صدای تار و سه تار در هنری‌ترین باتری‌سازی تبریز

به گزارش نصر، سرپنجه‌های عشق در  این باتری سازی و فایبرگلاس، تن بی‌جان درختان توت و نارون را جان می‌بخشند تا ساز از درد تبر بر جان سبزش بگوید؛ قفسه‌های مغازه در عین حال که با ابزارهای خدمات برق و ابزارآلات صنعتی، چیده شده، امانت‌دار آلات موسیقی هم هست.
بنا به این گزارش، نیما قنبریان، متولد ۱۳۶۳ و دارای دیپلم ریاضی بوده و از ۱۵ سال قبل به کار خدمات برق و تعمیرات خودرو در کنار همکارانش مشغول است، اما علاقه‌اش به موسیقی، توجه او را به سمت ساخت تار و سه تار ایرانی، جلب کرده است.
"حسی که حین ساختن و نواختن تار به من دست می‌دهد، غیرقابل وصف است، اما اگر بخواهم این حس را در یک جمله توصیف کنم، می‌گویم ساختن تار برایم مثل پیدا کردن گم شده‌ام هست؛ هر چند باتری سازی و ساخت ساز بی‌ربط هستند، اما علاقه‌ام به موسیقی باعث شد از منابع مختلف و شبکه‌های مجازی در این خصوص تحقیق کرده و ساز درست کنم، ساخت اولین تار به شش ماه قبل و ساخت اولین سه تار و نواختن آن به حدود شش سال قبل برمی‌گردد"
این‌ها بخشی از اظهارات جوانی است که ساخت تار و سه تار را در کنار حرفه‌ی اصلی‌اش که ارایه‌ی خدمات خودرویی است، یاد گرفته و آن را ادامه داده؛ نیما قنبریان در این خصوص به ایسنا می‌گوید: در کنار فضای مجازی و برخی منابع، سیامک میرزاپور، سازنده‌ی تار و گیتار هم در مورد سایز، اندازه و نحوه‌ی کار تار و سه تار، به دلیل شیوع کرونا و فراهم نبودن امکان سفر به تهران، دورادور راهنمایی‌ام کرده؛ این سازنده‌ی تار و سه تار، با بزرگ و کوچک کردن تصاویر سازها، اطلاعاتی را در مورد ابعاد ساز به دست آورده و ساخت اولین تاری که کامل باشد و بتوان با آن نواخت، حدود دو و نیم ماه طول کشیده است.
او می‌گوید: در ابتدای ساخت تار، خطای زیادی داشتیم، اما خطاها به تدریج رفع شدند، نواختن سه تار را بلد بودم و تصمیم گرفتم این ساز را هم بسازم و زمان طولانی‌تری را برای ساختن سه تار صرف کردم، چندین بار سه تار  ساختم، اما مورد قبول استاد کارها نبود و ساخت اولین سه تار حدود یک سال زمان برد؛ اولین سه تارم را یکی از استاد کارها شکاند و گفت، از این چیزی که ساختی، سه تار درنمی‌آید، تلاشم را ادامه دادم تا به نتیجه‌ی موفیقت آمیز رسیدم.
قنبریان می‌افزاید: سازها اغلب از درخت توت و نارون (قره آغاج) و گاهی اوقات، چوب گردو ساخته می‌شوند، اسم سازندگان ساز در این مورد بد در رفته است، در حالی که بخش عمده‌ای از چوب‌های توت برای اهداف دیگر بریده می‌شوند و به همین دلیل هم درخت توت روز به روز کم‌تر می‌شود، من چوب را بعد از خشک شدن یک درخت می‌خرم تا ضرر زیادی به طبیعت نزده باشم.
به گفته‌ی این سازنده‌ی تار و سه تار، چوب درخت توت در صدادهی و فیلترینگ صدا تاثیر زیادی دارد و به دلیل محکم بودن و تجاربی که اساتید کسب کرده‌اند، در ساخت ساز استفاده شده و چوب درخت گردو هم در کنار توت برای تزیین ساز و در قسمت‌هایی مانند دسته‌ی ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سازنده‌ی تار و سه تار که به همراه چند نفر در مغازه‌ی باتری فروشی و فایبرگلاس، کار می‌کند، می‌گوید: شاخ، پوست، استخوان زانوی شتر، درخت فوفل دیگر اجزایی تشکیل دهنده‌ی ساز هستند، سه تار اجزای کم‌تری در مقایسه با تار دارد و به عنوان مثال از پوست در آن استفاده نمی‌شود؛ ساخت ساز به تنهایی بر عهده‌ی من است و همکارانم در ایده‌پردازی کمکم می‌کنند، اما آن‌ها را هم  که در حوزه‌ی خدمات برق مشغول هستند، به ساخت ساز علاقه‌مند کرده‌ام.
