چالش سرویس های بهداشتی عمومی در صنعت گردشگری تبریز

به گزارش نصر، 19 نوامبر مصادف با 28 آبان روز جهانی «توالت» نامگذاری شده است و به همین بهانه سرویس های بهداشتی در سطح شهر تبریز را مورد بررسی قرار دادیم. اما با قدم زدن در سطح شهر تبریز خواهیم دید در برخی سرویس ها شیرهای آب شکسته، قطعی آب‌، ظرف خالی مایع دستشویی و محیطی غیر بهداشتی از جمله مواردی هستند که کلیات نزدیک به ۱۵٠ واحد یا ۶٠٠ چشمه سرویس بهداشتی عمومی تبریز را تشکیل می دهند.
عدم نظارت بر نظافت سرویس های بهداشتی، همچنین ضعف مشهود در بحث نگهداری این اماکن از نکات قابل توجه این موضوع ساده و البته مهم است. ناگفته نماند که در بسیاری از نقاط شهر تبریز از جمله وادی رحمت سرویس بهداشتی مختص معلولین با روشویی های کوتاه و قابل دسترس و اتاقک های همسطحی که براحتی یک ویلچر می تواند در آن عبور مرور کند.
چندی پیش وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سفری که به کشور تاجیکستان داشت، از مدیریت، امکانات و بهداشت سرویس های بهداشتی مساجد تاجیکستان حیرت زده شده و از وضعیت سرویس های بهداشتی داخل کشور انتقاد و خواستار رسیدگی به وضعیت آنها شد. این حرکت وزیر هر چند موجب تعجب برخی از شهروندان شد، اما دقت وزیر گردشگری به مسئله ای ساده، اما مهم سرویس های بهداشتی در شهرها و مراکز گردشگری موجب تمجید فعالان این صنعت شد.
 
مردم چه می گویند؟
در مسیر پل قاری با علی قربانی یکی از اصناف منطقه هم صحبت می شوم، قربانی ۵۴ ساله و بیش از سی سال است که در این محل مغازه دارد. او درباره وضعیت سرویس های بهداشتی های منطقه می گوید: «سرویس‌های بهداشتی ما هیچ نشانی از تابلوهای راهنما ندارند، اگر امروز یک گردشگر به شهر ما بیاید، بدون کمک شهروندان نمی‌تواند سرویس بهداشتی را پیدا کند. البته مردم هم باید در استفاده صحیح و نگهداری سرویس ها سلیقه به خرج دهند و شهر را خانه دوم خود ببینند که متاسفانه در بسیاری موارد اینطور نیست، البته فراموش نکنیم که رسانه و شهرداری و حتی میراث فرهنگی باید روی فرهنگ سازی این موضوع با مردم کار کنند.»
طبق شنیده هایم از وضعیت اسفبار سرویس بهداشتی یکی از مساجد خیابان دارایی سوم، یک سری هم به آنجا زدم و با یکی از اصناف محل در مورد این موضوع گفتگو کردم؛ علی سلیمی نزدیک ده سال است که در خیابان دارایی سوم به عنوان کسبه مشغول فعالیت است، وی در مورد اوضاع سرویس بهداشتی مسجد کوچک می گوید: «سال هاست که اوضاع این سرویس همین است، شما نمی توانید بدون ماسک حتی از پله ها پایین بروید چه برسد که از توالت استفاده کنید. این سرویس بهداشتی چسبیده به مسجد است و شهرداری ناحیه دو منطقه ۱٠ چند قدم با آن فاصله دارد، ولی برای کسی مهم نیست که وضعیت سرویس بهداشتی مورد نظر را ساماندهی کند.»
در خیابان هفده شهریور به خانم میانسالی می رسم و با او هم صحبت می شوم و نظرش را در مورد وضعیت سرویس های بهداشتی می پرسم. زهرا اکبری که معلم بازنشسته است، درباره وضعیت سرویس های بهداشتی شهر گفت: «من سی سال است که ساکن این محل هستم، زمانی که در حال پیاده روی هستم، بسیاری از اوقات اتفاق افتاده است که مسافران محل سرویس های بهداشتی را از من جویا شده اند، چرا که یک تابلو راهنما برای این اماکن قرار داده نشده است.»
 
