فرش دستباف ایرانی درگیرو دار سیاست‌های داخلی و تغییر سلیقه بازار جهانی

به گزارش نصر، بافندگان ایرانی این روزها با مشکلاتی همچون افزایش هزینه مواد اولیه نظیر پشم و ابریشم، نبود حمایت‌های بیمه‌ای و رفاهی، و کاهش علاقه نسل جوان به فرشبافی روبه‌رو هستند. فرایند زمان‌بر تولید و تغییر سلیقه مصرف‌کنندگان داخلی نیز مزید بر علت شده و بسیاری از کارگاه‌ها را با رکود مواجه کرده است.
ضمن اینکه در حوزه صادرات نیز موانعی چون تحریم‌های بین‌المللی، مشکل نقل‌وانتقال پول، و رقابت سنگین کشورهایی چون هند، پاکستان و ترکیه سهم ایران را در بازار جهانی کاهش داده است.
کارشناسان می‌گویند نبود بازاریابی مدرن و برندینگ مؤثر سبب شده فرش ایرانی در رقابت با رقبای آسیایی کمتر دیده شود. همچنین هزینه‌های بالای حمل‌ونقل و تعرفه‌های گمرکی سنگین، قیمت نهایی فرش ایران را برای مشتریان خارجی افزایش داده است.

ضرورت تولید بر اساس سلیقه مشتریان
مجید عباسی، دبیر کمیسیون فرش، صنایع‌دستی و گردشگری اتاق بازرگانی تبریز در نشست «بازنگری در طراحی و بافت فرش دستباف بر اساس تغییر سلیقه مشتریان از سبک سنتی به مدرن» با تأکید بر ضرورت به‌روزرسانی تولیدات فرش از منظر طرح و رنگ متناسب با خواست و نیاز بازارهای جهانی اظهار کرد: امروزه توجه به سلایق مشتریان یکی از الزامات اساسی در احیای جایگاه تاریخی و جهانی فرش ایرانی است و بی‌توجهی به این مسئله می‌تواند زمینه تداوم رکود را فراهم آورد.
وی گفت: کمیسیون فرش اتاق بازرگانی تبریز آمادگی دارد، بسته پیشنهادی جامعی برای رونق و توسعه صادرات فرش دستباف تبریز تدوین کرده و آن را به مسوولان ارشد استان ارائه کند، تا در صورت نیاز، حمایت‌ها و مساعدت‌های دولت در دستور کار قرار گیرد.

پیمان‌سپاری ارزی و مالیات، مهم‌ترین چالش‌های صادرات فرش دستباف
احد عظیم‌زاده، رئیس کمیسیون فرش، صنایع‌دستی و گردشگری اتاق بازرگانی تبریز هم با اشاره به مشکلات متعدد در حوزه صادرات فرش دستباف تبریز، اظهار داشت: یکی از چالش‌های جدی فعالان این عرصه، موضوع مالیات است. در شرایطی که بازار و فروش رونق داشته باشد، پرداخت مالیات مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما هنگامی که رکود شدیدی بر بازار حاکم است، فشارهای مالیاتی برای فعالان فرش بسیار سنگین و طاقت‌فرسا خواهد بود.
وی با انتقاد از سیاست پیمان‌سپاری ارزی، آن را از دیگر موانع جدی صادرات فرش دانست و افزود: در گذشته میزان صادرات فرش در کشور بیش از ۲ میلیارد دلار بود، اما امروز این رقم به حدود ۴۰ میلیون دلار کاهش یافته است؛ رقمی بسیار ناچیز در مقایسه با صنایع بزرگی همچون پتروشیمی و فولاد که نشان می‌دهد سهم ارزآوری فرش دستباف به شدت کاهش یافته است.
وی اظهار کرد: پیمان‌سپاری ارزی نه‌ تنها موجب رونق نشده، بلکه باعث کاهش انگیزه صادرکنندگان نیز شده است، در حالی که در سال‌های گذشته حتی مشوق‌های ارزی برای صادرات فرش در نظر گرفته می‌شد.
عظیم‌زاده با انتقاد از تخصیص ارز به واردات به جای صادرات اضافه کرد: این سیاست به‌عنوان یک مشوق وارداتی عمل کرده و صادرکنندگان را با مشکلات عدیده مواجه ساخته است.
وی تاکید کرد: ارز باید در خدمت تولید و صادرات کشور قرار گیرد، نه واردات؛ چراکه این روند در حقیقت نوعی خیانت به بخش تولید و صادرات محسوب می‌شود.
رئیس کمیسیون فرش، صنایع‌دستی و گردشگری اتاق تبریز با ارائه تصاویری از طرح‌های مورد پسند بازار جهانی خاطرنشان کرد: درست است که طراحی فرش یک هنر اصیل است، اما لازم است در عین حفظ هویت و اصالت طرح‌های بومی، به سلیقه‌های روز بازارهای جهانی نیز توجه کنیم.
عظیم زاده ادامه داد: در تولید فرش دستباف هم باید اصالت هنر ایرانی حفظ شود و هم حرکت به سوی نوگرایی و انطباق با بازار جهانی تحقق یابد.

تولیدکننده های ایرانی از نیازهای واقعی بازارهای هدف فاصله گرفته اند
ایوب بشیری، نایب‌رئیس کمیسیون فرش، صنایع‌دستی و گردشگری اتاق تبریز یکی از دلایل اصلی رکود صنعت فرش کشور را ناشی از سیاست‌های کلان دانست و اظهار داشت: در شرایط کنونی عمده فروش ما محدود به بازارهای داخلی است و صادرات چندانی صورت نمی‌گیرد. در دوران تحریم‌ها از نیازهای واقعی بازارهای هدف فاصله گرفتیم و همین امر موجب کاهش استقبال از فرش‌های دستباف ایرانی در سطح جهانی شده است.
وی با انتقاد از ابهامات مالیاتی در این حوزه اظهار کرد: تا این لحظه مالیات سال ۱۴۰۳ اصناف مرتبط با حوزه فرش بارگذاری نشده است و این موضوع به مشکلی بزرگ برای فعالان تبدیل خواهد شد. در حالی که هر سال خرداد و تیر به‌عنوان ماه‌های مالیاتی و زمان ارائه اظهارنامه‌ها در نظر گرفته می‌شد، امسال این فرآیند به شهریورماه موکول شده و تاکنون اطلاع‌رسانی دقیقی درباره استفاده از معافیت‌های ماده ۱۰۰ برای اشخاص حقیقی صورت نگرفته است.
صاحب‌نظران بر این باورند که برای احیای جایگاه فرش ایرانی مجموعه‌ای از اقدامات همچون حمایت بیمه‌ای و رفاهی از بافندگان و آموزش نسل جدید، توسعه طرح‌ها و رنگ‌های نوآورانه در کنار حفظ اصالت سنتی، تقویت بازاریابی دیجیتال و حضور فعال در فروشگاه‌های آنلاین جهانی ثبت نشان جغرافیایی (GI) و شناسنامه‌دار کردن هر فرش ایرانی الزامی است.
فرش دستباف ایران همچنان به‌عنوان میراث فرهنگی و هنری بی‌بدیل شناخته می‌شود؛ اما تداوم این جایگاه نیازمند سیاست‌گذاری منسجم، حمایت دولتی، نوآوری در بازاریابی و تولید است. به اعتقاد کارشناسان، اگر این مسیر به‌درستی پیموده شود، فرش ایرانی می‌تواند بار دیگر پرچمدار بازار جهانی فرش باشد.
انتهای پیام/