خبر/
فقر، مهم ترین عامل بروز کودک همسری است
نصر: به اعتقاد بسیاری از کارشناسان حوزه کودک آسیب های فراوانی در کمین کودکانی است که در سنین پایین ازدواج می کنند. این درحالی است که بر اساس آماری که سازمان ثبت احوال در سال 96 منتشر کرده، در 14.7 درصد ازدواج های ثبت شده در استان زنجان، سن دختر کمتر از 15 سال بوده است.
به گزارش سرویس اجتماعی نصر، معضلات اجتماعی اغلب همراه با آسیب هایی هستند که یا به سختی می توان آن ها را جبران کرد و یا از اساس جبران ناپذیرند. کودک همسری از جمله معضلاتی است که در بسیاری از موارد غیرقابل جبران بوده است و آسیب شناسی موضوع کودک همسری یکی از راه های جست و جوی حل این معضل اجتماعی است. با توجه به اهمیت و فراگیر بودن موضوع به بررسی آسیب های ناشی از کودک همسری پرداخته ایم.
کودک همسری نوعی از پدیده کودک آزاری است، از آنجایی که این پدیده را خانواده ها زیر پوشش قرار می دهند و به نوعی حتی تحت حمایت و اجبار خانواده ازدواج کودک شکل می گیرد، شناسایی و بررسی آن روندی بسیار پیچیده و دشوار است.
در این زمینه "ساناز برزگر"، روانشناس و فعال حقوق کودک درباره آسیب ها و معضلات ناشی از ازدواج زودهنگام و در سنین پایین گفت: کودک همسری دو آسیب کلی به همراه دارد. نخست آسیب فردی است که به دنبال ازدواج کودکان بروز می کند و دیگری آسیبی است که در زندگی جمعی وارد می شود.
وی به دلیل معضل کودک همسری اشاره کرد و گفت: این پدیده با وجود برخورداری از کارکردهایی که در برهه هایی از تاریخ اجتماعی انسان چه بسا دارای کارکردهای مناسبی نیز بوده است؛ با پیشرفت و تحولات اجتماعی و فرهنگی حاصل از توسعه اقتصادی و صنعتی جوامع و نوسازی و مدرنیزاسیون آن ها، امروزه از آثار و تبعات آسیب شناختی مهمی برخوردار است.
وی افزود: بی تردید کودکی که قدرت تحلیل محدودی دارد، قدرت تصمیم گیری محدودتری هم خواهد داشت. در واقع دوران کودکی زمان آموزش و توانمندی است و افراد جامعه در این دوران وارد فرایند جامعه پذیری خواهند شد.
وی ادامه داد: اما ازدواج در دوران کودکی نه تنها امکان کسب آموزش مناسب را از کودک سلب می کند بلکه باعث می شود فردی که بدون ورود به فرایند جامعه پذیری وارد جامعه می شود نتواند جایگاه مناسبی در جامعه بدست بیاورد.
وی تاکید کرد: در واقع فردی که توانمند نشده است، پس از ازدواج زود هنگام با هزاران مشکل مواجه خواهد شد؛ چرا که چنین فردی نمی تواند در مناسبات اجتماعی مناسب حضور یابد و اثر کمتری در حوزه تولید اقتصادی و ارزش افزوده کشور خواهد داشت.
برزگر اظهار کرد: از آنجایی که بسیاری از قربانیان کودک همسری در خانواده های فقیر زندگی می کنند، ازدواج های این چنینی به استمرار فقر در خانواده ها منجر خواهند شد. کودکی که از حمایت های خانواده برخوردار نیست در مناسبات اجتماعی هم موثر نیست و فقر در زندگی او ادامه می یابد.
این روانشناس اذعان کرد: البته گاهی برخی از کودکانی که در سنین پایین زندگی مشترک را آغاز می کنند از حمایت های لازم برخوردار هستند و زندگی موفقی را تجربه می کنند اما واقعیت این است که تعداد آنها بسیار محدود است و همه افرادی که در کودکی زندگی مشترک را آغاز می کنند از حمایت های لازم برخوردار نیستند.
وی با تاکید بر اهمیت رضایت دو طرف هنگام ازدواج تصریح کرد: موضوع مهم دیگری که در این رابطه وجود دارد این است که در هنگام ازدواج هر دو نفر باید برای ازدواج رضایت کامل داشته باشند این درحالی است که در این دسته از ازدواج ها امکان تامین رضایت کامل کودک وجود ندارد. از سوی دیگر در حالی که در جامعه ما یک فرد زیر 18 سال امکان انجام هیچ معامله ای را ندارد چگونه است که می تواند با ازدواج همه زندگی و آینده اش را معامله کند.