نگهداری سرویس های بهداشتی فراموش شده است
در ادامه پیگیری این گزارش به سراغ پیمانکار و سرمایه گذار بخش خصوصی و طراح سرویس بهداشتی هوشمند در تبریز می روم تا نظر رضا مظلومی و فیروز حیدری را راجع به وضعیت سرویس های بهداشتی موجود در سطح کلان شهر تبریز بدانم. حیدری از ضعف مدیریت شهری در این حوزه گلایه دارد و می گوید: «شهرداری عملاً نظارتی بر نفرات نگهبان این سرویس ها، بحث نگهداری، زیباسازی این اماکن ندارد، حتی در بحث جانمایی سرویس ها هم ضعف مدیریتی و نظارتی مشهود است. برخی سرویس ها در مکان هایی بدور از دید و دسترس گردشگران مانند ائل باغی ساخته شدند و بجز عدم کارایی و صرف بودجه های کلان، اکنون شهرداری هزینه نگهداری و حقوق نگهبان سرویس را هم باید از بیت المال پرداخت کند، در حالی که عملاً هیچ استفاده ای بخاطر مکان نامناسب برای مردم ندارد.»
وی همچنین در مورد سرویس بهداشتی هوشمند ساخت خود می گوید: «این سرویس بهداشتی هوشمند را در ابتدای ائل باغی و حاشیه اتوبان کسایی طراحی، احداث و به بهره برداری رساندیم که سیستم های شیرآلات، تصفیه فاضلاب و ورود و خروج آن بصورت هوشمند طراحی و ساخته شده اند.»
 
مدیران شهری به فکر گردشگران و معلولان باشند
در ادامه با رشید رجب پور، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و گردشگری و زیارتی استان آذربایجان شرقی در رابطه سرویس های بهداشتی و صنعت گردشگری صحبت کردم تا نظرش را در رابطه با صنعت گردشگری با معضلی بنام سرویس های بهداشتی بدانم. او درباره کمیت و کیفیت سرویس های بهداشتی در سطح شهر تبریز گفت: «من از مدیران شهری سوالی دارم، آیا به فکر آبروی تبریز هستید؟ سرویس های بهداشتی سطح شهر را ایجاد کردید دستتان درد نکند، ما هم مقصریم چون باید از امکانات موجود درست استفاده کنیم، ولی شهرداری زمانی که در حال طراحی و ساخت یک سرویس بهداشتی است از لحاظ جانمایی، سهولت استفاده برای افراد معلول و بیمار و به آبروی شهر نزد گردشگران خارجی و داخلی فکری می کند؟ بگذارید یک مثال واضح و روشن برایتان بزنم، چند روز پیش به ساختمان بهاران تقاطع گلگشت مراجعه کردم، بیش از 100 مطب آنجا قرار دارند و آن همه مراجعه در مقابل تنها سه چشمه توالت و با ۹ پله پایین تر از همکف! حالا این را باید در نظر گرفت که از ساختمان بهاران بجز افراد بیمار، سالخورده و قطعاً ویلچری چه کسی می خواهد استفاده کند؟»
رجب پور ادامه داد: «منطقه ائل گلی یکی از جاذبه های توریستی ماست، گردشگری اگر بخواهد در مسیر ۳ کیلومتری جاده ائل گلی تردد کند و نیاز به سرویس بهداشتی داشته باشد چکار باید بکند؟ و یا سرویس های مساجد راسته پنبه بازار و برخی دیگر در بازار تبریز توسط خیرین خارج از کشور بهسازی و تعمیر اساسی شدند. البته بنده منکر خدمات شهرداری نیستم و قطعاً سرویس بهداشتی های زیادی با نگهداری مناسب هم در تبریز داریم، ولی اکثر سرویس های سطح شهر تبریز وضعیت نگهداری مناسبی ندارند. امیدوارم متولیان امر از شهرداری و میراث فرهنگی گرفته تا سازمان های گردشگری و رسانه ها بیشتر روی فرهنگ سازی استفاده صحیح از سرویس بهداشتی و همچنین مدیریت شهری روی ساخت سرویس های مناسب با جانمایی مناسب و متناسب با استفاده معلولین و نگهداری بهتر کار کنند.»
 