قنبریان که تا به حال برای ثبت هنر دستش به هیچ یک از اداره‌های متولی در حوزه‌ی صنایع دستی مراجعه نکرده است، قصد به ثبت رساندن آن، کسب مجوز و در صورت امکان، شروع آموزش دادن به هنرجویان و علاقه‌مندان به ساخت ساز به کمک اداره کل فنی و حرفه‌ای و کمک به اشتغال و مهارت آموزی را دارد و بخش عمده‌ای از کارهایش را از طریق فضای مجازی به فروش می‌رساند، اما مشتریانی هم هستند که به مغازه می‌آیند و صدای ساز را می‌شنوند و می‌خرند، آشنایان و دوستان هم سفارش می‌دهند.
به گفته‌ی این سازنده و نوازنده‌ی تار و سه تار، تهیه‌ی لوازم و اجزای مورد نیاز برای ساخت ساز، حدود یک و نیم میلیون تومان، هزینه دارد، او می‌افزاید: برخی تارها حدود ،۱۰۰ میلیون تومان قیمت دارند، من سعی می‌کنم قیمت مناسبی را تعیین کنم تا هم کار به فروش برسد و هم خریدار راضی باشد؛ بیش از صرفه‌ی اقتصادی، علاقه است که من را به ساخت ساز سوق داده است.
قنبریان، بیش از ۱۰ سال است که سه تار می‌نوازد و نواختن آن را آکادمیک و با آموختن ردیف، شروع کرده و نواختن تار را از یک سال قبل آغاز کرده است و در این خصوص می‌گوید: برای من که نواختن سه تار را بلد بودم، نواختن تار آسان بود، چرا که با گوشی‌ها و نواختن و انواع دستگاه‌ها آشنا بودم.
او خاطرنشان می‌کند: الان بعد از گذشت چند سال از شروع به ساختن ساز می‌توانم هفته‌ای یک سه تار و ماهی پنج سه تار و ماهی سه عدد تار در صورت سری کار کردن، بسازم، اما معتقد هستم کار کردن بر روی یک تار و یا یک سه تار کار باعث می‌شود کار با کیفیت‌تری را تحویل مشتری داد.
قنبریان، مغار، چکش چوبی، چکش پلاستیکی، چسب چوب و انواع سوهان‌ها را از ابزارهای مورد استفاده در ساخت تار عنوان کرده و می‌افزاید: در ساخت سه تار، مغار استفاده نشده و بیشتر از سمباته استفاده می‌شود. 
او معتقد است، ساخت ساز بی‌شباهت به پخت غذا نبوده و همانطور که هیچ غذایی که دست پخت آشپزهای مختلف باشد، شبیه آن دیگری نمی‌شود، در مورد ساز هم همینطور بوده و ساز هر سازنده هم مختص او است، سازهای این نوازنده و سازنده‌ی تار با مهر نیما قنبریان شناخته می‌شود و خودش می‌گوید: در طول چند ماه گذشته حدود ۲۰ سه تار ساخته‌ام که صدایشان نزدیک به هم بوده و کمی در زیر و بم بودن تفاوت داشتند که آن هم به بزرگی و کوچکی کاسه‌ها برمی‌گردد.
قنبریان با تشریح مراحل ساخت تار، می‌گوید: پس از تهیه‌ی چوب، تنه‌ی درخت خیس و نم‌دار را نیم تراش کرده و به مدت پنج الی یک سال زمان می‌دهیم تا چوب خشک شود، پس از تکمیل کاسه، مغارکاری، سوهان‌کاری کرده و دسته، پنجه و گوشی نصب و پرده‌ها بسته شده و پوست بر روی تار کشیده می‌شود، تار و سه تار بسیار شبیه هم هستند و به نظر من این دو ساز، مثل خواهر و برادری هستند که تار، برادر و سه تار، خواهر است، ساخت پرده‌ها در ساخت سه تار بسیار مهم است و تقریبا مراحل مشابهی را در ساخت این دو ساز انجام می‌دهیم.
انتهای پیام/