گزارش علت ترکیدگی لاستیک هواپیما و صدمه به موتور پروازها منتشر شد

به گزارش نصر، در ماه‌های گذشته نقص فنی هواپیماهای مسافری در فرودگاه‌های کشور به نظر بیشتر از گذشته شده است که البته محمد محمدی بخش –رییس سازمان هواپیمایی کشوری- در این باره گفت: نقص فنی به عوامل مختلفی بستگی دارد که برنامه‌های مختلف نرم افزاری آن را ثبت می‌کند و همان اطلاعاتی که در اختیار هواپیما قرار دارد ضبط می‌شود و توسط سازمان هواپیمایی نیز بررسی شده در سایت سازمان بارگذاری و اطلاع رسانی می‌شود. به همین دلیل است که رسانه ها و مردم از این موضوعات مطلع می‌شوند.
وی افزود: موضوع ترکیدگی لاستیک هواپیما به صورت ویژه بررسی شد و گزارش آن را امروز منتشر خواهیم کرد.
عصر امروز (شنبه) این گزارش با عنوان «حوادث ترکیدگی لاستیک و صدمه به موتور پروازها در فرودگاه مشهد» منتشر شد که در آن آمده است: «با احترام؛ در پی کسب اطلاع از حوادث ترکیدگی لاستیک هواپیماها و بعضا صدمه به موتور آن‌ها در فرودگاه مشهد بر اثر ورود قطعات لاستیک هواپیما به داخل موتور، دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری اطلاعات مربوطه را جمع آوری کرده و با توجه به وقوع آن در باند ۱۳L-۳۱R فرودگاه بین المللی شهید هاشمی نژاد مشهد، پس از یک تحقیق ایمنی در این خصوص و با مطالعه اطلاعات رویدادها، به منظور پیشگیری از رویدادهای مشابه، توصیه های ایمنی لازم را صادر می نماید.
در ابتدای این گزارش درباره سابقه رویدادها اینگونه توضیح داده شده که «سازمان هواپیمایی کشوری دارای سامانه ثبت اطلاعات سوانح و حوادث بوده و کلیه شرکت‌های ارائه دهنده خدمات هوانوردی ضمن رعایت مقررات گزارش‌دهی رویدادهای ایمنی، رویدادهای کشور را به اطلاع سازمان رسانده که در این سامانه ثبت و ضبط می‌شود. با مراجعه به این سامانه رویدادهای متفاوتی با موضوع ترکیدگی لاستیک هواپیماها در فرودگاه مشهد به ثبت رسیده است. البته به ندرت هم سابقه ترکیدگی لاستیک هواپیماها در فرودگاه‌هایی مثل مهرآباد تهران، شیراز، ماهشهر و ... مشاهده گردید ولی تعداد آن در فرودگاه مشهد فراوانی بیشتر دارد. این موضوع می‌تواند حاصل از ترافیک بالای فرودگاه، حجم مسافر زیاد، دما و ارتفاع فرودگاه به عنوان عامل کمکی باشد. رویدادهای مختلف عنوان شده دارای نتیجه گیری خاص خود متناسب با اطلاعات آن پرواز داشته و ممکن است نتیجه گیری مشابهی نداشته باشند ولی در این تحقیق سعی شده تا با تمرکز به نکات مشترک، یافته‌های ایمنی لازم حاصل شود. لازم به ذکر است در برابر رویدادهای مستحدثه قبلی با هماهنگی به عمل آمده بین سازمان و فرودگاه مذکور مقرر شده که بازدیدهای باند دو برابر شده و به شرکت‌های هواپیمایی نیز ابلاغ شده تا محدودیت‌هایی برای وزن برخاستن هواپیماها و نحوه نگهداری چرخ‌ها اعمال نمایند.
دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری همچنین درباره کیفیت ساخت، نگهداری و تعمیر تاکید کرده است که براساس بررسی از اسناد مربوطه مشخص گردید که در این رویدادها انواع مختلفی از محصولات کارخانه‌های سازنده مشاهده شده که تولیدات شرکت گهر ایران (صنایع بنی هاشم)، Bridgestone، Dunlop، Goodyear، Michelin و... بوده اند، پس مبحث کارخانه و مواد سازنده مورد تمرکز قرار نگرفت.
