معضل اجتماعی یا ریشه اقتصادی

زباله گردها اغلب از طبقات فرودست جامعه هستند و در مناطق حاشیه ای شهر سکونت دارند.از تیپ و ظاهر افراد زباله گرد می توان فهمید تهیدست و بیکار هستند و مجبور شده اند برای تامین مخارج خانواده از راه زباله گردی امرار و معاش بکنند. بین افراد زباله گرد از رده های سنی مختلف شامل نوجوان،جوان و میانسال دیده می شود. برخی چرخ دستی دارند و برخی هم کیسه های بزرگی به همراه دارند که ظروف پلاستیکی، نان خشک و دیگر وسایل شان را که از داخل باکس زباله جمع کرده اند داخل آن می اندازند. فعالیت زباله گردها گاه و بیگاه است و زمان مشخصی زباله گردی نمی کنند. اما صبح ها و عصر ها بیشترین زمان هایی که می توان ور رفتن آنها با باکس های زباله را مشاهده کرد.
رشد شهرنشینی در سالهای اخیر و افزایش جمعیت شهرها باعث شده است مصرف کالاها توسط شهرنشینان سیر صعودی داشته باشد. این گرایش به مصرف بیشتر البته به طور طبیعی بر حجم زباله های شهری افزوده است.در این میان خانوارهایی که در دهه های گذشته به امید زندگی بهتر از روستا به شهر مهاجرت کردند در مناطق حاشیه شهر سکنی گزیده و زندگی شهری را با مشکلات ریز و درشتش شروع کردند.این افراد که عموما فاقد سواد لازم و مهارت خاصی بودند دنبال شغل مناسب با درامد مکفی بودند و چون بعد از مدتی به در بسته خوردند به شغل های کاذب روی آوردند.جمع آوری ضایعات از میان انبوده زباله های شهری از جمله ظروف پلاستیکی، آهن و نان یکی از این شغل ها بود. به نظر می رسد افزایش قیمت ضایعات در سال های اخیر مهمترین عاملی شد تا عده زیادی از افراد فاقد شغل به امید کسب درآمد بیشتر وسوسه شوند و در شغل کاذب زباله گردی فعالیت کنند.
زباله گردی شغلی نیست که بتوان از حق و حقوق شاغلان آن دفاع کرد.بلکه کاری غیر رسمی و غیر قانونی توسط افرادی است که از سر ناچاری و نداشتن شغل آبرومند و با هدف فروش ضایعات به سراغ باکس های زباله می روند. زباله گردها بدون آنکه دستکش یا ماسکی داشته باشند با تفکیک ناشیانه زباله ها نه تنها سلامت خود بلکه سلامت محیط را به خطر می اندازند و چهره نازیبایی به شهر می بخشند. جمع آوری زباله گردها از سطح شهر و برخورد قهرآمیز با آنان شاید کار راحتی باشد اما صورت مساله را پاک نمی کند و زباله گردها به سراغ شغل های کاذب دیگر می روند.
واقعیت این است که مردم و سازمان مدیریت پسماند شهرداری سهمی در رونق گرفتن زباله گردی و افزایش تعداد زباله گردها دارند.مردم مقصرند چون زباله های تر و خشک خود را در منازل خود تفکیک نکرده و در کیسه های جداگانه قرار نمی دهند. اگر اندکی احساس مسئولیت شهروندی در بین شهرنشینان وجود داشت و شهرداری نیز مردم را نسبت به تفکیک زباله از مبدا تشویق می کرد وضعیت مطلوبی در جمع آوری زباله شاهد بودیم.در مقابل شاید مقصر واقعی سازمان مدیریت پسماند شهرداری باشد که موضوع تفکیک زباله از مبدا را جدی نمی گیرد و یا در جمع آوری  روزانه زباله ها از سطح شهر تبریز ضعیف عمل کرده و مرتب باکس ها را خالی نمی کنند.
پدیده زباله گردی و شیوع آن در سال های اخیر هم دلایل اجتماعی دارد و هم دلایل اقتصادی. این پدیده زنگ هشداری از بروز شکاف طبقاتی و افزایش فقر در جامعه به صدا در آورده است که مشکلات حاد اقتصادی مانند بیکاری، گرانی و افزایش هزینه های زندگی از دلایل روی آوردن افراد به زباله گردی و فروش ضایعات می باشد.ساماندهی و جمع آوری زباله گردها از سطح شهر و ایجاد فرصت شغلی برای این افراد توسط شهرداری تا حدودی می تواند مشکل را حل کند و بیش از این سلامت افراد و بهداشت محیط شهری به مخاطره نیافتد.

طاهر خیری/ روزنامه نگار
انتهای پیام/