تاکسی های اینترنتی، ایجاد اشتغال یا استثمار

سال ۱۳۹۲ زمان شروع بکار اولین تاکسی اینترنتی در کشور می باشد و در این ده سال چندین شرکت وارد این عرصه شده که با گذشت زمان نمونه هایی از آنها از دور خدمات دهی خارج و در نهایت دو شرکت اسنپ و تبسی بعنوان فعال ترین آنها در امر جابجایی مسافر بجا مانده و در گردونه رقابت با همدیگر قرار دارند.
اما این شرکت های حمل و نقل مسافر به تنهایی قادر به شروع کار نیستند و در آن سوی دیگر این شرکت ها، رانندگانی هستند که با خودرو شخصی خود برای همکاری با آنها باید رضایت بدهند و از آنجایی که میزان اشتغالزایی در کشور در وضعیت مناسبی نبوده و میزان دریافتی قانون کار هیچگاه کفاف زندگی افراد جامعه را نمیدهد بسیاری از نان آوران خانواده ها، کار در ازای حقوق قانون کار را نمی‌پذیرند و بعنوان راننده به این دو شرکت می پیوندند و یا برای جبران کسری هزینه های زندگی بصورت نیمه وقت، خود را در اختیار شرکت های مسافربری می گذارند.
پیوستن به ناوگان اسنپ و تبسی در کمتر از ده دقیقه انجام می شود و فرد می‌تواند پس از ثبت نام کار خود را آغاز نماید.
اما به نظر شما درآمد واقعی رانندگان در این شرکت ها به چه میزان می تواند باشد؟
در تبلیغات گسترده این شرکت ها آمده است رانندگان می‌توانند در این شرکت ها ماهیانه ۳۰ میلیون تومان درآمد داشته باشند اما واقعیت مبلغ بسیار پایینی را نشان می‌دهد.
به طور مثال طبق بررسی های میدانی  فردی با اتومبیل مدل ۹۰ در شهر تبریز روزانه می‌تواند میانگین ۶۵۰ الی ۷۰۰ هزارتومان در قبال ۱۲ ساعت رانندگی درآمد داشته باشد، این افراد از ساعت ۷ صبح شروع بکار می‌کنند و در پایان وقت بدون اینکه خود و خودرویشان استراحتی داشته باشند مبلغ ۸۰۰ هزار تومان کار می‌کنند و شرکت پس از کسر ۱۵ درصد کمیسیون مبلغ ۶۸۰ هزار تومان به حساب رانندگان واریز می‌کند طبق گفته همه رانندگان، ۱۲ ساعت پشت فرمان بودن کاری بسیار طاقت فرسا بوده و بعد از رسیدن به منزل حتی نای صحبت کردن با عیال و فرزندان هم برای ما باقی نمی ماند. بی اختیار در کنجی نشسته و سپس خواب تا صبح روز بعد.
و این روند دو یا سه روز انجام می‌پذیرد و روز بعدی نمی‌توانند صبح زود بیدار شوند و شروع بکار نمایند به ناچار آن روز نیمه وقت کار میکنند.
از سویی بغیر خود فرد خودرو نیز بر اثر کار مداوم ۱۲ ساعته بعد از چند روز حتما مشکلی برایش پیش می آید و بیشتر از هزینه آن فکر اینکه درآمد امروز تعطیل شد و هزینه بار آورده ام به اندازه زیادی تن و روان انسان را کوفته می‌کند.
اما در هر حال اگر روز کارکرد فرد را در طول ماه خوشبینانه ۲۰ روز و هر روز به مبلغ ۶۸۰ هزار تومان در نظر بگیریم میزان درآمد ناخالص راننده در یک ماه ۱۳میلیون و ششصد هزارتومان می‌باشد که اگر ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان را برای استهلاک ، سوخت، بیمه، تصادفات و سایر تعمیرات در نظر بگیریم مبلغ باقی مانده برای راننده ماهیانه ۱۰ میلیون تومان خواهد بود.
البته در صورت بیماری و یا سایر موارد کار تعطیل شود این فرد هیچگاه نخواهد توانست این مبلغ را به دست بیاورد.
مطلبی که حائز اهمیت هست میزان حق کمیسونیست که این شرکت ها در مقابل معرفی مسافر از حقوق آنان کسر می‌کنند هست.
