واپسین نفس‌های صنعت چاپ در تبریز

به گزارش نصر، اولین کتاب ایران نیز با عنوان رساله جهادیه با همین دستگاه در تبریز توسط میرزا زین العابدین تبریزی (پدر صنعت چاپ ایران) به طبع رسید. با آنکه تهران پایتخت کشور بود، ۸ سال بعد از تبریز توسط میرزا زین‌العابدین تبریزی صاحب چاپخانه شد.
هر چند تبریز امروزه با داشتن 175 چاپخانه در زمره شهرهای پیشروی کشور در این صنعت محسوب می‌شود، اما بدون تردید می‌توان ادعا کرد که دیگر تبریز شهر اولین‌های چاپ ایران نیست و طبق گفته فعالان این صنعت، چاپخانه‌های قم و تهران نبض صنعت چاپ کشور را در اختیار گرفتند.
فعالان حوزه‌ی چاپ علیرغم مشکلات زیادی که در این مسیر داشتند، با درک عمیقی از فرهنگ،‌ این هنر صنعت را سر پا نگه داشته و برای ارتقا و بالندگی آن تلاش‌های بسیاری می‌کنند در این ارتباط پای صحبت های فعالان این صنعت نشستیم تا از نزدیک در جریان مشکلات آن‌ها باشیم.

ضربه سخت مافیای واردات به صنعت چاپ
یک فعال صنعت چاپ در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به ضربه سخت مافیای واردات به صنعت چاپ تبریز، می‌گوید: این صنعت دچار بحران‌های شدیدی شده و در جایگاه خود قرار نگرفته است و روز به روز شرایط بدتر شده و کسی به داد این صنعت نمی‌رسد.
سعید حسنی ادامه می‌دهد: فرسودگی ناوگان صنعت چاپ استان از چالش‌های پیش روی این صنعت بوده و در حال حاضر بسیاری از چاپخانه‌های شهرمان از تکنولوژی‌های قدیمی و عمدتا فرسوده استفاده می کنند.
 وی با طرح سوالی ادامه می‌دهد: چرا باید فعالان این صنعت برای تامین مواد اولیه، دستگاه‌ها و حتی کاغذ به دلال ها و واسطه های تهران مراجعه کنند، چرا باید  برای واردات نیازهای خود با کلی قوانین دست و پا گیر مواجه شوند؟ .
وی با بیان این‌که صنعت چاپ در کشور با بحران هویتی مستقل روبروست، خاطرنشان می‌کند: چالش های دیگر این صنعت این است که دولتمردان و سیاستگذاران، هویت مستقلی برای این صنعت قایل نیستند.

هماهنگی مافیای واردات با مافیاهای صنعت چاپ در پایتخت، بزرگترین مشکل این صنعت است
حسنی با بیان این‌که بزرگترین موانع موجود بر سر راه این صنعت در استان، هماهنگی مافیای واردات با مافیاهای صنعت چاپ در پایتخت است، می‌افزاید: اگر ما بخواهیم از تکنولوژی جدیدی استفاده کنیم، قطعا مافیاها از طرق مختلف متوجه شده و زودتر از ما اقدام به این امر می‌کنند که ما به صورت ناخواسته قربانی این سیاست‌ها شده‌ایم.
وی متذکر می‌شود: به نظر من تاکنون برای هیچ صنعتی به اندازه صنعت چاپ ظلم نشده است؛ چراکه امروزه اغلب چاپخانه های استان به خصوص چاپخانه های قدیمی و اصیل استان، علاوه بر این‌که قادر به بروز کردن دستگاه های خود نیستند، بلکه ترس از هزینه های بیمه و مالیات نیز اغلب فعالان این صنعت را به مرز تعطیلی کشانده است.