چرخ ها و لاستیک هواپیماها جزء قطعات عمردار (LLP) نیستند و متناسب با نحوه استفاده از آن فرسوده می‌شوند و مورد تعویض قرار می‌گیرند. این چرخ‌ها ممکن است به صورت تولید جدید (New) یا به صورت اورهال شده (Recap) استفاده شوند که تعداد دفعات پروازی آن‌ها حدودا از ۲۰۰ تا ۱۰۰ سیکل متفاوت می‌باشد. سابقه این رویدادها نشان می‌دهد که برخی چرخ‌های نو و برخی اورهال شده در این رویدادها صدمه دیده‌اند که احتمال تاثیر شرایط خارجی بر لاستیک را محتمل‌تر می‌سازد. در بازدید سرزده از چرخ‌های هواپیماهای خارجی و داخلی در فرودگاه مشهد مشخص شد که کیفیت چرخ‌ها کاملا متفاوت می‌باشد که این موضوع نشان می‌دهد دریافت لاستیک هااز منابع معتبر و مستقیم از کارخانه سازنده و بازدید مطابق با استانداردهای کارخانه شرط مهمی برای کار کرد مناسب آن‌ها می باشد.
بخش دیگر این گزارش به شرایط بهره‌برداری هواپیما پرداخته که در زمینه آمده است: «تعداد زیادی از این رویدادها به هنگام خزش هواپیما روی باند برای پرواز (قبل از بلند شدن) و در سرعت بالای هواپیما و چرخ‌ها حادث شده است که خلبانان برابر دستورالعمل‌ها موظف به پرواز بوده‌اند و با توجه به وزن زیاد هواپیماها در این مرحله، خلبان مجبور به حفظ ارتفاع ثابت برای سوزاندن سوخت و کاهش وزن هواپیما شده‌اند. . در برخی از پروازهای خارجی و داخلی مشاهده شده است که به منظور سوخت‌گیری کم در ایستگاه‌های خارجی و یا ذخیره زمان در ایستگاه‌های مقصد، خلبانان نسبت به درخواست حمل سوخت اضافه برای مسیر بعد (Fuel Tankering) اقدام نموده‌اند. این رفتار در صورت رعایت بیشترین وزن مجاز هواپیما، غیر مجاز نیست. شرایط گرما و ارتفاع زیاد فرودگاه‌های کشور به طور مستقیم در وقوع رویدادها تاثیر داشته که علاوه بر وقوع این حوادث به عنوان یک مخاطره برای موتورهای هواپیماها نیز فرض می‌شود. . زمان خنک شدن چرخ‌ها و توجه خلبانان به درجه حرارت ترمزها نکته  بسیار مهمی است که باید توسط شرکت‌های هواپیمایی مورد توجه قرار گیرد. بعضی از شرکت های هواپیمایی برای جلو گیری از خسارت به موتورها و هواپیماها، محدودیت‌هایی از قبیل کم کردن تعداد مسافران، شرایط عملیاتی خاص در نظر گرفته‌اند.
در ادامه این گزارش درباره اطلاعات بهره‌برداری فرودگاه مشهد اینگونه توضیح داده شده است که فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد توسط شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران بهره‌برداری می‌شود. این فرودگاه یکی از پر رفت و آمدترین فرودگاه‌های کشور بوده که ارائه خدمت به پروازهای داخلی و خارجی را انجام می‌دهد. تاکنون این فرودگاه برابر الزامات جدید مقررات فرودگاهی سازمان هواپیمایی کشوری موفق به دریافت گواهینامه فرودگاهی نشده که دفاتر نظارتی سازمان برنامه دارند تا پس از تکمیل فرآیندهای قانونی صدور گواهینامه فرودگاه را در دستور کار خود بررسی نمایند. این فرودگاه دارای دو باند پرواز با ساختار آسفالت در راستای  ۳۱-۱۳ چپ و راست می‌باشد که سامانه ILS برای باند ۱۳l-۳۱R فراهم می باشد که باند اصلی و غالب فرودگاه مشهد فرض می شود. به دلیل نزدیکی باند R۱۳-۳۱l به ساختمان‌های فرودگاه و همچنین موانع پروازی شهری، این باند به صورت معمول استفاده نمی‌شود. به همین دلیل فرودگاه محدودیت برای بسته شدن باند اصلی به مدت طولانی و انجام تعمیرات لازم دارد.
