روستایی در دل تاریخ/ روستای «رازلیق» و رازهای مانده از اورارتوها

به گزارش نصر، اگر دوستدار تاریخ و طبیعت هستید قطعا سراب می‌تواند به عنوان یکی از شهرستان‌های آذربایجان‌شرقی، به علت قدمت دیرینه و جاذبه‌های تاریخی و گردشگری، جزو مقاصد گردشگری زیبا و پُر رمز و راز شما باشد. 
وجود معابد سنگی، کتیبه و تپه‌های باستانی از جمله سنگنوشته های اورارتی، رازلیق، قیرخ قیزلار، تپه باستانی قلعه جوق، چهارطاق ساسانی آغمیون و مقبره مغولی اسفستان در حومه این شهر نشان گر قدمت تاریخی منطقه است.
روستای رازلیق سراب نیز از جمله مکان‌هایی است که کتیبه‌ای چندین هزار ساله از دوران اورارتویی(۶۸۵-۷۳۰ ق. م) را درخود جای داده است. این کتیبه باستانی در سال ۱۳۴۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
در قرن نهم قبل از میلاد از اقوام بومی کوهستان‌های جنوب قفقاز دولت تازه‌ای وجود آمد که به "اورارتو" شهرت یافت. اورارتوها در کشورگشایی‌های خود مناطق آذربایجان فعلی را نیز تسخیر کردند.
 

روستایی با پک کامل گردشگری
در یکی از روزهای پاییزی راهی روستای پُر رمز و راز رازلیق می‌شویم. روستایی که ریشه در خاک و هویتی به درازای تاریخ دارد.
رازلیق در  ۶ کیلومتری شهر سراب واقع شده است. ۵۶۰ خانوار با ۲ هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت در آن ساکن هستند.


بند صمیمت خانه‌های رازلیق 
خانه‌های روستا معماری و بافت قدیمی خود را حفظ کرده‌اند. درب خانه‌های روستاییان اغلب بر روی همه باز است و اگر گاهی بسته باشد، بندی برای آن تعبیه شده که به راحتی در باز می‌شود؛ خودشان که این بند را تکنولوژی محلی می‌دانند و اسم‌اش را هم بند «صمیمیت» گذاشته‌اند.
شغل اکثر اهالی روستا کشاورزی است و با وجود سختی‌های زیاد، همچنان از رازلیق دل نکنده‌اند و به فکر مهاجرت به شهرهای بزرگ هم نیستند.
اهالی این روستا درکنار کشاورزی به دامداری( پرورش گاو و گوسفند) نیز می‌پردازند. خودشان که می‌گویند نژاد اصیل گاو سرابی انگشت شمار است و حتی نمونه‌اش را در کشور هلند نیز نمی‌توان پیدا کرد.
 
قدم زدن در تاریخ با سفر به رازلیق
کوچه باغ‌های سنگ‌فرش شده، طبیعت بکر و باغ های رؤیایی در کنار جاذبه‌های تاریخی، پاییز رازلیق را دیدنی کرده است. قدم زدن در میدان بزرگ روستا و صدای خِش خِش برگ‌های پاییزی زیر پاها، موسیقی زنده طبیعت را می‌نوازد.
بیایید و پنیر و گردو و نان تازه میهمان‌مان شوید 
بانوان روستایی اغلب با حجاب کامل در حیاط و خانه تردد می‌کنند و اگر سَرزده به خانه‌شان بروید، حتما با ماست، شیر محلی و گردوهای کاغذی خوشمزه از شما پذیرایی خواهند کرد. 
کودکان نیز در میان کوچه باغ‌ها، با دست‌های سیاه ناشی از جدا کردن پوست گردوها در حال بازی هستند. 
 

