نظامی همواره رابطه شعر و شرع را حفظ کرد

به گزارش نصر، دکتر صفر نصراله زاده، رئیس دانشگاه تبریز، در این همایش ضمن خیر مقدم به شرکت کنندگان با بیان اینکه نظامی شاعری وارسته، زهدپیشه و باتقوا بود، گفت: در دوران رواج مدیحه‌سرایی و هجوم شاعران مداح به دربار شاهان، مثنوی‌های نظامی، همه با توحید و مناجات باری تعالی آغاز می‌شود و نعت‌های حضرت رسول (ص) و گزارش معراج آن حضرت، اوّل و آخر کتاب‌های او را می‌آراید و شاعر در هر منظومه‌ بلند خود، نظری عارفانه به جهان دارد.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه نظامی هرگز در شعر، از محدودة شرع خارج نشد و تا پایان عمر، رابطة بین شعر و شرع را همچنان حفظ کرد، یادآور شد: به خاطر این تعهد بود که او در تمام مثنوی‌های خویش، در دنبال حمد خدا و نعت رسول، قصّه معراج را هم به نظم درآورد.
رئیس دانشگاه تبریز، در بخش دیگر سخنان خود با بیان اینکه نظامی شاعر آزاده‌ای است که آزادگی را در سایه‌ دین اسلام می‌بیند و برای ترویج افکار و اندیشه‌های دینی، تلاش می‌کند، اضافه کرد: شاعر با پناه بردن به آرامگاه دین، دل از تشویش می‌شُوید و از هُولِ روز رستاخیز، به خود هراس راه نمی‌دهد. پناه بردن شاعر از دست دیو ظلمت به حریمِ امن ایمان و شرع، در منظومه‌های نظامی بسیار به چشم می‌خورد.
به گفته وی از دیگر مضامین محوری در اندیشه‌های تابناک نظامی گنجه‌ای، احساس پاکِ میهن‌دوستی و به عبارتی علاقه بسیار او به ایران و آذربایجان است.
دکتر نصراله زاده، در خاتمه تاکید کرد: نظامی به ایران و آذربایجان عشق می‌ورزید و این عشق سوزان، در حالی سر به اوج می‌کشید که همراه با بارقه‌های اسلام‌خواهی و مسلمانی بود.
 
برگزاری برنامه های متنوع در هفته بزرگداشت حکیم نظامی گنجه‌ای
سیدمحمدحسین بلاغی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی نیز در این همایش ضمن قدردانی از میزبانی دانشگاه تبریز با اشاره به برنامه های هفته بزرگداشت حکیم نظامی در استان آذربایجان شرقی گفت: امسال برنامه‌های متعدد و متنوع فرهنگی و هنری در هفته بزرگداشت حکیم نظامی گنجه‌ای در استان آذربایجان شرقی و در این میان در شهر تبریز از 14 تا 21 اسفند برگزار می شود که از جمله این برنامه‌ها می‌توان به برگزاری همایش ملی نظامی گنجه‌ای در دانشگاه تبریز، برگزاری مسابقه نظامی‌خوانی در میان دانش‌آموزان برتر استان، برگزاری کارگاه خوشنویسی از اشعار نظامی گنجه‌ای، برگزاری  نمایشگاه خوشنویسی از اشعار نظامی  گنجه‌ای، برگزاری کارگاه بررسی تصحیحات آثار حکیم نظامی گنجه‌ای، برگزاری شب شعر نظامی گنجه ای و ... اشاره کرد.

حکیم گنجه ای نقطه عطفی در تاریخ ادبیات ایران
دکتر حسن گلی معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی، در ابتدای همایش با اشاره به فلسفه برگزاری همایش ملی بزرگداشت نظامی گفت: همایش بزرگداشت حکیم نظامی‌گنجه‌ای بیشتر به منظور شناساندن اشعار و آثار پرمحتوای این شاعر بزرگ است.
وی در ادامه با بیان اینکه حکیم نظامی گنجه ای شاعر معروف ایرانی قرن ششم هجری، نقطه عطفی در تاریخ ادبیات ایران بوده است، تصریح کرد: نظامی بخش مهمی از تاریخ و هویت فرهنگی ما را تشکیل می دهد و بازخوانی آثار، شخصیت و هویت این شاعر بزرگ ایران زمین برای نسل امروز و فردا ضروری است.

