به گزارش نصر، کلمات تنها ابزار انتقال اطلاعات نیستند، اما محرک‌هایی روانی به شمار می‌روند که می‌توانند واکنش‌های هیجانی، شناختی و رفتاری ایجاد کنند و از منظر روان‌شناسی شناختی، هر واژه با شبکه‌ای از خاطرات، احساسات و باورها در ذهن فرد پیوند دارد و انتخاب واژه‌ها می‌تواند مسیر فکر و احساس را تغییر دهد.
کلمات نقش مهمی در شکل‌گیری و تثبیت باورهای فرد دارند و وقتی یک مفهوم بارها با واژه‌ای خاص بیان شود، ذهن آن را به‌عنوان حقیقت درونی‌سازی می‌کند که روان‌شناسان این پدیده را تکرار شناختی می‌نامند که نشان می‌دهد در واقع هرچه بیشتر چیزی را بشنویم، احتمال باور کردن آن بیشتر می‌شود، حتی اگر نادرست باشد.
واژه‌ها می‌توانند احساسات را برانگیخته یا آرام کنند و شنیدن عباراتی مانند «تو ارزشمندی» یا «من بهت اعتماد دارم» می‌تواند سطح اکسی‌توسین و سروتونین را در مغز افزایش دهد و حس امنیت و تعلق ایجاد کند، اما در مقابل، کلمات تحقیرآمیز یا تهدیدآمیز می‌توانند واکنش‌های استرسی و اضطرابی را فعال کنند.
شیوه‌ای که افراد با خود صحبت می‌کنند نیز نقش مهمی در سلامت روان آنها دارد و اگر این گفت‌وگو با خود سرشار از انتقاد، سرزنش یا ناامیدی باشد، احتمال بروز افسردگی و اضطراب افزایش می‌یابد و روان‌شناسی مثبت‌گرا بر تمرین گفت‌وگوی مهربانانه با خود تأکید دارد، چراکه کلمات درونی می‌توانند مسیر زندگی را تغییر دهند.
با آغاز صحبت، رازهای نهفته شخصیت افراد آشکار می‌شود / قدرت پنهان کلمات
سمانه نیلفروش‌زاده، روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه زمانی که فردی صحبت کردن و ابراز کلامی را آغاز می‌کند، فکر، احساس، نگرش، تربیت، اختلالات روانی، سبک زندگی و جهان‌بینی او آشکار می‌شود، اظهار کرد: تا زمانی که افراد صحبت نکرده باشند، هیچیک از ویژگی‌های آنها آشکار نخواهد شد، اما با آغاز صحبت، شناختی از آنها به مخاطب ارائه می‌شود.
وی با بیان اینکه یکی از ابزارهای ارتباطی بسیار مهم میان انسان‌ها، کلام و گفتار است، افزود: بسیاری اوقات ممکن است افراد کلمات و جملاتی را از دید خود به زبان بیاورند که بدون قصد و منظور باشد، اما در ذهن مخاطب آنها، کلمات و جملات ابراز شده، ایجاد سوءتفاهم می‌کند و همین موضوع می‌تواند به ارتباط آسیب برساند.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه در صورتی که سوءتفاهمی در ارتباط افراد شکل گیرد و اقدامی برای رفع آن انجام نشود، ارتباط میان افراد همواره دچار آسیب می‌شود، تصریح کرد: تأثیر کلمات و جملات به قدری عمیق است که می‌تواند گاهی اوقات حتی مسیر زندگی افراد را تغییر دهد و آنها را به مقصدی مثبت یا منفی هدایت کند.
وابسته بودن شیوه گفتار و کلمات مورد استفاده به شناخت صحیح از مخاطب / برای تأثیرگذار بهتر، مکالمه را با دیدگاه مثبت آغاز کنید
نیلفروش‌زاده با بیان اینکه شیوه صحبت کردن، لحن گفتار و کلمات و جملات مورد استفاده از اهمیت بسیار بالایی در ارتباط برخوردار است، ادامه داد: در نخستین گام پیش از صحبت کردن، افراد باید مخاطب خود را بشناسند تا بر اساس شخصیت، جایگاه و نقش مخاطب، ارتباط را شکل دهند.
وی با بیان اینکه شیوه صحبت کردن و جملات و کلمات مورد استفاده در ارتباط با گروه مخاطبان متفاوت، یکسان نیست، گفت: تأثیرگذاری کلام و گفتار افراد بر مخاطب، تحت تأثیر شناخت اولیه و صحیح از مخاطب قرار می‌گیرد و زمانی افراد می‌توانند کلامی تأثیرگذار داشته باشند که مخاطب خود را به درستی بشناسند و شیوه گفتار صحیحی را انتخاب کنند.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه برای داشتن آغازی مناسب هنگام صحبت کردن و برانگیختن کنجکاوی و شوق مخاطب برای شنیدن ادامه مکالمه، افراد باید از جملات و کلماتی برای آغاز ارتباط استفاده کنند که پرانرژی باشد، اضافه کرد: به عنوان مثال، زمانی که افراد صحبت و ارتباط را با تهدید، توهین، سرزنش و انتقاد آغاز کنند، ارتباط به خوبی پیش نخواهد رفت و مخاطب میل خود را برای ادامه مکالمه از دست می‌دهد.
در روان‌درمانی، کلمات نقش درمانگر را ایفا می‌کنند و بیان احساسات، نام‌گذاری هیجانات و شنیدن بازتاب‌های همدلانه از سوی درمانگر، فرایند درمان را آغاز می‌کند و در واقع، زبان پلی میان ذهن و روح است و وقتی احساسات به زبان درمی‌آیند، از حالت مبهم به حالت قابل فهم و قابل مدیریت تبدیل می‌شوند.
در روابط انسانی، کلمات می‌توانند اعتماد بسازند یا آن را ویران کنند و یک جمله محبت‌آمیز می‌تواند پیوندی عمیق ایجاد کند، در حالی که یک عبارت بی‌ملاحظه ممکن است سال‌ها رابطه را تخریب کند و روان‌شناسی اجتماعی نشان می‌دهد که افراد بیشتر تحت تأثیر لحن و انتخاب واژه‌ها قرار می‌گیرند.
نحوه‌ای که دیگران با مخاطب صحبت می‌کنند، تأثیر بسزایی در شکل‌گیری هویت مخاطبان نقش دارد، به عنوان مثال اگر کودکی مدام بشنود که او کودکی باهوش است، این باور را درونی و مطابق آن رفتار می‌کند و در مقابل، برچسب‌های منفی می‌توانند هویت آسیب‌دیده‌ای بسازند و از همین رو، روان‌شناسی رشد بر اهمیت بازخوردهای کلامی در دوران کودکی تأکید دارد.
با توجه به قدرت روانی کلمات، استفاده از آنها نیازمند مسئولیت‌پذیری است و هر واژه می‌تواند سازنده یا مخرب باشد؛ روان‌شناسان اخلاق‌گرا بر این باور هستند که آگاهی از تأثیر کلام، آنها را به سوی گفت‌وگویی آگاهانه، همدلانه و مسئولانه سوق می‌ده.