ارزبری قاچاق بیشتر از تولید داخل! /چرا سیگار گران‌تر از قیمت روی پاکت فروخته می‌شود؟

به گزاترش نصر، این تاخیر در تامین به موقع مواد اولیه منجر به کاهش تولید نسبت به میزان پیش‌بینی شده و میزان نیاز بازار می‌شود و افزایش قیمت را به دنبال خواهد داشت.
محمدرضا تاجدار در گفت‌وگو با ایسنا، درباره آخرین وضعیت مرکز برنامه ریزی ساماندهی و نظارت بر امور دخانیات، اظهار کرد: در حال حاضر صدور مجوزهای تولید و بازرگانی، تعیین مناطق کشت، تایید میزان واردات مواد اولیه، مبارزه با قاچاق کالای دخانی و ... زیر نظر این مرکز انجام می‌شود. در حوزه مبارزه با قاچاق در گذشته نیروهای شرکت دخانیات، علاوه بر اینکه به‌عنوان سازمان شاکی شناخته می‌شد و پرسنل واحد مبارزه با قاچاق این شرکت به عنوان ضابط قضایی نیز معرفی شده بودند، اما بعد از تغییرات صورت گرفته در شرکت ملی دخانیات، این نیروها به مرکز دخانیات منتقل نشدند و اکنون نیروی انتظامی، سازمان صمت و اتاق‌های اصناف مقابله با قاچاق را انجام می‌دهند و البته در این بخش با کاستی‌هایی مواجه هستیم.
وی در ادامه با اشاره به عوارض و مالیات بالای دخانیات و درآمد بیش از ۲۸ همتی این صنعت، تصریح کرد: پیشنهاد می‌شود درصدی از درآمد صنعت دخانیات برای ایجاد تشکیلات مقابله با قاچاق در اختیار مرکز قرار گیرد.

ارزبری قاچاق بیشتر از تولید داخل!
به گفته رئیس انجمن تولیدکننـدگان، صادرکنندگان و واردکنندگان محصولات دخانی، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در سال ۱۴۰۱، حجم قاچاق سیگار را شش تا ۹ میلیارد نخ اعلام کرد که منجر به خروج حدود ۴۵۰ میلیون دلار ارز از کشور شده بود. این در حالی است که در همان سال میزان تولید سیگار در کشور حدود ۷۰ میلیارد نخ اعلام شد و میزان ارزبری برای تولید این میزان سیگار در حدود ۳۰۰ میلیون دلار بود.
تاجدار با اشاره به اظهارات دبیر ستاد کنترل و مبارزه ملی با دخانیات مبنی بر پایین بودن عوارض و مالیات دخانیات در ایران خاطرنشان کرد: علت این وضعیت این است که در ایران گزارش دقیق و درستی از مالیات پرداختی صنعت دخانیات وجود ندارد. این در حالی است که واحدهای تولیدی در حدود ۶۰ درصد قیمت تمام شده سیگار را مالیات پرداخت می‌کنند و مشخص نیست چرا سازمان امور مالیاتی یک گزارش درست و دقیق از مالیات پرداختی صنعت دخانیات ارائه نمی‌کند تا این مشکل برطرف شود.
وی با بیان اینکه حدود ۱۲ میلیون نفر مصرف‌کننده حرفه‌ای سیگار در کشور هستند، گفت: اعمال انواع مالیات‌ها از جمله مالیات ارزش افزوده، مالیات نخی و... باعث کاهش تولید برندهای داخلی با نشان‌های ایرانی علی رغم رشد تولید سیگار به بیش از ۷۸ میلیارد نخ شده است.

