موسیقی عاشیقی ارومیه زیر سایه سنگین موسیقی ترکیه

به گزارش نصر، موسیقی عاشیقی ارومیه این میراث ناملموس و ثبت شده در فهرست آثار ملی و دارای قرن‌ها قدمت، نه تنها از حق واقعی خود محروم بوده بلکه روزگاریست جولان موسیقی ترکیه‌ای در خیابان‌های شهر و اقبال خواسته و ناخواسته جوانان به آن، صحنه دیگری خلق کرده و اندوه این هُنر بی بدیل آذربایجان غربی را مضاعف کرده است.
با گذری در خیابان‌های شهر آنچه به گوش می‌رسد صدای آهنگ‌های ترکیه‌ایی است، قرار گرفتن موسیقی عاشیقی در زیر سایه سنگین این نوع وارداتی و رغبت بدون دلیل برخی، برای کسب درآمد از طریق فروش آن، حرف‌ها و گلایه‌های زیادی را بدنبال داشته است.
از موسیقی عاشیقی، موسیقی‌ای که یونسکو آن را به عنوان بزرگترین میراث بشریت یاد کرده نه تبلیغ کرده‌ایم، نه حمایت و نه پشتیبانی ضمن اینکه هنوز برای ادامه مسیر این میراث ارزشمند و جهانی نیرویی تربیت نشده و جوانانی برای ادامه راه «عاشیق درویش‌ها» و عاشیق یوسف‌ها تربیت نشده که از تحصیلات دانشگاهی مورد نظر بهره‌مند شوند.
تنها غربت ش را به نظاره نشسته‌ایم و به نظر میرسد نه در دراز مدت بلکه در کوتاه مدت عرصه این موسیقی خالی از عاشیق‌ها شود. چون عاشیق‌های فعلی روزگاریست عمر گذارنده و ساز نواخته و خوانده‌اند و این اتفاق اتفاق تلخی برای عرصه هنر استان خواهد بود.
مسوول و کارشناس موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی و خالق آلبوم‌هایی چون «ارومودان گلن سسلر پیرامون عاشیق‌های آذربایجان غربی، ایپک یولو ناغیلار (داستان‌های جاده ابریشم)، اوزانلار گونشی» و آثار متعدد دیگر در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: مهمترین مساله در خصوص این موسیقی تبلیغ است، تبلیغات ترکیه برای معرفی موسیقی اش بسیار گسترده از ما است.
داریوش علیزاده افزود: ترکیه برای موسیقی خود سرمایه گذاری کرده و فرهنگ، آداب و رسوم خود را در قالب موسیقی به دنیا معرفی می‌کند و تاکنون نیز موفق شده و نه تنها در معرفی فرهنگ خود، بلکه در حوزه‌های افتصادی و اجتماعی هم از این ظرفیت استفاده کرده ولی چنین اتفاقی در استان ما نیفتاده است و سرمایه گذاری و تبلیغی برای موسیقی عاشیقی صورت نگرفته است.

ترکیه صاحب دانشگاه‌های متعدد موسیقی است
کارشناس موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی ادامه داد: دانشگاه‌های متعددی در ترکیه برای رونق و گسترش موسیقی راه اندازی شده و در ۵۰ سال اخیر شدیدا استعدادیابی کرده و افراد مورد نظر را شناسایی و معرفی کرده‌اند و از طریق تلویزیون و رادیو و رسانه‌های جمعی این خوانندگان آثار خود را اجرا کرده‌اند.
وی ادامه داد: همچنین در طول سال در مناطق مختلف ترکیه موسیقی‌های محلی را استخراج کرده و به دانشگاه ها ارائه داده‌اند.
علیزاده اظهار کرد: جذابیتی که ترکیه برای موسیقی اش بوجود آورده و با تکیه بر آن آداب و رسوم و فرهنگ خود را بیان می‌کند باعث اقبال مردم به این موسیقی شده است.