هر روز به جای پیشرفت، پس رفت می‌کنیم
این فعال صنعت چاپ توضیح می‌دهد: در گذشته نه چندان دور تبریز قطب صنعت کشور و جزو بزرگترین شهرهای ایران بوده و حتی نخستین دستگاه چاپ در این شهر دایر شده است ولی امروزه عملا این شهر به وارد کننده تبدیل شده و چیز خاصی برای صادرات نداریم و تنها یکی دو کارخانه و صنایع قدیمی آبروی این شهر را نگه داشته است.
وی اضافه می‌کند: علاوه بر وجود محدودیت‌های توسعه در استان، ابزار و بسترها و برنامه های توسعه در شهر تبریز بسیار ضعیف، ناقص و ناکارآمد است؛ با این شرایط ما هر روز به جای توسعه و پیشرفت، شاهد پس رفت و بدتر شدن صنعت چاپ و نیز شاهد فرار نخبه‌ها و سرمایه‌ها به پایتخت یا کشورهای همسایه هستیم.
وی می‌افزاید: با ادامه وضعیت فعلی، بنده هیچ آینده روشنی را برای  صنعت چاپ استان متصور نیستم. 

چاپخانه‌های قم و تهران نبض صنعت چاپ کشور را در دست گرفته‌اند
حسنی می‌گوید: تمامی این مشکلات در تمامی استان‌های کشور به غیر از قم تهران وجود دارد و علنا چاپخانه‌های قم و تهران نبض صنعت چاپ کشور را در دست گرفته اند و با استفاده از تکنولوژی‌ها و حمایت‌های مالی عرصه بر چاپخانه‌های شهرستان‌ها تنگ کرده اند. 
وی با اشاره به راهکارهایی برای بهبود وضعیت صنعت چاپ در تبریز، اظهار می‌کند: ایجاد تعاونی‌های گسترده واردات و توزیع کاغذ مورد نیاز و خدمات تجهیزات و ماشین آلات چاپ زیر نظر اتحادیه چاپخانه داران در تمامی استان ها از جمله راهکارهای نجات این صنعت هستند.
حسنی اضافه می‌کند:  همچنین مصاحبه، مذاکره، مشاوره و دریافت پیشنهادات الگوها و برنامه ها توسعه و مدیریتی نخبگان و تولیدکنندگان بین المللی تجهیزات چاپخانه داران و استفاده از تجارب کارآفرین ها و  متخصصان کشورهای پیشرفته از دیگر راهکاری نجات این صنعت می‌باشد.

چاپخانه‌های فرهنگی وضع چندان مساعدی ندارند
مسعود بحریه، رئیس اتحادیه چاپخانه داران و صنوف تابعه تبریز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: سهم نقش فرهنگی صنعت چاپ (کتب نشریات، فرم‌های اداری، کاتالوگ و بروشور و ...) به مقتضای روز از جمله گسترش اینترنت، دنیای مجازی، گوشی‌های هوشمند و ... در جهان و به تبع آن در ایران و تبریز کاهش چشمگیری داشته است؛  با این حال نقش صنعت چاپ در زمینه پوشش و بسته بندی تمامی محصولات تولیدی باتوجه به تنوع آن هر روز بیشتر می‌شود؛ لذا چاپخانه‌هایی که عموما کارهای فرهنگی انجام می‌دهند در این برهه به ویژه تحت تأثیر ویروس کرونا، درگیر رکورد، کم‌کاری و تعطیلی شده اند.
 وی ادامه می‌دهد: همچنین برخی واحدهایی که در خدمت چاپ، پوشش، لیبل و بسته بندی فعالیت و سرمایه گذاری کردند وضع مساعدتری نسبت به چاپخانه‌های محصولات فرهنگی دارند.
وی خاطرنشان می‌کند: چاپ در تبریز از اولین های کشور بوده و با افت و خیزهای فراوانی که در طی مسیر داشته در سال‌های اخیر با جهشی قابل تحسین جهت توسعه و بروز رسانی و ارائه خدمات چاپ و بسته بندی فرهنگی صنعتی و تولیدی، توانسته قدم‌های خوبی بردارد، امیدوارم با گشایش و تعامل عزت‌مندانه با دنیای خارج شاهد پیشرفت‌هایی در این زمینه باشیم.
بحریه در خصوص نقاط قوت و ضعف صنعت چاپ، می‌گوید: این صنعت نیاز روز افزون هر محصول تولیدی جهت اتیکت، پوشش، لیبل و بسته بندی است که همگی نیاز به چاپ دارند و چاپ و بسته بندی ارزش افزوده بالایی به هر محصول تولیدی اعطا می کند. صنعت چاپ می‌تواند در حوزه صادرات غیرنفتی نیز چه به صورت محصولات چاپی و چه به صورت محصول نهایی، نقش به‌سزایی در اقتصاد کشور داشته باشد.
رییس اتحادیه چاپخانه داران و صنوف تابعه تبریز در پاسخ به سوالی مبنی بر وضعیت سفارش دهی و سفارش به خارج از شهرستان، می‌افزاید: تبریز یکی از قطب‌های تولیدی کشور محسوب می‌شود و نیازهای چاپ و بسته بندی واحدهای تولیدی آن در دهه های قبل از تهران و عمدتاً از کشور ترکیه تامین می‌شد.

