احداث پایگاه روسیه در عین‌العرب سوریه، چه پیامی برای ترکیه دارد؟

به گزارش نصر، رسانه‌های روس به نقل از «اولگ ایگناسیوک» معاون مرکز آشتی روسیه در سوریه (حمیمیم) گزارش کردند نیروهای مسلح روسیه با مشارکت نیروهای سوریه پایگاه «کوبانی» را در منطقه نزدیک به مرزهای مشترک سوریه و ترکیه در استان حلب احداث کردند.
وی افزود احداث این پایگاه در راستای اقدامات مستمر برای «نظارت بر سیستم توقف عملیات نظامی میان طرف‌های درگیر» صورت گرفت.
پایگاه کوبانی سومین پایگاه روسیه در کنار ۲ پایگاه دیگر آن است که دیده‌بان حقوق بشر سوریه وابسته به مخالفان در ماه ژوئن اعلام کرد روسیه آن ۲ را در غرب عین العرب یا به قول کُردها کوبانی احداث کرده است.
منطقه عین العرب یا کوبانی؛ محل احداث پایگاه جدید روس‌ها تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) قرار دارد که اواخر سال ۲۰۱۹ با روسیه توافقنامه نظامی امضا کرد که به طرف روسی این اجازه را می‌دهد پایگاه‌هایی در شرق رود فرات احداث کند؛ اقدامی که حضور روسیه در منطقه را تقویت می‌دهد.
این توافق در بحبوحه عملیات «چشمه صلح» ترکیه در همان سال در شرق رود فرات حاصل شد، عملیاتی که در آن ترکیه ۲ منطقه تل‌ابیض در حومه شمالی «رقه» و «راس‌العین» در حومه شمال غربی حسکه را به کنترل خود درآورد و قسد مجبور شد برای توقف عملیات نظامی ترکیه در مرزی مشخص، امتیازات میدانی به روسیه بدهد. مخصوصا که آمریکا حامی اصلی قسد به آنکارا چراغ سبز نشان داد تا نفوذ کند مشروط بر اینکه این نفوذ به دور از منابع نفت و گاز باشد.
ائتلاف بین‌المللی ضد داعش تحت رهبری آمریکا در آن سال، بسیاری از نقاط خود را در یا اطراف صحنه عملیات ارتش ترکیه، از جمله پایگاهی در شهرک «خراب العاشق» در عین العرب تخلیه کرد. از آن زمان روس‌ها پایه‌های نفوذ خود را در منطقه شرق رود فرات پایه‌گذاری کردند و به رقیب اصلی در این منطقه تبدیل شدند که به دلیل منابع غنی کشاورزی و نفتی «سوریه مفید» تلقی می‌شود.
به نظر می‌رسد اقدام روسیه برای ایجاد پایگاه در عین العرب، نرسیده به مرز سوریه و ترکیه، پیامی مستقیم به طرف ترکیه‌ای است که از سال ۲۰۲۰ تهدید به آغاز عملیات نظامی جدید علیه نیروهای دموکراتیک سوریه کرده است، اینکه نقشه‌های کنترل در حال حاضر قابل تغییر نیستند. این نقشه‌ها  از سال ۲۰۲۰ چه در شرق رود فرات و چه در غرب آن، علیرغم درگیری‌های متقابل و حملات آنکارا به قسد؛ مرکز ثقل یگان‌های کُرد و منبع اصلی نگرانی ترکیه، هیچ تغییری نکرده است‌.
کُردها اکثریت جمعیت منطقه عین العرب را تشکیل می‌دهند که در سال ۲۰۱۴، زمانی که داعش به آن حمله کرد، با یک تهدید وجودی مواجه بود، اما با مقاومت گروه‌های مخالف سوریه و نیروهای کُرد و با پشتیبانی ائتلاف بین‌المللی ضد داعش، این گروه ترویستی نتوانست بر عین العرب کنترل یابد.
عین‌العرب برای نیروهای دموکراتیک سوریه از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا برجسته‌ترین مرکز جمعیتی کردهای سوریه است و با از دست دادن آن درواقع جایگاه نیروهای قسد در میان مردم کُرد متزلزل می‌شود. نیروهایی که در سال ۲۰۱۸ هم منطقه عفرین در حومه شمال غربی حلب در غرب رود فرات را از دست داد. منطقه‌ای که به همان اندازه عین العرب مهم است. روشن است که نیروهای دموکراتیک سوریه امیدوارند این پایگاه روسیه راه را به روی ترکیه ببندد و به برنامه‌های آن برای کنترل بر این مهم‌ترین منطقه برای کردهای سوریه پس از منطقه قامشلی در منتهی الیه شمال شرق کشور پایان دهد.
سرهنگ «یوسف حمود» تحلیلگر مسائل نظامی در گفت‌وگو با وبگاه خبری العربی الجدید، این اقدام روسیه در احداث پایگاه در عین العرب را در چارچوب تلاش برای کنترل کامل جاده بین‌المللی «M۴» قرار داد که از عین العرب عبور می‌کند. وی افزود: این منطقه یکی از مکان‌های استراتژیک مورد توجه طرف ترکیه در شرق رود فرات است.
حمود معتقد است احداث این پایگاه بیانگر بیهودگی گشت‌های نظامی مشترک در منطقه است. او می‌گوید این اقدام ممکن است بیانگر شکست مذاکرات میان مسکو و آنکارا درمورد منطقه ادلب در شمال غربی سوریه باشد. پایگاه روسیه می‌تواند مانع از هرگونه اقدام ترکیه در جهت کنترل منطقه عین العرب شود.
وی افزود مذاکرات میان آمریکا و ترکیه پیش از سال ۲۰۱۹ درمورد نفوذ ارتش ترکیه به عمق ۳۵ کیلومتری در داخل اراضی سوریه بود اما وقتی روسیه وارد منطقه شد، گفت‌وگو به عمق تنها ۱۰ کیلومتر محدود شد.
در سال ۲۰۲۲، «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه علی‌رغم مخالفت‌های آمریکا و روسیه، تهدید به کنترل منطقه عین العرب کرد، اما ارتش ترکیه به سمت این منطقه حرکت نکرد، هرچند اردوغان اعلام کرد که کشورش تمام اقدامات لازم را انجام داده است. منطقه عین العرب همواره مهمترین هدف طرف ترکیه‌ای بوده است تا مناطق تحت نفوذ خود در شمال سوریه را از نظر جغرافیایی به شرق و غرب فرات متصل کند.
«هشام گونِی» تحلیلگر مسائل سیاسی ترکیه در ارتباط با احداث پایگاه در عین العرب توسط روسیه گفت این اقدام پیام اطمینان‌بخشی برای ترکیه دارد مبنی بر اینکه روسیه کنترل وضعیت منطقه را در دست دارد و در مبارزه با گروه‌هایی که از نظر آنکارا تروریست هستند، در کنار ترکیه خواهد بود.
انتهای پیام/