سایه کاهش ضریب نفوذ بیمه کشاورزی بر پایداری تولید

به گزارش نصر، بیمه کشاورزی قرار بود پشتیبان کشاورزان باشد، اما حالا بسیاری از تولیدکنندگان می‌گویند این بیمه کمتر از آنچه انتظار داشتند به کمکشان آمده است. پرداخت‌های دیرهنگام، پوشش ناکافی و ارزیابی‌های غیرشفاف خسارت، مهم‌ترین دلایل این نارضایتی هستند. از سوی دیگر، شدت گرفتن تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی مثل خشکسالی و سیل، فشار سنگینی بر صندوق بیمه وارد کرده و هزینه‌های آن را بالا برده است. همین موضوع باعث شده بیمه کشاورزی نتواند آن‌طور که باید عمل کند و ضریب نفوذ آن همچنان پایین بماند.
کارشناسان می‌گویند مهم‌ترین معضل بیمه کشاورزی، وابستگی شدید آن به منابع دولتی است. این وابستگی باعث می‌شود پرداخت خسارت‌ها با تأخیرهای طولانی و حتی کسری منابع همراه شود.
در کنار آن، ارزیابی‌های غیرشفاف و سنتی خسارت، پوشش ناکافی محصولات و خطرات، بوروکراسی پیچیده از دیگر مسائلی است که کشاورزان را نسبت به بیمه بی‌اعتماد کرده است.
از سوی دیگر، تغییرات اقلیمی و افزایش وقوع بلایای طبیعی مانند خشکسالی، سیل و تگرگ، فشار مضاعفی بر صندوق بیمه کشاورزی وارد کرده و هزینه‌ها را به‌شدت بالا برده است.

بیمه های تجاری حاضر به فعالیت در بخش کشاورزی نیستند
از همین رو بهزاد باباخانی قائم‌مقام صندوق بیمه کشاورزی در جلسه صندوق بیمه محصولات کشاورزی با اشاره به اینکه صندوق بیمه کشاورزی بیش از ۴۰ سال است که خدمات حمایتی ارائه می‌دهد، گفت: ساختار و سیاستگذاری فعلی با توجه به تغییرات اقلیمی و تغییرات در تعداد خدمات پاسخگو نیست.
باباخانی با تاکید بر اینکه باید نگاه به صندوق بیمه کشاورزی از یک نهاد صرفا حمایتی به یک نهاد حمایتی- مالی تغییر کند، راهکار توسعه و افزایش خدمات بیمه کشاورزی را توسعه کسب و کار، تقویت و استقلال منابع مالی و افزایش درآمدزایی عنوان کرد.
وی با بیان اینکه بیمه مرکزی و بیمه های تجاری به ۲ دلیل مشخص به بخش کشاورزی و امنیت غذایی کشور ظلم می کنند، افزود: براساس قانون بیمه، تمامی بیمه های تجاری امکان حضور فعال در بخش کشاورزی را دارند اما به دلیل ماهیت پرخطر بخش کشاورزی به هیچ وجه حاضر به فعالیت در این بخش نیستند و مسئولیتی در حوزه بیمه کشاورزی نمی پذیرند.
وی با بیان اینکه صندوق بیمه کشاورزی به عنوان تنها حامی فعلی بخش کشاورزی بشدت از کمبود منابع رنج می برد و این امر موجب کاهش کیفیت خدمات و نارضایتی کشاورزان شده است، افزود: صندوق بیمه کشاورزی برای افزایش بیشتر خدمات به بخش کشاورزی نیازمند خلق درآمدهای جدید و توسعه کسب و کار است که مطابق اساسنامه صندوق بیمه کشاورزی می تواند در تمامی خدمات مرتبط با بخش کشاورزی از جمله بیمه شخص ثالث وسایل نقلیه کشاورزی و بیمه حمل و نقل محصولات کشاورزی فعالیت کند اما ورود به این حوزه ها با مخالفت بیمه مرکزی همواره با بن بست مواجه شده است.
قائم‌مقام صندوق بیمه کشاورزی اظهار کرد: بیمه مرکزی و بیمه های تجاری نه مسئولیت خود در قبال بخش کشاورزی را ایفا می کنند و نه اجازه می دهند که بیمه کشاورزی مطابق اساسنامه خود تقویت شده تا به بخش کشاورزی کمک بیشتری داشته باشد و این ظلم مضاعفی است که به بخش کشاورزی تحمیل می شود و باید اصلاح شود.
وی در دیدار با ارزیابان و کارگزاران صندوق بیمه کشاورزی در استان آذربایجان شرقی از راه‌اندازی یک سامانه آموزشی و ساماندهی نظام پرداخت کارمزد به منظور بهبود فرآیند ارزیابی خسارات کشاورزی و افزایش رضایتمندی خبر داد.
باباخانی با اشاره به نقش مهم ارزیابان، کارشناسان بیمه و بانک کشاورزی در حمایت از کشاورزان و دامداران و ارتقای امنیت غذایی کشور، اظهار داشت: فضای صندوق به گونه‌ای مدیریت خواهد شد که رضایت‌مندی ایجاد شود.