بخش خصوصی پیشگام طرح های مدرن شهری
در ادامه گزارش به سراغ یکی از متولیان حوزه گردشگری در بدنه مدیریت شهری می روم و با مدیر سازمان توسعه گردشگری شهرداری تبریز گفتگو می کنم. محمدرضا عیوضی، معاون توسعه گردشگری سازمان فرهنگی، هنری، اجتماعی و ورزشی شهرداری تبریز در این رابطه به خبرنگار نصر می گوید: «در ارتباط با سرویس های بهداشتی نه تنها در تبریز بلکه در بیشتر نقاط کشورمان با مشکل مواجه هستیم، البته در ایجاد مشکل عوامل متعددی دخیل هستند که مهمترین آنها موضوع فرهنگی است، به نظر می رسد ما در زمینه الگو سازی فرهنگی در این زمینه کم کاری کرده ایم و ضرورت دارد در آموزش های شهروندی به این مقوله به روش های مختلف پرداخت شود.»
وی اضافه می کند: «شهرداری تبریز حدود ۶٠٠ چشمه توالت در سطح ساخته است، البته که در زمینه تعداد سرویس های بهداشتی با استانداردها فاصله داریم، اما در محل هایی که سرویس های بهداشتی احداث شده اند شهروندان و استفاده کنندگان نتوانسته اند وظایف خودشان را به درستی انجام بدهند. با نگاه و بررسی وضعیت فعلی سرویس های بهداشتی می توان به این نتیجه رسید که نحوه مدیریت سنتی فعلی سرویس های بهداشتی در سطح شهر موفق نبوده و ضرورت دارد نگاه دیگری به این موضوع داشته باشیم.»
 عیوضی در ادامه می گوید: «بخش خصوصی با بررسی و بهره گیری از نخبگان شهر سرویس های هوشمند را طراحی کرده و به بهره برداری رسانده که مورد توجه همگان قرار گرفته و شهرداری با آغوش باز از این نوآوری استقبال کرده است. در سال های اخیر هم معاونت فنی و عمرانی شهرداری کلان شهر تبریز با همکاری مناطق ده گانه شهرداری تبریز در این خصوص اقداماتی انجام داده اند، اما سرویس بهداشتی هوشمند با مدیریت بخش خصوصی با نگاهی متفاوت و به روز خواهد توانست تا حدود بسیار زیادی این مشکل شهروندان و گردشگران را حل نماید، همان گونه که استحضار دارید، سرویس های بهداشتی موجود در مراکز خرید بزرگ شهر از استاندارد قابل قبولی برخوردار هستند و غالب همشهریان و گردشگران رضایت کامل دارند.»
وی ادامه می دهد: «در بیشتر کشورهای منطقه و دنیا، گردشگری و رشد و توسعه آن از اولویت های اصلی و اولیه تصمیم سازان و تصمیم گیران آن کشورها هستند که نمود آن را در بودجه اختصاص یافته به صنعت گردشگری و انواع برنامه ها و اقدامات در حوزه گردشگری شان می توان دید، لذا با انجام برنامه های نرم افزاری و سخت افزاری، عملکرد موفقشان در حوزه گردشگری را شاهد هستیم، یعنی در کنار سرمایه گذاری ها با الگوسازی های مرتبط، ترکیب جذابی را به وجود می آورند که شامل بناهای زیبا و رفتار زیباتر مردمانشان است.»
 
قیاس ضرغامی مع الفارق است!
عیوضی با اشاره بر صحبت های وزیر میراث فرهنگی افزود: « آقای ضرغامی قبل از مقایسه توالت های عمومی تاجیکستان با توالت های عمومی کشورمان باید توجه کند که در بیست سال اخیر چند برنامه آموزشی الگوسازی استفاده از سرویس های بهداشتی عمومی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اجرا شده است؟ و یا در ارتباط با همراه کردن مردم در این موضوع چه برنامه ریزی و اقداماتی از سوی رسانه ملی تحت مدیریتشان انجام گرفته است، صرف ساختن سرویس های بهداشتی تیپ در کل کشور بدون لحاظ کردن پیوست های فرهنگی، اجتماعی و حتی جغرافیائی، به تنها مشکلی را حل نخواهد کرد.»
 
گزارش از آرش شهبازی
 
انتهای پیام/