افزایش تقاضای محصولات دخانی که از مبادی غیر رسمی وارد کشور می شود در مقایسه با تولیدات داخلی
رئیس انجمن تولیدکننـدگان، صادرکنندگان و واردکنندگان محصولات دخانی در ادامه با اشاره به اینکه بیش از ۵۰۰ نوع محصول دخانی قاچاق، جعلی و تقلبی در بازار کشور قابل شناسایی است، اظهار کرد: سیگارهای الکترونیکی و حرارتی به وفور در بازار عرضه می‌شود، اما حتی یک نخ از این سیگارها به صورت قانونی وارد کشور نمی‌شود. همچنین سالانه ۱۲ هزار تن تنباکوی معسل در کشور مصرف می‌شود که  حدود هزار تن از آن در کشور تولید می‌شود و به دلیل عوارض بالا، بیشتر این نیاز از طریق قاچاق یا تولید زیرپله‌ای تامین می‌شود. در اصل تولید قانونی تنباکوی معسل هم در کشور به دلیل عوارض و مالیات بالا به صرفه نبوده و بیشتر کارخانه‌هایی که در صدد انجام کار قانونی هستند به‌دلیل عدم امکان رقابت  فعالیت خود را متوقف کرده‌ و برخی از آن‌ها تولید خود را به کشورهای همسایه مثل عراق و امارات منتقل کرده اند. از طرف دیگر برخی برندهای مشهور و پرتقاضا اجازه واردات یا تولید در داخل را نداشته و جملگی به صورت قاچاق وارد کشور شده و سهم زیادی از بازار مصرف را به خود اختصاص داده‌اند.
به گفته وی محصولات قاچاق به دلیل پرداخت نکردن ۶۰ درصد عوارض و مالیات، استفاده از مواد اولیه ارزان‌تر و هزینه لجستیک کمتر، ارزان‌تر از تولیدات قانونی داخلی در دسترس مصرف کننده قرار گرفته و در حال حاضر اصلی ترین معضل تولیدات داخلی با نشان ایرانی قلمداد می‌شود. در این شرایط سبد محصولات قاچاق به حدی غنی شده که تقاضا برای برندهای پرتقاضا که در داخل تولید می‌شود در حال کاهش است.
تاجدار در ادامه گفت که در حال حاضر آمار جدیدی از حجم سیگار مصرفی و آمار دقیقی از میزان قاچاق کالای دخانی به داخل کشور از سوی مراکز مسئول و متولی ارائه نشده، اما مشاهدات میدانی و مشاهدات خبرگان این صنف و صنعت نشان می‌دهد سهم قاچاق در بازار سیگار ۲۰ تا ۲۵ درصد (معادل ۲۰ تا ۲۵ میلیارد نخ) است و مصرف سالانه حدود ۱۰۰ میلیارد نخ تخمین و برآورد می‌شود.

قانون درباره سیگارهای حرارتی و الکترونیکی چه می‌گوید؟
تاجدار در ادامه درباره وضعیت سیگارهای حرارتی نیز گفت: هیچ قانونی مبنی بر ممنوعیت واردات سیگار حرارتی در کشور وجود نداشته و وزارت بهداشت راسا با ایجاد محدودیت اجازه واردات و تولید قانونی را مختل کرده و این بازار را به صورت کامل در اختیار قاچاقچیان قرارداده است. این در حالی است که به ادعای متولیان بهداشتی کشور سیگارهای سنتی به واسطه سوختن توتون در مجاورت کاغذ سیگار، قطران تولید می‌کند و قطران ۴۰۰۰ نوع ماده سمی دارد. در مقابل سیگارهای حرارتی به‌دلیل عدم تولید قطران این ۴۰۰۰ نوع ماده سمی را تولید نمی‌کنند. البته و یقینا سیگارهای الکترونیکی و حرارتی نیز مشکلاتی را برای مصرف کنندگان ایجاد می‌کنند. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد در مجموع  سیگارهای حرارتی و الکترونی آسیب کمتری نسبت به سیگارهای سنتی به مصرف کننده تحمیل می‌کنند.  مشخص نیست چرا در شرایطی که قاچاق‌چیان بازار را به دست گرفتند، اجازه تولید یا واردات قانونی این نوع سیگارها داده نمی‌شود.

