امام جعفر صادق (ع) بشریت را به سوی علم و دانش رهنمون ساخت

به گزارش نصر، حجت السلام والمسلمین محمد خلیلی در گفت‌وگویی اظهار کرد: عصر امام جعفر صادق‌(ع) یکی‌ از دشوارترین، پیچیده‌ترین، طوفانی‌ترین و بحرانی‌ترین دوران تاریخ‌ اسلام‌ بوده است.
وی افزود: پیچیدگی‌ها و دشواری‌های دوران امامت آن بزرگوار به حدّی بود که با کوچک‌ترین خطا ممکن بود بنیان‌های جامعه به تباهی کشیده و کار امامت و رهبری را در هم ریزد، مسلمانی را از رونق بیندازد و اسلام را با چالشی جدّی روبرو سازد.
وی ادامه داد: امام جعفر صادق‌(ع) در این شرایط با جهادی خستگی ناپذیر و مبارزه‌ای نفس‌گیر، آن دوران پیچیده و دشوار، شرایط طوفانی و بحرانی را به دوران طلایی و تمدن واقعی تبدیل کرد. 
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان آذربایجان شرقی اضافه کرد: جهاد خستگی ناپذیر و مبارزه نفس‌گیر آن بزرگوار در آن شرایط، چنان عظیم و بزرگ بود که در تاریخ اسلام جاودانه شد.
وی با اشاره به ابعاد شخصیتی امام صادق‌(ع) عنوان کرد: یکی از این ویژگی‌ها عبودیت ایشان است که در منابع روایی این چنین نقل شده است: «مَا تَقَرَّبَ إِلَیَّ عَبْدِی بِشَیْءٍ أَحَبَّ إِلَیَّ مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَیْهِ، هیچ بنده‌ای به من تقرّب پیدا نکرده است با چیزی که نزد من محبوب‌تر از انجام واجبات باشد.
وی با بیان اینکه امام صادق(ع) اسوه بردباری و بخشش نیز است، گفت: از دیگر ویژگی‌های امام صادق (ع) می‌توان به سخاوت و گشاده‌دستی ایشان اشاره کرد .
خلیلی افزود: در برخی منابع روایی نقل شده است: «امام صادق(ع) در مدینه باغ خرمایی احداث کرده بودند که خود با یاران به آن رسیدگی می‌کردند تا به ثمر برسد، این روش عترت رسول خدا (ص) بود که همواره به تولید و عمران و آبادگری توجه شایانی داشتند، هنگامی که باغ به ثمر می‌نشست وقت بهره‌برداری فرا می‌رسید، حضرت دستور می‌دادند از آخر باغ قسمتی از دیوار را سوراخ کنند تا دیگران و رهگذران بتوانند از میوه باغ بهره ببرند.
وی تشریح کرد: امام صادق(ع) پیام شفاف و الگوی حسنه برای همگان است تا اینکه در اوضاع بحران به جای انبار کردن مواد مصرفی به فکر دیگران باشیم و به نوعی قدمی در جهت التیام بخشیدن درد دیگران و برطرف کردن کمبودها برداریم و تنها به فکر خورد و خوراک خود و خانواده خویش نباشیم.
وی با اشاره به همزمانی حکومت‌ها در دوران حیات امام جعفر صادق‌(ع) اذعان کرد: در دوران امامت امام صادق‌(ع)، حوادث سیاسی مهمی رخ داد که از جمله آن‌ها جنبش علویان (قیام زید بن علی در سال ۱۲۲ و قیام محمد بن عبدالله بن حسن و برادرش ابراهیم در سالهای ۱۴۵ و ۱۴۶ هجری) و جنبش عباسیان بود که به دنبال آن حکومت اموی سقوط کرده و عباسیان روی کار آمدند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: جدایی عباسیان و علویان نیز که زمینه‌های آن قبل از به حکومت رسیدن آل عباس آماده شده بود، از جمله حوادثی است که در زمان آن حضرت به وقوع پیوست.
وی با بیان اینکه بخش امامت زندگانی امام جعفر صادق‌(ع) را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد، گفت: قسمت اول زندگی امام جعفرصادق‌(ع) از سال ۱۱۴ هجری تا ۱۴۰ هجری است که در این دوره امام از فرصت مناسبی که به وجود آمد، استفاده کرد و مکتب جعفری را به تکامل رساند. 
وی اضافه کرد: امام در این مدت، ۴۰۰۰ دانشمند تحویل جامعه داد و علوم و فنون بسیاری را که جامعه روز تشنه آن بود به جامعه اسلامی ارزانی کرد.
حجت الاسلام خلیلی با اشاره به قسمت دوم زندگی امام که شامل هشت سال آخر عمر ایشان است، اظهار کرد: در این دوره، امام بسیار تحت فشار و اختناق حکومت منصور عباسی قرار داشت و دائماً تحت نظر بود و مکتب جعفری عملاً تعطیل شد.