در ادامه این گزارش درباره وضعیت فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد مشهد که ترکیدگی لاستیک در آن  بیشتر از سایر فرودگاهی تکرار شده، آمده است: «بازدید باند و کنترل FOD باند روزانه سه مرتبه انجام می‌گرفته که هم اکنون افزایش یافته است. همچنین ارتفاع فرودگاه از سطح دریا بالا بوده و در هوای گرم هواپیماها در آن محدودیت راندمان دارند. خلبانان پروازها به دلیل موانع موجود در آستانه باند ۱۳ و ظرفیت کامل مسافران، بطور معمول تمایل دارند از باند ۱۳ چپ به پرواز در آیند. . تمامی حوادث ترکیدگی چرخ‌ها در باند اصلی (۱۳ چپ/۳۱ راست) به وقوع پیوسته که مورد دقت دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان بوده است. گزارش‌های بررسی حوادث سازمان نشان می‌دهد که کیفیت نقاشی روی باند اصلی مناسب نبوده و علاوه بر تولید FOD، برجستگی‌هایی نیز بوجود آورده که لاستیک چرخ‌های هواپیماها را در وزن و سرعت زیاد دچار مشکل می‌سازد. پس از وقوع سانحه خروج از باند هواپیمای ۸۳MD شرکت هواپیمایی زاگرس در سال ۱۳۹۴ و حادثه ترکیدگی لاستیک هواپیمای ۷۳۷B شرکت هواپیمایی سپهران در سال ۱۴۰۰، توصیه ایمنی برای ارتقای کیفیت سطح باند اصلی فرودگاه مشهد (قدرت ترمزگیری و رنگ‌آمیزی) صادر شده که با توجه به اظهارات مدیران فرودگاهی، به دلیل زمان‌بر بودن و حجم زیاد پروژه، تاکنون موفق به اقدام اصلاحی نشده‌اند.
در نهایت دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری توصیه‌های جدید ایمنی خود برای پیشگیری از این حوادث را اینگونه در پایان گزارش خود آورده است: «باتوجه به یافته‌های بالا و به منظور ارتقای ایمنی پروازها توصیه‌های ایمنی زیر صادر شده تا دفاتر نظارتی سازمان هواپیمایی کشوری با پیگیری لازم، زمینه اجرای آن‌ها را فراهم آورند.
-    توصیه ایمنی به کلیه شرکت‌های هواپیمایی:
۱-    تا رفع مشکل باند فرودگاه مشهد، از حمل سوخت اضافی در ایستگاه مشهد ممانعت به عمل آورده و حمل سوخت اضافی در هوای گرم و فرودگاه‌های مرتفع را کنترل و محدود نمایند.
۲-    از درج بازه زمانی لازم مابین زمان توقف هواپیما و شروع حرکت آن در پارکینگ فرودگاه‌های کشور (Ground time) در دستورالعمل‌های خود اطمینان حاصل نموده و اجرای آن را پایش نمایند.
۳-    بخش عملیات شرکت متناسب با راندمان هواپیماها و ارتفاع و درجه حرارت فرودگاه‌ها، محدودیت‌های عملیاتی خود و نحوه کنترل دمای ترمزها را ابلاغ و اجرا نمایند.
۴-    سیستم‌های کیفی و تضمین مرغوبیت، نحوه خرید قطعات، نگهداری و تعمیر چرخ‌ها را بیشتر مورد پایش قرار دهند.»
در ادامه این گزارش، دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری در بخش «توصیه ایمنی به شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوائی ایران» آورده است که این شرکت موظف است «در سریع‌ترین زمان ممکن نسبت به ارزیابی ریسک و تدوین برنامه بازسازی سطح باند اصلی فرودگاه مشهد برابر مقررات فرودگاهی کشور اقدام نموده و در این راستا برای دریافت هرگونه معافیت خاص موافقت سازمان هواپیمایی کشوری را کسب نماید. همچنین باتوجه به وارد شدن خسارت به شرکت‌های هواپیمایی، هماهنگی لازم برای نحوه جبران خسارت در خصوص سهم عوامل فرودگاهی نیز انجام پذیرد.» از سوی دیگر در بخش پایانی این توصیه‌های ایمنی به مؤسسات تعمیر و نگهداری اینگونه توصیه شده است که «نگهداری و تعمیر چرخ‌ها، ترمزها و تعویض لاستیک‌ها مطابق با استاندارد کارخانه سازنده صورت پذیرفته و از پذیرش درخواست‌های نامتعارف شرکت‌های هواپیمایی پرهیز شود. همچنین تامین و دریافت مواد مصرفی و قطعات مطابق با استانداردهای مربوطه صورت پذیرفته و در صورت مشاهده تخلف شرکت‌های هواپیمایی، مراتب سریعا به سازمان هواپیمایی کشوری اعلام گردد.»
انتهای پیام/