توقیفاتی در زمینه صادرات محصولات چاپی به کشورهای همسایه داریم
وی می‌افزاید: حال با همت سرمایه‌گذاران بومی و پشتیبانی مسئولان استانی سرمایه گذاری‌های خوبی در زمینه پیش از چاپ، چاپ و پس از چاپ انجام گرفته که ضمن جوابگویی به نیازهای چاپی شرکت‌های مستقر در استان از دیگر شهرهای کشور سفارش چاپی دریافت می‌کند و حتی توقیفاتی در زمینه صادرات محصولات چاپی به کشورهای همسایه داشته و داریم .
بحریه در خصوص بزرگترین مشکل صنعت چاپ در تبریز، می‌گوید: مشکلات تبریز از مشکلات چاپ جداست و مشکلات صنعت چاپ از مشکلات دیگر صنایع جداست، هیچ کشوری با درهای بسته و محدود و تحریم ها که با آن مواجهیم نمی‌تواند اقتصادی، توانمند و پویا و به‌تبع آن کشوری آباد و اقتصادی عدالت محور داشته باشد؛ امیدواریم مسئولان کشوری با رعایت منافع ملی کشور و ارتباط مناسب و عزتمند با کشورهای دیگر بسترهای لازم جهت سرمایه‌گذاری و توسعه و پیشرفت مادی و معنوی و به فعل درآمدن پتانسیل های ایران عزیز را رقم بزنند.
رئیس اتحادیه چاپخانه داران و صنوف تابعه تبریز با اشاره به آینده صنعت چاپ، خاطرنشان می‌کند: هرروز شاهد پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیک در تمام امور هستیم و نیازها انسان را وادار به تغییر در عملکرد می‌کند، صنعت چاپ نیز مجبور است جهت پاسخگویی به نیازهای صنایع خود را بروزرسانی کند؛ در غیر این صورت از قافله عقب می‌افتد و کشورهای همسایه سهم ایران را بسان دهه‌های پیش به علت بروز بودن تصاحب می کنند؛ هرچند که تلاشگران نشان دادند که با امکانات موجود نیز چرخ‌های تولید می‌چرخد.
وی با بیان این‌که اتحادیه چاپخانه داران و صنوف تابعه تبریز دارای ۱۷۵ واحد چاپخانه است، متذکر می‌شود: ۳۰۰ واحد تکثیر و خدمات کامپیوتری و ۲۰ واحد صحافی، ۶۵ واحد جعبه‌سازی، ۱۷ واحد لیتوگرافی، ۳۰ واحد مهر و گراور و کلیشه سازی و ۸۰ واحد صنوف همگن شامل کارتون سازی، طلاکوبی خدمات پس از چاپ و ... در تبریز ضمن انجام وظایف روتین به همکاران و دفاع از حقوق اعضای خود در کمیسیون های دارایی و کار و بیمه های اجتماعی، تلاش دارد در زمینه آموزش و توانایی های شغلی اعضای خود نیز قدم بردارد.