هزینه‌ایی برای موسیقی عاشیقی «میراث ناملموس» شهرمان نکرده‌ایم
کارشناس موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی با بیان اینکه ما برای حمایت از این موسیقی چکار کرده‌ایم؟ آیا در زمینه موسیقی عاشیقی استعدادیابی کرده‌ایم؟ آیا هنرمندی پرورش داده‌ایم، آیا سیاستی در حمایت از آن در پیش گرفته‌ایم، هدف و برنامه‌ای برای موسیقی عاشیقی ترسیم کرده‌ایم؟ گفت: با اینکه روی کوه فرهنگی نشسته‌ایم ولی نتوانسته‌ایم آن را به نسل جوان خود منتقل کنیم جوانان ما با فولکلور و موسیقی عاشیقی نا آشنا هستند و اطلاعاتی در این زمینه ندارند.
علیزاده افزود: موسیقی عاشیقی را معرفی نکردیم و جوانان ما نتوانستند با آن آشنا شوند بطوریکه یک جوان ارومیه‌ای اطلاعات کاملی از آهنگ‌ها و حتی خانواده یک خواننده ترکیه دارد اما از موسیقی عاشیقی دیار خود چیزی نمی‌داند.
وی یادآور شد: مسوولان ترکیه، موسیقی خود را به شیوه‌های مخنلف از جمله از طریق فضای مجازی و ‌با استفاده از خوانندگان و ‌نوازندگان خود صادر کرده و فرهنگ، آداب و رسوم شان را در قالب موسیقی به دنیا معرفی کرده‌اند ولی چنین کاری در استان ما صورت نگرفته است.
این کارشناس موسیقی ادامه داد: اگر در این حوزه دغدغه داشته باشیم استعدادیابی کرده و این موسیقی را به مردم شناسانده و صادر می‌کنیم ولی برخلاف کشور ترکیه چنین اتفاقی نیفتاده است.
علیزاده با بیان اینکه نزدیک ۶۰۰ کنسرت در استان اجرا کرده و آلبوم‌های موسیقی همانند «ارومودان گلن سسلر»، اوزانلار گونشی، ایپک یولی ناغیلار (داستان‌های جاده ابریشم) وآثار متعدد دیگر تولید شده است، گفت: برای رونق بیشتر موسیقی عاشیقی، باید نهادهای مختلف نظیر ارشاد و صدا وسیما دست یاری دهند.
مدیر کانون‌های عاشیق آذربایجان غربی اضافه کرد: متاسفانه صدا وسیما فقط برای برای. پر کردن برنامه‌هایش از عاشیق‌های درجه سه استفاده می‌کند و ‌جوان هم با نگاه کردن به این برنامه، رغبتی به این موسیقی نشان نمی‌دهد و ‌زده می‌شود.
وی افزود: برای رقابت با موسیقی سایر کشورها باید این موسیقی به جامعه بهتر و بیشتر معرفی شود.

دانشکده موسیقی «عاشیقی» راه اندازی شود
مدیر کانون عاشیق‌های حوزه هنری آذربایجان غربی گفت: برای ایجاد تحول در حوزه موسیقی عاشیقی، باید داشته‌های خود را حفظ کرده و نگذاریم عاشیق‌هایی که هستند در میان سایر موسیقی‌ها گم شوند و تلاش کنیم این موسیقی را به شکل جدیدی معرفی کنیم تا جوانان به جای اینکه گیتار بزنند جذب موسیقی عاشیقی شوند.
وی افزود: راه اندازی دانشکده موسیقی عاشیقی، لازم است در این دانشکده استعدادها پرورش داده می‌شوند ولی متاسفانه تاکنون چنین اتفاقی در این استان نیفتاده است.

سیستمی برای پخش تولیدات فرهنگی هنری نیست
علیزاده ادامه داد: آلبوم‌هایی را که با هزار مصیبت تولید کردم روی دستم مانده و در شهری که یک میلیون نفر جمعیت دارد کسی نیست از این آلبوم‌ها خوشش بیاید و آن را بخرد.
وی افزود: برای من بسیار سنگین است که چندین آلبوم‌ تولید کنم و به دست مردم نرسد، خریداری نشود و ‌در انبار بماند چرا نهادهایی که وظیفه تبلیغ و اطلاع رسانی دارند این موضوع را پیگیری نمی‌کنند؟ مگر نمی‌خواهیم برای فرهنگ خود تبلیغ کنیم؟
کارشناس موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی با بیان اینکه چطور تولیدات خود را به دست مردم برسانیم؟ گفت: سیستم پخش تولیدات فرهنگی و هنری وجود ندارد و تولیدات مان به دست مردم نمی‌رسد.
علیزاده اضافه کرد: استودیو، ضبط صدا و ‌صدابردار مناسبی نداریم در حالیکه یکی از وظایف فرهنگ و ارشاد اسلامی پرداخت به این امور است بنابراین اگر قصد حمایت از آداب، رسوم و فرهنگ خود را داریم باید صادرات فرهنگی داشته باشیم.
وی یادآور شد: ما هم باید برای مقابله با تهاجم فرهنگی، فرهنگ خود را صادر کنیم ولی وقتی در داخل کشور فرهنگ و هنر خود را خوب معرفی نکردیم چه انتظاری داریم مردم از فرهنگ غربی استقبال نکنند.