مشارکت گسترده دانش آموزان و نسل نوجوان در همایش
استاد جمشید علیزاده دبیر علمی همایش نیز با اشاره به اهداف برگزاری این همایش گفت: نخستین گام برای برگزاری همایش ملی نظامی گنجه ای، تشکیل کمیته علمی بود که با اولویت موضوعی "تاثیر نظامی در ادبیات بعد از حیات خود" با حضور جمعی از محققان داخل دانشگاه و خارج از دانشگاه  تشکیل شد.
وی در بخش دیگر سخنان خود مشارکت گسترده دانش آموزان و نسل نوجوان در این همایش را از ویژگی مهم این آیین عنوان کرد و یادآور شد: برگزاری نمایشگاه خوشنویسی با استفاده از اشعار ممتاز و معروف نظامی گنجوی و برپایی نمایشگاه خوشنویسی با شرکت خوشنویسان مبرز استان در تالار خاقانی فرهنگ و ارشاد  از جمله دیگر برنامه های فرهنگی و ادبی این همایش بوده است.

حکیم نظامی در زمره شعرای جریان ساز شعر ایران
در ادامه دکتر ابراهیم اقبالی، عضو هیات دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی دانشگاه تبریز طی سخنانی با اشاره به موضوع سخنرانی خود که " نظامی و فضولی" بود، با بیان اینکه حکیم نظامی از شعرای جریان ساز شعر ایران است، گفت: پس از سروده شدن خمسه توسط وی، شعرای بزرگی( شعرای صاحب سبکی نظیر امیر خسرو دهلوی، خواجوی شیرازی و عبدالرحمن جامی) به تقلید از آن بر خاستند.
وی گفت: فضولی منظومه لیلی و مجنون خود را به زبان ترکی به نظم در آورد، یعنی می توان گفت که لیلی و مجنون نظامی است و فضولی در این ترجمه چنان امانت دار است که داستان فرعی« زید و زینب» را که نظامی در بطن لیلی و مجنون آورده و حتی نظامی پژوه معاصر مرحوم حسن وحید دستگردی آن را الحاقی و غیر اصیل می داند، نیز به نظم آورده است.
این استاد دانشگاه تبریز اضافه کرد: فضولی در قالب نیز به نوآوری های نظامی پایبند است و مثل استاد خویش در میان مثنوی، به آوردن قصیده و غزل می پردازد و در کنار اثر اصیل نظامی، خواندن لیلی و مجنون ترکی ملا محمد فضولی هم جایگاه خود را دارد و در ضمن به فهم اثر نظامی کمک می کند.

فردوسی در آینه شعر نظامی
دکتر محمد خاکپور، عضو هیات دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی دانشگاه تبریز از دیگر سخنرانان این همایش بود که به موضوع فردوسی در آینه شعر نظامی پرداخت.
وی با تاکید بر اینکه نظامی با منظومه‌هایی که از داستان‌های کهن وام گرفته، نقش موثری در بقای فرهنگ ایرانی دارد، تصریح کرد: منظومه‌های غنایی نظامی جزو بهترین منظومه‌های ادبیات فارسی است و از این رو نظامی با هنرمندی‌اش در داستان‌پردازی توانسته است فرهنگ ایرانی را زنده نگه دارد.
دکتر خاکپور در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به دو ویژگی مهم جهان بینی نظامی گفت: ایران گرایی و ایمان مداری دو رکن مهم آثار حکیم نظامی است و در همین ارتباط ما نیازمند بازتعریف مسیر نظامی پژوهی در کشور، برای رسیدن به نسخ بیشتری درباره این شاعر بزرگ هستیم.

