عید فطر تبریز ۵۲۵ سال پیش

یکی از این آثار خلاق جشن عید فطر درتبریز است که اعجاب هنرمندان جهانی را بر انگیخته است اثر مربوط به  پایان ماه مبارک رمضان ۹۲۲ هجری قمری حدود ۵۲۵ سال پیش تبریز با رؤیت هلال ماه نشان داده شده در این روز، نماز عید برگزارو رویت کنندگان ماه توجه دارند تا نخستین چهره ای که بعد از هلال ماه با نگاهشان مصادف می‌شود، چهره‌ای زیبا باشد با این اعتقاد که در چنین وضعی، تا آخر برج، خوشبختی و سعادت یارشان خواهد بود. خوشحالی و جشن و سرور حضار  نمایان بوده وبه همین علت روئیت کنندگان ماه، بر بالای بام، روی خود را به سمت نزدیکان خود چرخانده‌ اند. از این رو حافظ در مدح شاه شجاع گفته است که: »ساقی بروی شاه ببین ماه و می بیار«.
سلطان محمد، در قالب مکتب تبریز، شخصیت پردازی ظریفی از روئیت کنندگان هلال ماه، رقم زده است. حالت مکاشفه دو نفر، نخست سطحی است، در حالی که نفر سوم در حالتی است که نمایانگر استغراقی عمیق است. همین وضعیت در بخش پائین اثر نیز آشکار است افرادی که به دور شاه حلقه زده‌‌اند در آرامش و سکوت‌اند، ولی افرادی که در دایره بزرگتر و بیرون از حلقه نخست قرار دارند، در بحث و محاوره‌اند در اجرای این اثر، سلطان محمد، از گواش نسبتا ضخیم برای چین و چروک استفاده نموده که شیوه ای مشکل است و روی سطوح آب طلا کاری شده تخت شاهی از طرح اسلیمی سود زده است . کارشناسان مکتب هنری تبریز می گویند:صخره های رنگارنگ و پیکرهای پنهان انسان و موجودات و حیوانات از ویژگی های برجسته سبک نقاشی سلطان محمد بودند. او به دلیل توانایی اش در القای نقاشی هایش با رنگ های زنده و جزئیات پیچیده، از جمله گنجاندن چهره های پنهان در ترکیب هنرمندی چیره دست بوده است.
استفاده سلطان محمد از رنگ های شاد ، متنوع و گرم مشخصه سبک او بود و در ایجاد ترکیب های رنگی چشمگیر که به نقاشی هایش عمق و غنا می بخشید مهارت داشت. گنجاندن چهره‌های پنهان در صخره‌ها و منظره‌ها عنصری از تعجب و فتنه را اضافه می کرد و بینندگان را تشویق میکرد که به دقت به نقاشی نگاه کنند و جزئیات پنهان را کشف کنند.مشارکت در تکمیل نقاشی های زیبای خمسه طهماسبی ،حافظ، مثنوی جمال و جلال محمد آصفی،کلیات میر علی شیر علی نوایی،مثنوی گوی و چوگان،و بخشی از سبک زندگی و اعیاد مذهبی مردم شریف تبریز در آثار سلطان محمد تبریزی نمود فروانی داشته و وی در مکتب های هنری ترکمانان در تبریز و صفوی در تبریز یکه تاز گوی و میدان بوده است. آثار وشاهکارهای بی نظیر سلطان محمد تبریزی در موزه های ایران و کشورهای اروپایی و آمریکایی موجب تحسین و شگفتی  هنرمندان، هنرشناسان ،طراحان و اساتید نگارگری و نقاشی  شده و در معرفی و شناساندن شهر  هنرخیز و ریشه دار کهن تبریز همچون شمس تبریز، سلطان محمد نیز سهم بزرگی داشته است.

محمد فرج پور باسمنجی
انتهای پیام/