ایتالیایی کوچک در قلب تبریز/ سفر زمان در قعر کوچه های ناشناخته

به گزارش نصر، موارد مختلفی از جمله شرایط آب و هوایی می تواند در بافت و شکل ساختمان ها و کوچه های یک شهر تاثیر بگذارد.
مثلا خانه های مردم در شمال کشورمان با مناطق کویری تفاوت های بسیاری هم از لحاظ شکل و ظاهر و هم از لحاظ جنس مواد به کار رفته از قدیم داشته است.
تبریز نیز بخاطر داشتن آب و هوای کوهستانی شاخصه های مخصوص این منطقه را در ساختمان سازی مد نظر داشته اما کم کم می توان گفت با گذر زمان و پیدایش مدرنیته و آپارتمان نشینی، تفاوت ساختمان های مناطق مختلف کمرنگ شد.

برج های قد علم کرده چهره شهر را تکراری می کنند
به طوریکه ساختمان های قد کشیده که شانه به شانه هم در راستای خیابان و کوچه های تبریز ایستاده اند چندان تفاوتی با برج ها و آپارتمان های شمال یا جنوب کشور ندارند.
در شهری که چشم ساکنان و عابران به آسمان خراش ها و برج های قد علم کرده عادت کرده است دیدن محله ای که هنوز قامت کوچک و کلاسیک خود را حفظ کرده، چه اندازه می تواند لذت بخش باشد.

قدم زدن در کوچه های ایتالیای تبریز
انتهای کوی کلانتری واقع در محله منظریه تبریز به چند کوچه ختم می شود که در ورودی هر یک تابلوی”کوچه ایتالیایی ها” نصب شده است.
سه کوچه ای که چندان طویل نیستند اما مرز مشهودی را با آن طرف کوی مشخص کرده اند؛ خانه هایی با سقف شیبدار، قدی کوتاه و از همه مهم تر حیاط های نقلی و چشم نواز.
وارد کوچه سوم از محله ایتالیایی ها می‌شوم، نبش کوچه خانه ایست که حصار حیاطش از برگ های پاییزی پرشده و لابه لای آن برگ ها، گل های خشکی هستند که معلوم است از سفر تابستان جامانده اند.
روبه روی  درب خانه ای که پلاک۴۰ دارد، حصار فلزی خانه است که در حیاطش ماشین قدیمی پارک شده، باد کم لاستیک ها و خاک و برگی که روی شیشه هایش نشسته نشان می دهد که مال امروز و عصر کنونی نیست و علاوه بر ماشین شاید گنجینه ای از خاطرات گذشته محسوب می شود.

سفری در زمان با خانه و شورلت قدیمی!
دختری جوان همراه همسرش در خانه هستند، او می گوید که خانه در اصل متعلق به عموی اوست و حدود ۲۰ سال است که در این خانه ساکنند.
چرخی در حیاط که کفپوش آن برگ های خشک پاییزی است و آن شورلت قدیمی شما را به عصر فیلم های قدیمی هالیوودی می برد سفری به کشور و دوره ای متفاوت؛ سفری در زمان.
اکثر خانه های این محله قدیمی هستند و نمای ترک خورده شان از سال های دور سخن می گوید، در امتداد همان کوچه کارگرانی مشغول مرمت و بازسازی خانه ای هستند اما با این تفاوت که شکل قدیمی و بافت خانه حفظ شده و خبری از کوبیدن و ساختن برج نیست.