ناهمخوانی بین تولید و غرامت بیمه موجب کاهش اعتماد کشاورزان شده است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی هم با اشاره به چالش‌های بیمه محصولات کشاورزی، بر آسیب شناسی و اصلاح دستورالعمل‌ها تأکید کرد.
شهرام شفیعی با بیان اینکه سطح وسیعی از اراضی استان درگیر تگرگ و سایر بلایای طبیعی شده و به رغم افزایش آمار بیمه اجباری گندم، سایر بیمه‌ها روند نزولی داشته‌اند، گفت: ناهمخوانی بین تولید و پرداخت غرامت، اعتماد کشاورزان را کاهش داده و وضعیت موجود بیمه پاسخگوی نیاز آنها نیست.
وی با اعلام اینکه کشاورزانی که در اردیبهشت ماه دچار سرمازدگی شده اند هنوز ارزیابی نشده‌اند، بیان کرد: کارشناسان نظام مهندسی می‌توانند برای ارزیابی خسارات استفاده شوند و با صندوق بیمه محصولات کشاورزی همکاری کنند تا پرداخت غرامت‌ها به موقع انجام شود و اعتماد کشاورزان بازگردد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همچنین بر لزوم برنامه‌ریزی برای حل بخشی از دغدغه‌های کشاورزان و بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی تأکید کرد و خاطرنشان ساخت: با اجرای تغییرات لازم و روان‌سازی دستورالعمل‌ها، می‌توان آینده بیمه کشاورزی را بهبود بخشید و کشاورزان را به بیمه کردن محصولات خود ترغیب کرد.

ارزیابی خسارت‌های کشاورزی باید بر اساس نظر کارشناسان انجام شود
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با انتقاد از روند فعلی ارزیابی خسارت‌ها توسط صندوق بیمه کشاورزی، خواستار اتکا به نظر کارشناسان در کنار داده‌های هواشناسی و تسریع در پرداخت غرامت به کشاورزان شد.
صادق نادری هم با اشاره به چالش‌های موجود در روند ارزیابی و پرداخت بیمه محصولات کشاورزی گفت: ارزیابی خسارت‌ها باید بر اساس نظر کارشناسان انجام شود و نه صرفاً بر پایه داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی، چرا که نظر کارشناسان می‌تواند وضعیت واقعی مزارع را دقیق‌تر منعکس کند.
وی با بیان اینکه درصد خسارت‌ها بالاست و کمبود ارزیاب نیز بر مشکلات افزوده است، تاکید کرد: نباید اجازه دهیم فصل کاشت به پایان برسد در حالی که هنوز ارزیابی خسارت‌ها تکمیل نشده است؛ این موضوع روند پرداخت به کشاورزان را به تاخیر می‌اندازد و نارضایتی ایجاد می‌کند.