چرا سیگار گران‌تر از قیمت درج شده روی پاکت فروخته می‌شود؟
وی در ادامه با اشاره به اختلال‌های متعدد در سامانه جامع تجارت، تصریح کرد: در حال حاضر فرآیند ثبت سفارش تا تخصیص و تامین ارز که منجر به واردات مواد اولیه شود حدود شش ماه زمان می‌برد. این تاخیر در تامین به موقع مواد اولیه منجر به کاهش تولید نسبت به میزان پیش‌بینی شده و میزان نیاز بازار می‌شود و نتیجه آن کمبود کالا در بازار  و افزایش قیمت خواهد بود.
او افزود: بین ۲۱ تا ۲۹ قلم مواد اولیه در صنعت دخانیات از طریق واردات تامین می‌شود و اگر واردات هر یک از این مواد دچار اشکال شود، تولید متوقف خواهد شد. وقتی عوامل توزیع متوجه توقف تولید و کمبود کالا در بازار می‌شوند، این اختلاف قیمت ایجاد می‌شود و البته از این بابت درآمد مضاعفی به تولیدکننده نمی رسد چرا که این اتفاق در لایه های توزیع انجام شده و ارتباطی به واحدهای تولیدی ندارد. دخالت های بی جا در خصوص زمان تخصیص  و میزان ارز واحدهای تولیدی و اینکه بانک مرکزی تبدیل به متولی صنعت در کشور شده اصلی ترین دلیل بروز این مشکلات در کشور شده است.
تاجدار با بیان اینکه سیگار جزو کالاهای اساسی نیست و قیمت آن بر اساس قیمت تمام شده و با رقابت بیش از ۱۰ مجموعه تولیدی ودهها برند قاچاق تعیین می‌شود، گفت: برخی می‌گویند سیگار در ایران ارزان‌تر از کشورهای منطقه است، اما قیمت را باید به نسبت سرانه درآمد با سایر کشورها مقایسه کرد که در این صورت ایران جزو ۱۰ کشوری است که سیگار در آن‌ها گران است.

دردسرهای سامانه جامع تجارت برای تولیدکنندگان
رئیس انجمن تولیدکننـدگان، صادرکنندگان و واردکنندگان محصولات دخانی با بیان اینکه سامانه ها در حال حاضر به بزرگترین معضل و مشکل تولید کنندگان تبدیل شده، به قطع و وصل شدن پی در پی سامانه جامع تجارت، مشکلات مربوط به اینترنت و پشتیبانی سامانه و... و. اشاره کرد و گفت: به‌عنوان مثال ثبت آنی در سامانه جامع تجارت برای تولیدکنندگان دردسرساز شده است. چراکه بسیاری از خرده‌فروشان سواد لازم و درک درستی از نحوه کارکرد سامانه نداشته و کار کردن با سامانه برای آن‌ها به‌دلیل مشغله فراوان دشوار است. علاوه بر این خرده‌فروشان عموما چندهزار قلم کالا دارند که باید همه را در سامانه ثبت کنند و متاسفانه آموزش‌های ارائه شده به‌دلیل مشکلات متعدد سامانه و پشتیبانی بسیار ضعیف بوده و تاخیر در ثبت آمار در سامانه‌ها مشکلات زیادی را برای واحدهای تولیدی و توزیعی در قالب تبصره ۴ ماده ۱۸ ایجاد کرده است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه ارز مورد نیاز صنعت دخانیات در حال حاضر در مرکز مبادله تامین می‌شود، اظهار کرد: در ابتدای تشکیل این مرکز شرایط خوب بود و ظرف یک هفته خرید انجام می‌شد، اما در حال حاضر بعد از تایید گواهی آماری و تخصیص ارز بعد از چهار تا پنج ماه، تولیدکنندگان در صف تامین قرار می‌گیرند و یک هفته بعد خرید انجام می‌شود، اما مجددا حدود یک ماه زمان می‌برد تا ارز در اختیار تولیدکننده قرار گیرد.
به گفته رئیس انجمن تولیدکننـدگان، صادرکنندگان و واردکنندگان محصولات دخانی البته اخیرا تصویب شده که  امکان تامین ارز از محل صادرات خود نیز فراهم شود. اما با توجه به مشکلات موجود و قیمت تمام شده بالا، صادرات سیگار بسیار ناچیز بوده و بیشتر صادرات مربوط به توتون خام است که نمی‌تواند جوابگوی نیاز تولید در کشور باشد.
انتهای پیام/