موسیقی عاشیقی، آرام آرام از بین می رود
وی ادامه داد: امروز عاشیق‌ها در مرحله‌ای فراتر از میانسالی قرار دارند و ‌پس از ۲۰ سال دیگر عاشیقی در عرصه موسیقی نخواهد بود و هر چه می‌ماند آلبوم‌ها و نوارهای ضبط شده است.
در موسیقی در حال رقابت هستیم
کارشناس موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی با بیان اینکه در موسیقی در حال رقابت هستیم، گفت: اگر در صادرات مواد غذایی مواد اولیه درست و مطلوب نباشد شکست خواهد خورد بنابراین در موسیقی هم که رقابت فرهنگی است اگر مواد اولیه آن درست نباشد آن هم ‌نمی‌تواند رقابت کند لذا مسوولان باید قبول کنند اگر می‌خواهیم در عرصه رقابت باشیم و ‌فرهنگ و هنر خود را صادر کنیم باید مواد اولیه درجه یک داشته باشیم تا بتوانیم مردم را جذب کنیم.
حمایت فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی از تولید آلبوم موسیقی عاشیقی
معاون هنری، سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی گفت: ۴۶ آموزشگاه آزاد موسیقی در استان فعالیت دارند که وظیفه عمده آنها ترویج موسیقی فولکلور و بومی استان بویژه موسیقی عاشیقی است.
علی رمضانی با بیان اینکه از تولید آلبوم توسط هنرمندان استا حمایت می‌کنیم، افزود: همچنین صدور مجوز برای اجراهای صحنه‌ای و کنسرت‌های موسیقی عاشیقی جزو وظایف و اقدامات است.
معاون هنری، سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی ادامه داد: زمینه سازی می‌کنیم تا مرکز علمی کاربردی فرهنگ و ارشاد اسلامی مجددا احیا شده و به چرخه علم آموزی بازگردد و مقرر شده با فعالیت آن رشته‌های هنری از جمله موسیقی عاشیقی در این مرکز آموزش داده شود.
رمضانی به برنامه های پژوهشی این اداره کل اشاره کرد و گفت: با اجرا و از طریق برنامه های پژوهشی سعی می کنیم فولکلور از جمله موسیقی عاشیقی، نت نگاری شده و جلوی تحریف آن گرفته شود.
به گزارش ایرنا، موسیقی عاشیقی مبلغ مکتب انسانیت، حقانیت و ‌راستی است.
موسیقی عاشیقی در سرزمین اقوام وادیان هنرمندانی از هر دین و مذهب را فراخوانده چنانکه عاشیق «یوسف اوهانس» عاشیق مسیحی نمونه‌ بارز آن است.
رسالت اصلی عاشیق‌ها ( عاشیقلار) تبلیغ ارزش های انسانی است و ‌برای اینکه عاشیق ارزش‌های انسانی را تبلیغ کند باید سه مرحه «طریقت، شریعت و ‌حقیقت» را طی کند.
موسیقی عاشیقی در دوران صفویه رونق یافت و ‌با توجه به اینکه شاه اسماعیل صفوی خود عاشیق بود به عاشیق‌ها احترام زیادی قایل بود چنانکه از عاشیق‌های معروف دوران صفویه می‌توان به «پیر سلطان ابدال» اشاره کرد.
«مکتب عاشیقی ارومیه» تنها مکتبی است که با شماره ۱۶۵ به ثبت ملی رسیده است.
مکتب عاشیقی ارومیه از ۵۴ مقام یا (هاوا) تشکیل شده که مصری، دوبیتی، حلبی، سیاستاپو، تجنبس، دیوان، تاجری، غربتی و ‌امراهی از جمله این نواها است.
دوللومصطفی، عباس طوفارقانلی، خسته قاسیم و ‌عارف بزرگ «گول هارطون» از جمله شاعرانی هستند که عاشیق‌ها از شعرهای آنها استفاده می‌کنند.
ساز عاشیق «قوپوز» نامیده می‌شود و ‌در مکتب عاشیقی ارومیه ساز هفت سیم، ۱۴ پرده دارد ودارای ۷۲ هاوا (نوا) بوده که اکنون ۵۴ هاوا باقی مانده است.
 انتهای پیام/