 
رازلیق روستایی بدون بی‌سواد ولی پُر از بیکار 
نماینده دهیاران روستاهای بخش مرکزی سراب و دهیار روستای رازلیق که در این سفر ما را همراهی می‌کند، می‌گوید: همه اهالی روستای رازلیق دارای سواد حداقلی سیکل هستند و اکثر نسل های جدید روستا تحصیلکرده می‌باشند. 
او ادامه می‌دهد: متاسفانه بیکاری در روستا بسیار زیاد است و اگر جهاد کشاورزی اجازه گسترش فعالیت طرح هادی را بدهد، این جوانان بیکار روستایی می‌توانند گاوداری و مرغداری راه‌اندازی و برای رونق اقتصادی روستا هم کمک کنند. 
رحیم عظیم‌پور توضیح می‌دهد: رازلیق جزو روستاهای گردشگری استان بوده و سالانه میزبان گردشگران زیادی است به طوریکه  هر پنجشنبه و جمعه حداقل ۳۰۰ تا هزار نفر از سایر شهرستان‌ها برای استفاده از طبیعت بکر روستای رازلیق به این روستا سفر می‌کنند. 
او می‌افزاید: طبیعت بزرگترین پزشک انسان‌هاست و رازلیق نیز جزو روستاهای انگشت‌شماری می‌باشد که تمام بافت‌ها، سنت‌ها و پوشش‌های قدیمی خود را حفظ کرده است.
 
اهالی روستا گرفتن پول از گردشگر را عار می‌دانند 
رازلیقی‌ها، اگرچه خانه‌هایشان کوچک و قدیمی است، ولی مهربان و میهمان‌نوازند. دهیار روستا در این خصوص می‌گوید: برای اهالی روستا عار است که مسافری اینجا بیاید و بابت محصول روستای‌مان پولی پرداخت کند. 
او به کتیبه خط میخی رازلیق هم اشاره کرده و می‌گوید: در فاصله تقریبا پنج کیلومتری از دهستان رازلیق در کنار رود خانه رازلیق بر بالای کوه زاغان از دامنه‌های جنوبی سبلان سنگ نوشته‌ای وجود دارد که به سنگ نبشته رازلیق معروف است.
کتیبه رازلیق ۱۱۰ سانتی متر طول و ۸۲ سانتی متر عرض دارد و در ۱۶ سطر به فرمان شاه اورارتویی آرگیشتی دوم پسر روسای اول (۶۸۵ – ۷۳۰ ق ،م) نقل 
شده است. 
 

کتیبه رازلیق و ترجمه خط میخی روی آن
در ترجمه متن این کتیبه آمده است که به حول و قوه خالدی،  ارگیشتی روساهینی گوید: من به سرزمین «آرهو» لشکر کشیدم،  من سرزمین «اولوشو» و سرزمین «برقو» را تسخیر کردم،  من تا کنار رودخانه «مونا» رسیدم و از آنجا بازگشتم،  من سرزمین «گیردو» و «گتوهایی» و «ترایشیدو» را تسخیر کردم، شهر «روتومنی» را من گرفتم،  سرزمین‌هایی را که من تسخیر کردم تحت باج خود قرار دادم، این قلعه را به زور گرفتم دوباره برقرار ساختم،  من آن را ارگیشتی ایردو (یعنی رعیت ارگیشتی) نامیدم،  تا به خاطر تقویت «بیا ای نی»  برای مطیع ساختن سرزمین‌های دشمن، تا به حول و عظمت خالدی و «آرگیشتی» بزرگ شاه، شاه جهان، شاه شاهان، خداوندگار شهر «توشبا»، آرگیشتی می‌گوید: هر کس نام مرا محو کند یا به این کتیبه خسارتی وارد بیاورد امیدوارم خدایان،  خالدی «ته ای شه با» «شیوانی» او را زیر خورشید براندازد.»
 

تاریخ مصوّر در روستای پُر رمز و راز رازلیق
اورا دره سی( دره اورا)، ائشک میدانی مربوط به دوره اشکانیان، اولین دبستان به سبک مدارس امروزی به نام دقیقی، کوه قودی قیه از دیگر زیبایی‌ها و تاریخ مصوّر رازلیق است. 
رازلیق چهار فصلش زیباست، اهالی روستا معتقد‌ند، رازلیق رازِ چهار فصل دارد و در همه فصل‌ها می‌توان به یک راز طبیعتی این قاب نقاشی پِی برد. آنها می‌گویند رازلیق ریشه در خاک دارد و هویتی به درازای تاریخ.

گزارش از کتایون حمیدی
انتهای پیام/