پناهگاهی از سبزینگی و نشاط…
در انتهای کوچه سوم خانه ایست که از دور چشم انسان را به خود خیره می کند، دیوار و درب خانه کاملا در حصار برگ های سبز است به طوریکه انگار خانه و اهالی آن پناهگاهی از سبزینگی و نشاط برای خود ساخته اند.
در همان حالتی که چشمانم محو تماشای خانه است از پشت پنجره پیرزنی نمایان می شود که چشمش به در دوخته شده و بعد از چند لحظه پیرمرد صاحب خانه از درب خارج و قبل از ادامه حرکتش کلاه پشمی و قدیمی خود را بر سرش محکم می کند.
به سمت او می روم و زمانیکه متوجه سوالم می شود، می گوید: ما حدود۳۰ سال است که اینجا سکونت داریم.
پیرمرد چشمان روشنی دارد و با یادآوری اینکه عجله دارد، ادامه می دهد: ما این خانه را از فرد دیگری خردیدم زمانیکه ایتالیایی ها از اینجا رفتند، به این خانه نیامدیم.
به مسیرم ادامه می دهم و به کوچه دوم ایتالیایی ها می رسم، در ورودی کوچه اتاقک نگهبانی قرار داده شده و نگهبان مسن درحال قدم زدن در کوچه است.

ایتالیایی ها محله ای ۴۸ ساله
او با لحنی صمیمی در خصوص قدمت این محله می گوید: سال ۱۳۵۰ این خانه ها به دستور شاه برای اسکان کارکنان ایتالیایی،ژاپنی و چینی که در پالایشگاه تبریز مشغول کار بودند ساخته شد.
پیرمرد نگهبان ادامه می دهد: بعد از انقلاب که این مهندسان خارجی از اینجا رفتند کسانیکه از وضع مالی خوب برخوردار بودند در این خانه ها ساکن شدند و بعد ها سند و مدارک مربوط را تهیه کردند.
او با دستش به ساختمان هفت طبقه انتهای کوچه اشاره می کند و می گوید: اینجا قبلا مدرسه بود اما بخاطر شکایت اهالی خرابش کردند و بعد از مشارکت آپارتمان ساختند.

داستان مشارکت هایی که برج جانشین می کند!
پیرمرد خوش ذوق به خانه ای اشاره می کند که اکنون فقط خاک هایش باقی مانده و نشان از این دارد که در آینده ای نزدیک ساختمان بلند قامتی جانشین خانه قدیمی خواهد شد.
این نگهبان تبریزی کنار استخر فرسوده می ایستد و ادامه می دهد: اینجا هم قبلا استخر بود و بخاطر شکایت اهالی خرابش کردند.
بسیاری از تبریزی ها از وجود چنین محله ای در تبریز بی خبرند، کوچه هایی که قدم زدن در آنها حس و حال متفاوتی دارد و بخاطر تلفیق فرهنگ ایرانی و اروپایی جاذبه ای متفاوت در بافت شهری تبریز رقم زده است.
سعید نیکوخصلت، عضو کمسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تبریز، بر ایجاد توازن در مناطق و جاذبه های فرهنگی و گردشگری شهر تبریز تاکید می کند و می گوید: نباید جاذبه های تبریز متمرکز در منطقه خاص مثل ائل گولی یا ولیعصر باشد.

حفظ بافت قدیمی، اولینی دیگر برای تبریز…
او در رابطه با پتانسیل محله ایتالیایی ها برای بازدید مردم می گوید: تا به حال این نوع تفکر را نسبت به این محله نداشتم و در اسرع وقت تلاش می کنم از نزدیک به بازدید از این محله بروم.
عضو شورای شهر تبریز قول پیگیری های لازم برای حفظ بافت محله ایتالیایی ها را از شهردار منطقه و اداره کل میراث فرهنگی استان داده و از توجه خبرنگار نسل تدبیر به بافت قدیمی و این محله فراموش شده تبریز تشکر می کند.
بافت های قدیمی و پرتعداد تبریز که متعلق به فرهنگ ایرانی هستند قطعا از اهمیت بالایی برخوردار هستند و حفظ انها ارزشمند است اما درمیان شهری که قامت برج هایش تا آسمان قد کشیده حفظ محله ای که آرام است و قد کوتاه ساختمان هایش آرامش متفاوتی را ایجاد می کند می تواند اولینی دیگر برای شهر اولین ها به ارمغان آورد.
انتهای پیام/