این شرکت ها به طور میانگین ۱۵ درصد از درآمد رانندگان را کسر می‌کنند و شاید در هر سفر مبلغ ۳ هزار تومان چندان به چشم نیاید اما در سال ۱۴۰۱ طبق آمار اعلامی شرکت اسنپ در عملکرد یکساله خود، تعداد رانندگان فعال خود را ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در کل کشور و تعداد سفرهای انجام شده در طول یکسال را ۱/۰۹۵/۱۱۶/۳۵۰ سفر اعلام نموده است اگر کرایه همه سفرها را تنها ۲۰ هزار تومان و کمیسیون این تعداد سفر اعلام شده را تنها ۳ هزار تومان در نظر بگیریم و به این رقم ضرب کنیم مبلغ درآمد اسنپ از معرفی مسافر به راننده رقم ۳/۳۸۵/۳۴۹/۰۵۰/۰۰۰ تومان در سال ۱۴۰۱ خواهد بود.
همه رانندگان تاکسی های اینترنتی که با آنها به گفتگو پرداخته ایم از درصد بالای کمیسیون سفر ها ناراضی بودند و در این رابطه متاسفانه نه شرکت پاسخگو می باشد و نه دست‌اندرکاران امر.
البته چندی پیش سخنگوی شورای عالی قیمت گذاری کشور در یک برنامه تلویزیونی به بالا بودن کمیسیون شرکت های حمل و نقل اینترنتی اذعان نموده و گفته بود که شورای قیمت گذاری در این امر مداخله و ورود خواهد کرد که متاسفانه با گذشت زمان نزدیک به یکسال هنوز ورود نکرده است.
این شرکت ها در مقابل اعتراضات رانندگان، کمیسیون شرکت های خارجی را پیش می‌کشند که در خارج از کشور فعالیت دارند اما با نگاهی به خدمات دهی آنها روشن می‌شود که مبلغ اخذ شده آنها در مقابل خدمات دهی شان می باشد.
به طور مثال:
کمیسیون اوبر به عنوان بزرگ‌ترین تاکسی اینترنتی در جهان، برابر با 25 درصد از هزینه هر سفر است.
شرکت لیفت نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تاکسی اینترنتی در جهان، 25 درصد از هزینه هر سفر را به عنوان کمیسیون دریافت می‌کند.
در مقابل شرکت دی‌دی بزرگ‌ترین تاکسی اینترنتی در چین است. در قوانین شرکت دی‌دی آمده که رانندگان در چهار ماه نخست کار خود هیچ کمیسیونی پرداخت نکنند اما پس از آن 13 درصد از هزینه هر سفر به عنوان حق کمیسیون شرکت دی‌دی در نظر گرفته می‌شود.
اما طبق یک جستجوی ساده در بستر اینترنت می‌توان این نکته را دریافت که شرکت های فوق در مقابل دریافت کمیسیون، خدماتی از قبیل: مرخصی با حقوق، بیمه تامین اجتماعی و حق بازنشستگی، خدمات درمانی ارزان قیمت و گاهی رایگان، تامین قطعات ، تعمیر و تامین ارزان قیمت و گاها رایگان، ارائه وام های کم بهره برای خودروهای فرسوده و ... را بعنوان جزئی از خدمات خود به رانندگان ارائه می‌کنند.
البته شرکت اسنپ در اپلیکیشن خود باشگاه رانندگان را معرفی کرده است که به ظاهر بعضی خدمات را با تخفیف ویژه ای در اختیار رانندگان قرار داده است بعنوان مثال محل هایی را بعنوان خدمات دندان پزشکی، تعویض روغن، یا مرکز خرید به رانندگان معرفی می کند که در واقعیت یا با قیمت های بازار یکسان هستند و یا گران تر از آنها خدمات ارائه می نمایند رانندگان فقط گازسوز کردن خودرو از طرف اسنپ را مزیت این شرکت می‌دانند که با هزینه یک سوم قیمت انجام می شود.
با توجه به تفاسیر فوق به نظر می‌رسد شرکت های مسافربری اینترنتی بزرگترین مرکز کارآفرینی کشور هستند که به لحاظ عدم نظارت مسولین امر عملا حق مسلم شاغلین آنها پرداخت نمی‌گردد.
محمدرضا چرخی 
انتهای پیام/