تهدید‌ات پس از طلاق برای کودک همسری در شرایطی که بسیاری از مخالفان تصویب لایحه کودک همسری و افزایش سن ازدواج معتقدند ازدواج در سن کودکی به طلاق کمتری منجر می شود این فعال حقوق کودک به نکته مهم تری اشاره می کند و آن افزایش آسیب و خطراتی است که این کودکان را پس از طلاق تهدید می کند.
برزگر درباره آسیب های ناشی از طلاق کودکان گفت: این کودکان اگر طلاق بگیرند بیش از افراد بزرگسال مطلقه آسیب پذیر خواهند بود. در جامعه ما نگاه به افراد مطلقه بخصوص زنان منفی است هر چند که این نگاه را به هیچ وجه قبول ندارم اما این موضوع حقیقتی انکار ناپذیر است. متاسفانه نگاه های منفی و سوء استفاده از کودکان مطلقه به مراتب بیشتر از افراد بزرگسال است.
وی تاکید کرد: کودک همسری مانع فساد نمی شود برخی دیگر اما کاهش فساد اخلاقی در میان افرادی که در سنین پایین ازدواج می کنند را دلیل تایید پدیده کودک همسری عنوان می کنند. توجیهی که با مخالفت بسیاری از متخصصان و کارشناسان مواجه است.
روانشناس حوزه کودک اذعان کرد: برخی گمان می کنند اگر فردی در سنین پایین ازدواج کند دچار فساد اخلاقی نمی شود. اما من یک سوال دارم مگر راه جلوگیری از فساد تنها ازدواج است. حقیقت این است که ازدواج می تواند آخرین راه برای پیشگیری از فساد اخلاقی باشد.
برزگر با اشاره به فقر به عنوان مهمترین عامل بروز کودک همسری است، اظهار کرد: فقر اقتصادی مهم ترین عامل و پس از آن فرهنگ عمومی و قومی عامل دیگر بروز کودک همسری به شمار می آید. در این راستا می توان گفت بخشی از عوامل ریشه فرهنگی و عمده دلیل، فقر اقتصادی است.
برزگر در ادامه به نقش قانون در جلوگیری از کودک همسری تاکید کرد و افزود: قطعا قانون تاثیر‌گذار و بازدارنده است و می تواند فرهنگ ساز باشد. اما نکته مهم این است که در کنار قانون باید بخش حمایتی هم وجود داشته باشد. مجموعه حاکمیتی باید به گونه ای از خانواده‌هایی که دچار فقر مزمن هستند حمایت کند تا آن ها به خاطر فقر اقتصادی به دنبال کاهش نان خور‌های خود نباشند.
این فعال حوزه کودک اظهار کرد: آگاه سازی بسیار مهم است؛ خانواده ها باید بدانند کودکی که آمادگی احساسی و توان جسمی ازدواج را ندارد با ازدواج دچار نقصان غیرقابل جبران خواهد شد.
وی ادامه داد: همچنین سازمان های مردم نهاد و رسانه ها می توانند نقشی جدی در آگاهی رسانی و فرهنگ سازی جامعه ایفا کنند. همچنین آنها می توانند با طرح مطالبه از دولت ها برای کنترل و کاهش فقر اقدام کنند.
وی در پایان اظهار کرد: برای پایان دادن به کودک همسری و عواقب و نتایج آن برای جامعه چه باید قوانینی برای جلوگیری از ازدواج کودکان در کشور وضع و اجرا شود. یکی از این قوانین افزایش حداقل قانونی سن ازدواج است. اما در کنار این قانون باید قوانین دیگری نیز نظیر ثبت اجباری ازدواج و تحصیل اجباری در نظر گرفته شود. بهبود شرایط خانواده ها و ریشه کن کردن فقر شدید که عامل و انگیزه اصلی بسیاری از ازدواج های کودک همسری است، از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. آموزش مهارت های کاری به دختران به خصوص در مناطق روستایی برای کمک به اقتصاد خانواده موجب می شود که خانواده ها از درآمد کوتاه مدت کودک همسری دختران خود بگذرند.
انتهای پیام/
سحر مغفرت