به گزارش نصر، سالمندی بیماری نیست بلکه مرحله ای از چرخه زندگی است که مسائل رشدی خاص خود رادارد، درباره سلامت روان سالمندان و راهکارهای غنی سازی موضوعات مرتبط با سلامت روان و به منظور آگاهی بخشی و توسعه آن میان سالمندان با دکتر "مینا زعفرانچی"، متخصص رشته مشاوره خانواده و استاد دانشگاه آزاد واحد تبریز به گفت وگو نشستیم که این مصاحبه را در متن زیر می خوانید.
از دیدگاه سلامت روان، سالمندی و ویژگی هایش را چگونه تعریف می کنید؟
سالمندی مرحله ای از چرخه زندگی انسان است که مسائل رشدی خاص خود را دارد، فرصتی است که فرد با انباشته ای از خردمندی می تواند تجربیاتش را به نسل های بعد منتقل کند. اریکسون سالمندی را زمانی برای زایندگی می دانست نه دورانی از یاس و ناامیدی و پیر شدن. سالمندی نزول تدریجی عملکرد برخی از دستگاه های بدن است اما درعین حال که بسیاری از افراد سالمند توانایی های جسمانی و شناختی خود را تا حد قابل توجهی حفظ می کنند.
به طورکلی پیر شدن به معنای پیر شدن سلو ل های بدن است، هر سلول دوره عمر مشخصی دارد که عوامل ژنتیکی و محیطی و سبک زندگی فرد در دوره های قبل در آن موثرند. با افزایش سن تغییرات ساختمانی در سلول ها رخ می دهد.
تحقیقات نشان می دهد سالمندانی که در دوران جوانی و میانسالی به ورزش، رژیم غذایی سالم، استراحت کافی و مراقبت های پیشگیرانه پزشکی توجه کافی نشان داده اند، حالت به هنجار سلامت جسمی، روانی و اجتماعی را بیشتر در دوره سالمندی تجربه می کنند.
سالمندی مجموعه ای ارزشمند از توانایی های بالقوه است که اغلب تعادل جدید همراه با دیدگاه های تازه ای نسبت به ارزش های مذهبی و حضوری پیدا می کند که درنتیجه جهت گیری های تازه تری نسبت به مسائل زندگی به دنبال خواهد داشت. بدون تردید ازآنجایی‌که پیری همواره با مشکلات عمیق جسمانی و روانی و ... همراه است، می بایست به صورت مستمر نه تنها بررسی و معاینات پزشکی در حوزه سلامت جسمانی سالمندان انجام شود، بلکه در حوزه روان نیز می بایست اقدامات لازم پیشگیرانه صورت پذیرد.
نکته بسیار مهم در نگرش و بهبود سلامت روان سالمندان ارتباط نزدیک میان آنان و جوانان است؛ زیرا سالمند سرشار از تجارب یک عمر زندگی تلخ و شیرین است و می تواند به عنوان منبعی ارزشمند برای جوانان باشد و ترکیب این دو برای جوان، آموزنده و برای سالمند مطبوع و لذت بخش است. سالمند در رابطه با جوانان احساس احترام و ارزشمندی می کند و این حس که او نیز در تعامل با جوان دهنده است برایش تجربه ای مطبوع خواهد بود.
خوشبختانه در فرهنگ غنی و ارزشمند ایرانی و اصول و ارزش های دینی ما، تکریم و گرامی داشت و تجلیل از سالمندان بسیار مورد تاکید است و بخشی از وظایف دینی ماست که نسبت به پدر و مادر سالمند و بزرگان فامیل و دوستان، عزت و تکریم قائل باشیم.
سبک زندگی سالم در دوران سالمندی از منظر شما و علم روانشناسی چیست؟
یافته های پژوهشی و تحقیقاتی برای حفظ و ارتقای سلامت روان سالمندان، میانسالان و افرادی که در آستانه ورود به دوران پیری هستند؛ موارد مهم زیر را نشان می‌دهد:
1ـ رژیم غذایی مناسب، کاهش نمک و عدم مصرف چربی های جامد و استفاده از همه گروه های غذایی به ویژه میوه، سبزیجات تازه و لبنیات، عدم مصرف دخانیات و الکل در دوران سالمندی حائز اهمیت است.
2ـ روش زندگی سالم، فعالیت بدنی منظم و عادات درست بهداشتی، خواب و استراحت کافی در شبانه روز می تواند دوران سالمندی سالمی را رقم زند.
3ـ روابط اجتماعی با دوستان و خانواده در حفظ و ارتقای روان سالمند بسیار کمک می کند. اینگونه روابط موجب می شود تا علائم آلزایمر دیرتر در آنان مشاهده شود. فعالیت های داوطلبانه اجتماعی و شرکت در گروه های مختلف با توجه به وضعیت جسمانی آنان نیز توصیه می شود.
4ـ کاهش دلهره و نگرانی درباره بیماری ها و مرگ و صحبت کردن درباره آن ها با مشاور مورد اطمینان می تواند به کسب آرامش سالمندان کمک کند.
5ـ در اوقات فراغت خواندن کتاب های متعدد به ویژه برای فرزندان و نوه ها و قصه گویی، حل جدول و معما در سالم نگه داشتن ذهن کمک می کند و تعریف خاطرات گذشته برای فرزندان و دیگران باعث تقویت حافظه می شود. باید توجه کرد که از علائم بهداشت روانی خود سالمند نیز آگاه باشد؛ مانند افسردگی، اضطراب و حافظه که مهم ترین آن حافظه است که با گوش دادن به اخبار، رادیو تلویزیون و مرور عکس های قدیمی برای یادآوری نام افراد و خاطرات گذشته تأثیر مثبتی دارد.
6_ در پایان و از همه مهم تر حفظ و تقویت فارتباط های معنوی و مذهبی است که نه تنها باعث کاهش احساس تنهایی، افسردگی و اضطراب می شود، بلکه احساس حمایت و راحتی و آرامش بسیاری را از این طریق می توانند تجربه کنند.
*گفت و گو از سحر مغففرت
انتهای پیام/