تاخیر در پرداخت غرامت بیمه، کشاورز را ناامید می کند
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز از کاهش استقبال کشاورزان استان از بیمه محصولات خبر داد و گفت: تاخیر در پرداخت خسارت‌ها، هزینه‌های بالای تولید و پایین بودن میزان غرامت از مهم‌ترین عوامل این روند است.
امیرحسین بهداد اجرای طرحهای تحولی، افزایش اعتبارات ترویجی و توسعه کشاورزی قراردادی را از راهکارهای تقویت بیمه کشاورزی عنوان کرد و گفت: به جز محصولات اجباری، در سایر بخش‌ها سطح بیمه‌گذاری کاهش یافته است.
وی بیان کرد: برخی مشکلات ساختاری و اقتصادی از جمله تاخیر در پرداخت خسارت‌ها، خرد بودن اراضی، هزینه‌های بالای تولید، پایین بودن غرامت‌ها و وابستگی به وام‌ها موجب کاهش تمایل کشاورزان به بیمه شده است.
بهداد افزود: افزایش بلایای طبیعی مانند خشکسالی و تگرگ، کمبود زیرساخت‌هایی همچون سردخانه‌های مدرن و صنایع تبدیلی و مازاد تولید منجر به افت قیمت محصولات نیز بر این روند تاثیر منفی گذاشته است.
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به اجرای طرح تحولی ترویج کشاورزی با ۹ راهبرد اساسی به صورت پایلوت در آذربایجان شرقی گفت: آموزش، همکاری با تشکل‌ها، توسعه کشاورزی قراردادی، حمایت‌های مالی و تسهیلات از جمله محورهای این برنامه است.
به گفته بهداد، اصلاح الگوی کشت، سنددار کردن اراضی و همکاری با نهادهای بیمه‌ای می‌تواند رغبت کشاورزان به بیمه را افزایش دهد.
وی اعلام کرد: سال گذشته برای یک زمین زراعی دوبار حق بیمه کسر شده است که این مسئله باید در فرآیندهای بیمه‌ای مورد توجه قرار گیرد.
به گزارش ایرنا، تاخیر در پرداخت غرامت و پوشش نامناسب بیمه، باعث شده بسیاری از کشاورزان از بیمه استقبال نکنند و ضریب نفوذ بیمه در بخش کشاورزی پایین بماند.
با این حال، کارشناسان راهکارهایی را برای برون‌رفت از این وضعیت پیشنهاد می‌کنند و به اعتقاد آنان، نخستین گام، اصلاح ساختار بیمه و کاهش وابستگی به دولت است.
در همین راستا، مشارکت بخش خصوصی، ایجاد صندوق‌های ذخیره ریسک و تمرکززدایی در تصمیم‌گیری‌ها از جمله اقدامات ضروری محسوب می‌شود.
نوآوری در ابزارهای بیمه‌ای نیز از دیگر محورهای اصلاح به شمار می‌آید. استفاده از بیمه‌های شاخصی مبتنی بر داده‌های اقلیمی و ماهواره‌ای، بیمه‌های چندخطره برای پوشش همزمان حوادث، و طراحی بیمه‌های خرد برای کشاورزان کوچک، می‌تواند روند فعلی را متحول کند.
بهبود فرآیند اجرایی هم اهمیت زیادی دارد. کارشناسان معتقدند که با دیجیتالی‌سازی فرآیندها، استفاده از پهپاد و تصاویر ماهواره‌ای برای ارزیابی خسارت، و پرداخت سریع غرامت‌ها می‌توان اعتماد کشاورزان را بازگرداند.
همچنین آموزش و ترویج در کنار ایجاد تعاونی‌های بیمه‌ای محلی به افزایش آگاهی و مشارکت کشاورزان کمک خواهد کرد. در نهایت، پیوند بیمه با برنامه‌های سازگاری کشاورزی در برابر تغییرات اقلیمی، راهبردی است که می‌تواند آینده‌ای پایدارتر برای این بخش رقم بزند.