وی گفت: در میان ائمه اطهار(علیهم‌السلام) امام ششم را صادق می‌نامند چرا که نام او در نزد اهل آسمان صادق است.
وی با بیان اینکه امام صادق(ع) توجه و عظمت ویژه‌ای در میان تمام اقشار مذاهب داشتند، گفت: درباره عظمت امام صادق‌(ع) نه تنها توسط شیعیان به فراوانی سخن گفته شده است بلکه در این باره جمع کثیری از دانشوران و بزرگان اهل سنت و جماعت لب به سخن گشوده‌اند. 
وی ادامه داد: پیشوایان مذاهب اهل سنت، عالمان نامدار اسلامی و صاحب نظران زبردست درباره برجستگی‌های علمی، عملی، اخلاقی، کرامت و عظمت آن امام هدایت، امام جعفرصادق (ع) بسیار سخن گفته‌اند.
 خلیلی بیان کرد: ابو حنیفه پیشوای فرقه حنفی که از نظر زمانی معاصر با امام صادق‌(ع) بود، درباره عظمت امام صادق (ع) اظهارات و اعترافات خوبی دارد. 
وی مطرح کرد: همو درباره عظمت علمی امام صادق‌(ع) این چنین می‌گوید، لولا جعفربن محمد ما علم الناس مناسک حجهم، اگر جعفربن محمد نبود مردم احکام و مناسک حجشان را نمی‌دانستند.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی اشاره‌ای به نقش اجتماعی امام جعفر صادق (ع) در تاریخ کرد و گفت: امام صادق(ع) در شرایطی قرار داشت که اختلافات، پراکندگی و کشمکش‌های سیاسی در میان بود همچنین مسائل اسلامی آنچنان گسترده شده بود که احتمال فروپاشی جامعه آن روز را به دنبال داشت.
وی تشریح کرد: بزرگان آن روزگار یکدیگر را قبول نداشته و شدیدترین حملات به همدیگر را روا می‌داشتند در چنین زمانه و شرایطی نقش امام صادق‌(ع) در پیشرفت علوم مختلف باعث شد تا برای امت اسلامی زمینه را آماده سازد و شکوفایی علم و تمدن اسلامی باعث افتخار مکتب حیات‌بخش اسلام شود که برای همین موفق شد در شرایط پیچیده آن عصر امت اسلامی را به رشد و کمال علمی برساند.
حجت الاسلام خلیلی مطرح کرد: در دانشگاه بی‌نظیر امام صادق (ع) افزون بر دانش‌های تفسیر علوم قرآن، حدیث فقه اصول و معارف دینی، علوم مختلف دیگری چون ریاضی، طب، فیزیک، شیمی، ستاره‌شناسی و قلکیات جانورشناسی و ده‌ها رشته دیگر که هریک سرفصل و منشا برای گسترش این علوم در میان بشر قرار گرفت تدریس می‌شد.
وی بیان کرد: گستردگی حوزه و دانشگاه امام صادق(ع) حقیقتی است که دوست و دشمن به آن معترف بوده و کسی جرات انکار آن را ندارد که تشکیل و راه‌اندازی هسته مرکزی چنین پایگاه مهم علمی در آن زمان از ضروریات جامعه اسلامی بود اما یکی از نیازهای مهم آن دوره تعیین ضوابط و چهارچوب عمل برای علما و معرفی الگوهای موفق عینی در کنار گسترش خود علوم و دانش‌ها بود.
وی با اشاره به کثرت تعداد شاگردان خاص امام صادق(ع)، گفت: محدثان، نام راویان موثق آن امام را گرد آورده‌اند که شمار آنان، با وجود اختلاف در آرا و گفتار به چهارهزار تن می‌رسد. 
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی اذعان کرد: تنها ابن عقده زیدی در کتاب رجال خود، چهار هزار راوی برای آن حضرت برشمرده و کتاب‌های آنان را یاد کرده است و تنها یکی از راویان آن حضرت به نام ابان بن تغلب، ۳۰ هزار حدیث از آن امام نقل کرده است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از پرورش‌یافتگان مکتب امام صادق (ع) خود از دانشمندان و بزرگان فقه‌های زمان خود بوده‌اند، ادامه داد: از جمله میتوان به زرارة بن اعین و دو برادرش بکر و حمران، جمیل بن صالح و جمیل بن دراج و محمد بن مسلم طائفی و برید بن معاویه و هشام بن حکم و هشام بن سالم و ابوبصیر و عبیدالله و محمد و عمران حلبی و عبدالله بن سنان و ابوالصباح کنانی و بسیاری دیگر از فضلا اشاره کرد.
انتهای پیام/