وقتی مقایسه کودک با دیگران دری به سوی اختلالات می‌گشاید

به گزارش نصر، کمالگرایی (انتظارات بالا از خود و دیگران) یکی از صفات فطری انسان‌ها به شمار می‌رود و انسان در طول زندگی خود همواره به دنبال بیشترین‌ها و چیزی فراتر از آنچه در اختیار دارد، می‌رود اما گاهی تشدید این صفت اختلال‌های روحی و روانی مختلفی را به دنبال دارد و موجب اختلال در روند عادی زندگی می شود.
حال اگر این صفت کمالگرایی افراطی، در دوران کودکی رخ بدهد، یک خانواده و آینده آن کودک را دچار خدشه می‌کند بنابراین شناخت علائم بروز و راه‌های پیشگیری و درمان آن، به خصوص برای والدینی که خودشان کمالگرا هستند، اهمیت بالایی دارد، بر این اساس با دکتر ابوالفضل محمدیان، روانشناس متخصص به گفت و گو نشستیم تا راه های مقابله و پیشگیری از این معضل را جویا شویم .

آیا صفت «کمالگرایی» می‌تواند به عنوان یک اختلال و بیماری تلقی شود؟
تمام صفاتی که ما انسان‌ها داریم که یکی از آنها، صفت کمالگرایی است، اگر به شکل افراطی باشد، موجب بروز اختلال در عملکرد و اضطراب و افسردگی فرد می‌شود، بنابراین کمالگرایی از یک نقطه به بعد مشکلات اختلالی را به دنبال دارد و لازم است تا فرد تحت درمان قرار بگیرد، این موضوع به خصوص برای کودکان اهمیت بیشتری دارد زیرا بروز کمالگرایی در کودکان، نه تنها اختلالات مختلفی را ایجاد می‌کند بلکه زندگی فعلی و آینده آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

«کمالگرایی افراطی» در کودکان چه علائمی دارد؟
بچه‌هایی که کمالگرایی افراطی دارند، از اشتباه کردن می‌ترسند و دائم به دنبال تایید دیگران هستند این کودکان ممکن است از انجام اعمالی که می‌ترسند مورد قضاوت قرار بگیرند، اجتناب کنند و این موضوع به مرور موجب بروز اضطراب و افسردگی می‌شود و علائم این ۲ اختلال نیز در کودک قابل مشاهده است کودکان کمالگرای افراطی حتی اگر کاری را به بهترین نحو انجام بدهند از خود راضی نخواهند بود.

دلیل بروز این مشکل چیست؟
مهمترین دلیل بروز کمالگرایی افراطی در کودکان، سبک‌های فرزندپروری اشتباه در والدین است که ناخواسته کودک را وارد این مشکل می‌کنند گاهی نیز خود والدین دچار کمالگرایی افراطی هستند و این موضوع موجب ایجاد انتظار بیش از حد والدین از کودک شده و وجود هر نقص و اشتباهی در کودک خود را نمی‌پذیرند.
مقایسه کردن فرزند خود با فرزندان دیگران که امروز به یک اتفاق رایج بین والدین تبدیل شده است، دلیل مهمی می‌تواند جهت بروز کمالگرایی افراطی در کودک تلقی شود، نیاز کودکان به تایید و توجه از سوی والدین که ناشی از کمبودهای عاطفی آن‌ها است، دلیل مهمی در کمالگرا شدن کودکان شناخته می‌شود.
مدرسه نیز عامل بسیار مهمی در تشکیل شخصیت و رفتار کودک به شمار می‌رود از این رو تاکید شدید بر رقابت در مدرسه، نمره گرایی و عدم لذت بردن از فرایند آموزش در کمالگرا شدن کودک تاثیر بسزایی دارد.

کودکان در چه سنی با این مشکل مواجه می‌شوند؟
سن بروز کمالگرایی افراطی در کودکان در مقطع ابتدایی مدرسه و سنین ۶ تا ۱۲ سال است.

راه‌هایی برای پیشگیری از بروز این مشکل وجود دارد؟
نخستین راه برای پیشگیری از بروز کمالگرایی افراطی در کودکان این است که ابتدا والدین کمالگرا خودشان را درمان کرده و انتظارات خود از کودک را به حد توان آن متناسب سازند انتظار بیش از حد و خارج از توان کودک، ضربه بزرگی به کودک می‌زند.
والدین باید در فرایند یادگیری و دوران مدرسه، اشتباهات فرزند خود را بپذیرند زیرا همه ما انسان‌ها یکسری نقص‌هایی داریم و هیچ انسان ایده آل و کاملی در دنیا وجود ندارد که پذیرش این موضوع گام مهمی در پیشگیری از ابتلا به کمالگرایی افراطی است والدین باید با فرزند خود کنار بیایند و این ویژگی پذیرش را برای زندگی آینده به آن‌ها نیز انتقال دهند.
لازم است تا محیط حمایتی و غیرقضاوتی برای کودکان فراهم شود و هیچ گاه از عبارت «ببین بچه فلانی چقدر بهتر از تو است» استفاده نشود زیرا مقایسه با دیگر کودکان، تاثیر منفی دارد.
تمام کودکان نیازمند حمایت عاطفی از سوی والدین هستند بر این اساس باید برای آنها وقت گذاشت و حتی ساعتی را برای بازی با کودک اختصاص داد، آموزش‌ مهارت‌های زندگی و کنترل استرس نیز می‌تواند برای پیشگیری کمک کند.

آیا می‌توان این مشکل را درمان کرد؟
اگر مرحله پیشگیری از ابتلا به کمالگرایی افراطی رعایت نشود و کودک با این مشکل دست و پنجه نرم کند، جای نگرانی نیست زیرا با مراجعه به روانشناسان حوزه کودک و نوجوان می‌توان آن را درمان کرد البته با وجود این مشکل، اختلالاتی چون اضطراب و افسردگی نیز ایجاد می‌شود که باید در روند درمان لحاظ شود.

اگر «کمالگرایی» درمان نشود، چه تاثیری بر زندگی کودک در آینده خواهد داشت؟
اگر کمالگرایی افراطی در دوران کودکی درمان نشود، عواقب شدیدی در آینده برای کودک ایجاد می‌کند و تشدید اختلالات روحی و روانی، امکان زندگی معمولی و آسوده را از او گرفته و مانع کسب لذت در طول زندگی و موفقیت‌هایی که کسب می‌کند، خواهد بود و توقع های او طبیعی نخواهد بود.
انتهای پیام/