خود همچنان تولیداتش رنگ و شکل روزهای آغازین زایش این هنر را دارند.
تعریف شما از سفالگری چیست؟
هنر سفالگری مانند بسیاری دیگر از گونه های هنر، بر اساس نیازهای انسانی به وجود آمد؛ سفالگری بسته به نوع مصالح بکار رفته به دو گروه عمده یعنی سفالگری با خاک رس یا سفالگری با استفاده از خاک ترکیبات کائولن یا همان خاک سفید دسته بندی می شود که باتوجه به وفور خاک با ترکیبات کائولنی در شهرستان های استان در مقایسه با سایر مناطق کشور، به نوعی سفال سفید، با خاک سفید هنر بومی استان آذربایجان شرقی تلقی می شود.
جنبه کاربردی هنر سفال جایگاه ویژه ای به آن بخشیده به طوری که نمونه ای از آن را می توان در هر خانه ای مشاهده کرد.
منبع ایده پردازی آثارشما از کجا است؟
در ایده پردازی هایم بیشتر از طبیعت به ویژه زمین و گیاهان ایده می‌گیرم و درکل اولین های خلقت برایم جذاب است و به دنبال پیچیدگی و امور انتزاعی نیستم؛ دوست دارم مخاطب با دیدن کارهایم سریع به اصل آنچه می خواستم نشان دهم پی ببرد.
البته به جز طبیعت، در طرح هایم خط فکری پدرم را هم به عنوان هنرمندی که چندین دهه از عمرش را در این رشته سپری کرده دنبال می‌کنم اما تلاش می‌کنم این دنباله روی رنگ و بوی تقلید صرف و کپی کاری به خود نگیرد.
نهایت کار یک هنرمند سفالگر را چه زمانی می دانید؟
پایان کار هنرمند سفالگر زمانی است که آثارش درخانه های مردم استفاده شود؛ بی تردید اگر گلدان، لیوان، بشقاب و نمونه های دیگری از سفال هایی که ساخته ام را درخانه کسی ببینم احساس می‌کنم رسالت هنری ام را آن طور که باید و شاید انجام داده ام و بدون اغراق دیگر چیزی نمی خواهم.
وضعیت روحی یک هنرمند در خروجی اثری که ارائه می دهد، چقدر تاثیر گذار است؟
بدون شک تاثیر به سزایی دارد؛ احساسات درونی و حالات روانی یک هنرمند در تولید آثارش نقش به سزایی دارد به طوری مثلا اگر روزی به خاطر دیدن یک تئاتر خوب یا مطالعه یک کتاب جذاب هیجان زده و شاد باشم این حس درساده ترین حالت مثل خلق و رنگ آمیزی سفال ها تاثیرگذار است.
از دیدگاه شما صنایع دستی به چه چیزی گفته می شود؟
چیزی که به عنوان صنایع دستی می شناسیم در واقع همان دست ساخته های مردم ایران است که می توان آن را از یک فرش ساده تا یک مینیاتورو در نظر گرفت. مهمترین ویژگی صنایع دستی این است که عناصر و ویژگی های فرهنگ سرزمین خودمان را دارا باشد.
فرایند سفال لعابی را به مختصر توضیح دهید؟
در فرایند سفال لعابی ابتدا خاک ریخته‌گری تبدیل به دوغ آب می شود و این دوغ آب ها درقالب های در نظرگرفته شده ریخته و طی فرایندی آب اضافی آن ها گرفته می شود و به شکل قالب در می آید، بعد گل‌هایی که شکل گرفته‌اند و از قالب جدا می‌شوند و بعد از تمیز شدن درکوره قرار می‌گیرند تا پخته شوند. سفال ها پس از پخته شدن لعاب می خورند و مجددا داخل کوره می روند؛ چراکه اگر لعاب دهی نشوند آب پس می دهند و قابلیت استفاده چند منظوره خود را ازدست می دهند. گلدان هایی که در حیاط خانه ها استفاده می شوند نمونه های تولیداتی است که لعاب داده نشده اند.