نظامی گنجه ای استاد بی همتای داستان سرایی
در ادامه همایش، دکتر محمد طاهری خسروشاهی؛ مسئول مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبان دانشگاه تبریز، طی سخنانی، به بررسی " کارنامه نظامی شناسی در منطقه قفقاز و آسیای صغیر" پرداخت.
 وی گفت: آوازه پنج گنج نظامی در گستره ایران فرهنگی، چندان بود که تا قرنها پس از او، هر کجا شاعری به نظم داستانهای عاشقانه دست می‌زد، عمدتاً در اثبات قدرت نمایی خود بیهوده می کوشید و سعی می کرد شیوه نظامی را تقلید کند؛ اما جملگی از ایران و هندوستان تا قفقاز و آسیای صغیر، به ناتوانی خود اعتراف می کردند و نظامی گنجه ای را استاد بی همتای داستان سرایی معرفی می‌کردند.
این پژوهشگر حوزه ادبیات فارسی افزود:  شواهد ادبی نشان می دهد که قبول خاطر و آوازه نظامی در تاریخ ادبیات ایران و آذربایجان، بیشتر ناشی از بازآفرینی مضامین قرآنی و معارف الهیِ پنهان در کلام خداست که شاعر، در منظومه های خود به آن دست زده است.
وی اظهارداشت: ترکی سرایان قفقاز و آسیای صغیر، آن چنان عشق و علاقه ای به نظامی نشان داده‌اند که تاریخ مثنوی سرایی در این خطه را با نام حکیم نظامی پیوند داده اند.
دکتر طاهری خسروشاهی گفت: تقلید شاعرانه و متابعت ادبی از نظامی گنجوی، در منطقه قفقاز و آسیای صغیر به دو شکل صورت می گرفت. یا شاعر، همان درون مایه داستان را با شاخ و برگ های تازه و در قالب واژگانی جدید می سرود و یا داستان دیگری در وزن یکی از منظومه های خمسه به نظم می کشید.
این محقق ادبی در پایان به اسامی و ارایه نمونه های ادبی برخی از شاعران در منطقه قفقاز و آسیای صغیر که در پی تقلید از نظامی بوده‌اند، اشاره کرد.
بر پایه همین گزارش، دکتر کاوه خورایه، معاون علمی و پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دکتر احمد گلی با موضوع نظامی و خاقانی، غلامرضا رزمی با موضوع امیر علیشیرانی نوایی و نظامی گنجه ای، دکتر ناصر علیزاده با موضوع ماخذ قصص مخزن الاسرار، دکتر رحمان مشتاق مهر با موضوع ما و نظامی، دکتر تراب محمدی، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری، دکتر مجید امامی، دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور و ... از دیگر سخنرانان این همایش یک روزه در دانشگاه تبریز بود.

گرامیداشت یاد دو تن از نظامی پژوهان فقید دانشگاه تبریز
لازم به ذکر است؛ گرامیداشت یاد دو تن از نظامی پژوهان فقید دانشگاه تبریز از جمله مرحوم دکتر بهروز ثروتیان، مرحوم دکتر انزابی نژاد و بزرگداشت نام دکتر معصومه معدن کن و دکتر منصور ثروت به پاس تلاش ارزشمندشان در حوزه نظامی شناسی و نیز پخش کیپ کمیته علمی همایش، شعر خوانی داود زینی، اجرای موسیقی زنده، پخش تیزر برنامه و شعرخوانی احمد استوار، پخش کلیب شعرخوانی دانش آموزان و تقدیر از دانش آموزان برگزیده از جمله دیگر برنامه های جنبی این همایش بود.

حکیم نظامی گنجوی شاعر معروف ایرانی قرن ششم هجری
حکیم جمال‌الدین ابومحمد الیاس بن یوسف بن زکی بن موید، متخلص به «نظامی»، شاعر معروف ایرانی قرن ششم هجری است.
وی در شعر، به ویژه در داستان‌سرایی در قالب مثنوی، صاحب سبک و در این حوزه از سرآمدان ادب فارسی ‌است. معروف‌ترین و مهم‌ترین اثر نظامی، «خمسه» یا «پنج گنج» نام دارد که شامل «مخزن الاسرار»، «خسرو و شیرین»، «لیلی و مجنون»، «هفت پیکر» و «اسکندرنامه» است.
نظامی گنجوی، نخستین اثر خود یعنی «مخزن الاسرار» را در جوانی سرود؛ او از شاعرانی است که تاثیر شگرفی بر شعر فارسی گذاشت به طوری که می‌توان او را در کنار شاعرانی مانند فردوسی و سعدی از استادان مسلم زبان و ادب فارسی دانست.آرامگاه حکیم نظامی، در حاشیه غربی شهر گنجه قرار دارد.
وی از علوم ادبی و اسلامی، نجوم و فلسفه آگاهی کافی داشته و این آگاهی‌ها در شعر او به روشنی پیداست.
انتهای پیام/