بسیاری از واحدهای صنعت چاپ در وضعیت ورشکستگی و یا تعطیلی قرار گرفته‌اند
علی عافیت، یکی دیگر از فعالان صنعت چاپ در این رابطه در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: باتوجه به این‌که صنعت چاپ با تمام صنایع از جمله صنایع غذایی، داروئی، بهداشتی و …  به نوعی مرتبط بوده و نقش کلیدی دارد، از این رو این صنعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ اما متاسفانه این حوزه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده و روز به روز تنزل پیدا می‌کند.
وی با بیان این‌که بسیاری از واحدهای این صنعت یا در وضعیت ورشکستگی، یا نیمه تعطیل و یا بطور کامل تعطیل شده است، می‌گوید: یکی از مشکلات عمده که کمر این صنعت را خم کرده و به عبارتی صنعت چاپ را به سمت نابودی می‌کشاند، ارائه ارز دولتی به مواد اولیه این صنعت است که یک راه اشتباه و حیف و میل کردن منابع ملی و بیت المال بوده که در اختیار افراد ناصالح و ناانصاف قرار می‌گیرد.
وی ادامه می‌دهد: بجای این‌که سوبسید در اختیار خود واحدهای تولیدی صنعت چاپ در شرایط و چهارچوب صحیح  و کارشناسی شده قرار بگیرد ، اما این امر رعایت نمی‌شود؛ چراکه یکی از پارامترهای اصلی مواد اولیه صنعت چاپ از  جمله کاغذ، مقوا، مرکب و ... می‌باشد.
این فعال صنعت چاپ می‌افزاید: محدودیت و خلاهای قانونی و به نوعی قانون نظام صنفی- که اکثر آنها با جامعه امروز مطابقت ندارد- و بسته بودن دست اتحادیه که به آن صورت قدرت اجرایی و اختیارات مثمر ثمر ندارد و تنها به صورت محدود در حد صدور پروانه کسب می‌باشد، از دیگر مشکلات این صنعت است.

فعالان این صنعت صرفا در مقام تماشاچی هستند
وی خاطرنشان می‌کند: به عنوان مثال، همانطور که گرانی کمر مردم را می‌شکند، ارزان فروشی نیز کمر صنف را می‌شکند و از سویی نیز اتحادیه هیچگونه ابزار قانونی برای مقابله با کسانی که زیر قیمت واقعی و استاندارد خدمتی را انجام‌ دهد، ندارد و صرفا در مقام تماشاچی بود ه و این مسئله ضربه بزرگی به این صنعت وارد کرده است.
عافیت با اشاره به این‌که مستهلک شدن ماشین آلات صنفی و عدم حمایت ارگان‌ها و بانک‌های مربوطه جهت به روز کردن ناوگان صنعت چاپ از دیگر مشکلات موجود در این صنعت است، می‌گوید: دست و پاگیر بودن قوانین اداره ارشاد در محتوای سفارشات چاپی از جمله مشکلات موجود بر سر راه فعالان این صنعت است؛ به عنوان مثال ما پتانسیل صادرات محصولات چاپی به کشورهای دیگر را دارا هستیم، اما متاسفانه 90 درصد سفارشات چاپی مجوز لازم جهت چاپ را دریافت نمی‌کند و سفارشات به کشورهای همسایه می‌رود و ما از این پتانسیل بی‌بهره هستیم.
عافیت با اشاره به نبود منابع مشخص جهت آموزش های مورد نیاز  که یکی از دغدغه های دیگر این صنعت می‌باشد، متذکر می شود: امیدوارم که مسئولان از خواب زمستانی بیدار شوند تا بلکه بتوانیم بدن نیمه جان صنعت چاپ را از مرگ نجات دهیم.
بنا به این گزارش، حمایت از این صنعت یکی از ضروریات شعار سالجاری "تولید، پشتیبانی‌ها و مانع زدایی ها" است، برداشتن موانع تولید، این صنعت را در راستای تحقق شعار توانمند خواهد کرد و این صنعت قادر است نقش پویایی در افزایش صادرات و اقتصاد ایران داشته باشد.
انتهای پیام/