برخی سفال ها برای این که برای کاربرد مورد نظرآماده شوند چند بارلعاب داده شده و تا چهاربار داخل کوره رفته و بعد رنگ آمیزی می شوند.
مواد اولیه سفال را از کجا تهیه می کنید؟
دسترسی به مواد اولیه سفالگری کار بسیار ساده ای از جمله آب و خاک آتش و دست انسان است و همچنین تهیه رنگ در بازار نیز آسوده است چون شرکت های زیادی هستند که در زمینه تولید رنگ و مواد اولیه سفال فعالیت دارند و همین دست هنرمند را برای انتخاب مواد با کیفیت باز می‌گذارد.
به نظرشما سفال های مدرن چه تفاوتی با سفال های سنتی دارند؟
هنر سفالگری نیز مثل سایر هنرها مدام درحال تغییر و رشد است و از روش های سنتی فاصله گرفته است بنابر این شیوه تولید سفال طی نیم قرن گذشته بسیار تغییرکرده است؛ هرچند سفال هایی که درگذشته تولید می شدند اصیل تر بودند و جذابیت بیشتری داشتند ولی با توجه به این که خط و شیوه تولید سفال طی نیم قرن گذشته تغییرکرده چاره ای جز حرکت به سمت سفالگری مدرن وجود ندارد.
شما مشکلات و معضلات این هنر باستانی را در چه می دانید؟
مشکلات و معضلات آن مثل خیلی از حرفه های سنتی در فراموش شدن است؛ همچنین عدم کمک مسؤلین و حمایت های مادی و معنوی از آن و کمبود امکانات از دیگر مشکلات در این حرفه محسوب می شود؛ چنانچه خود من در کارگاهم با مشکلات مالی مواجه هستم. من با بضاعت و هزینه های خودم به کسب تجربه و مهارت آموزی در هنر سفالگری و هنر‌های مرتبط مشغول شدم و به دلیل عدم تمکن مالی علی رغم میل باطنیم نتوانستم آن را ادامه و گسترش دهم.
توسعه و بهبود صنعت سفال را در چه راهی می دانید؟
بیشترین توسعه در صنعت سفال را می توان در وسایل ساخت و آماده سازی آن دید. تفاوت چرخ های قدیمی که با یک طناب و قرقره می چرخید و حالا با برق کار می کند و یا همین روند ساخت و خرید لعاب و کوره های دیجیتالی به عنوان مثال به نظر من توسعه هنر سفال در ایران است.
فکر می کنم برای بهبود وضعیت سفال باید تعداد آموزشگاه ها و آموزش دهنده های این هنر زیادتر شود. باید یک کارگاه تبدیل به ده کارگاه شود تا شاید بتوانیم این هنر را زنده نگه داریم و الا اگر به امید حمایت بخش های دولتی و یا خصوصی دست روی دست بگذاریم اتفاقی نمی افتد . باید کار را انجام داد.
آیا ضرب المثل "کوزه گر از کوزه شکسته آب می خورد" برای خود شما صادق است؟
بله کاملا چون من خودم حتی یک ظرف سفالی هم در منزلم ندارم، به علت اینکه خودم هنگامی پشت چرخ کار می نشینم لذت کار را می برم و افرادی که ساخته دست مرا می برند نیز به طور دیگری لذت آن را می برند.
در پایان اگر حرف و سخنی دارید بفرمایید؟
خدا در قرآن می فرماید: «وقتی روی زمین قدم می گذارید، با تکبر راه نروید. خاک ارزش زیادی دارد و وقتی می خواهیم عبادت کنیم در حقیقت پیشانی بر خاک می‌گذاریم و وقتی هم که می میریم سر بر خاک نهاده و به خاک سپرده شده و به خاک باز می‌گردیم…»
...................................
گفت و گو از سحر مغفرت
.................................
انتهای پیام/