غبار تنهایی بر زندگی سالمندان دامن زده است/ کرونا، تنهایی سامندان را به رخ عالم کشید

به گزارش سرویس اجتماعی نصر، هرسال روز جهانی سالمند، بهترین فرصت برای بازگشایی و دوباره خوانی برنامه ‌ها و اقداماتی که از سال ‌ها پیش قرار است برای افزایش کیفیت زندگی سالمندان تدوین و اجرایی شود.
حال از زمان شیوع کووید‌19 تا به امروز بیش از ده ماه می‌ گذرد که رنگ و بوی زندگی مان را سیاه گون کرده است؛ به عقیده کارشناسان هنوز هم بهترین اقدام برای جلوگیری از ابتلا به این ویروس در خانه ماندن است اما موضوعی که در این روزها مطرح است، تشکیل بخشی از افراد مهم جامعه توسط سالمندان است که به سبب چندین ‌ماه خانه ‌نشینی و رعایت نکات بهداشتی در معرض خطر بیماری ‌های جسمی و روحی هستند اما به راستی چه اقداماتی باید انجام داد تا تبعات ناشی از کرونا ویروس برای سالمندان کمتر باشد؟
در میان آن همه مشکلی که به واسطه کووید19 به ‌وجود آمد، رعایت فاصله‌ گذاری اجتماعی یا همان دوری و دوستی خودمان، بی ‌شک همه ما برای حفظ سلامت جان خود و عزیزان‌ مان روابط خانوادگی‌ مان را کمرنگ و حتی قطع کردیم.
البته تکلیف ما جوان ‌تر ها بعد از قرنطینه یا قطع کردن روابط خانوادگی و یا دوستان مشخص است؛ بازی های آنلاین، رفتن به سراغ فضای مجازی برای بخشیدن رنگ متفاوتی به صله رحم با دوستان و اعضای خانواده و... اما در این میان تکلیف آنان که در گذر زمان موی سپید کرده ‌اند؛ کار کردن با فضای مجازی برایشان مشکل است و گاه نیازمند مراقبت و یاری برای انجام کارهای شخصی ‌شان هستند چیست؟
متاسفانه این روزها افسردگی سالمندان اغلب نادیده گرفته می‌ شود و افسردگی سالنمدان را با پیری و بیماری‌ های مرتبط با سالمندی اشتباه می گیرند؛ اما حالا مردم شرایط جدیدی را تجربه کردند، چندین ماه در منزل ماندن و رعایت مداوم نکات بهداشتی تاثیرات روحی و روانی منفی را بر بسیاری از افراد جامعه داشت. اما در بین سنین مختلف سالمندان بیش از سایر گروه‌ ها تحت تاثیر این جو روانی ایجاد شده قرار گرفتند. همان روزهای اول شیوع بیماری بود که گزارش ‌های رسانه‌ های مختلف نشان می ‌داد که تاثیر بیماری کرونا بر سالمندان بیش از افراد عادی است و همین موضوع باعث شد تا نگرانی افراد سالخورده و سالمند درخصوص ابتلا به این بیماری دو چندان افراد عادی باشد.
سالمندانی که با وجود سال‌ ها کار و تلاش در دوران بازنشستگی با افت درآمد و البته افزایش هزینه‌ ها مواجه می ‌شوند. فرزندانی که در آستانه ازدواج هستند و نیازمند کمک پدر و مادر یا فرزندانی که ازدواج کرده ‌اند و حالا به همراه فرزندان خودبه خانه والدین می ‌روند.
پای درد دل سالمندان که می ‌نشینی بعد از هزینه ‌های معیشت و درمان به معضل بزرگی به‌ نام تنهایی رسیده اند که در ادامه می خوانید.

حتی از پیاده روی در خیابان هم می ‌ترسم/ هیچ امکاناتی بجز کارت اتوبوس عایدمان نشده است
زن سالخورده ای که در فضای سبز مقابل خانه ای بر روی زیروی کوچکی که دارد نشسته و رفت و آمد مردم را تماشا می کند. نزدیک اش می شوم و چند جمله ای با او هم کلام می شوم؛ او می گوید که همه تفریحش نشستن روی چمن ها است: « هیچ تفریحی ندارم حتی از پیاده روی در خیابان هم می ‌ترسم. خیابان ‌ها پر از چاله و دست ‌انداز است و من مدام نگران زمین خوردن هستم».
وی از نبود امکانات گلایه می ‌کند و با خنده می ‌گوید: «هیچ امکاناتی نداریم یه کارت اتوبوس به ما دادند و گفتند هزینه رفت و آمدمان کم می‌ شود. با خوشحالی آن را گرفتم اما همان اولین بار نزدیک بود داخل هیاهوی جمعیت اتوبوس خفه شوم و دیگر از اتوبوس استفاده نکردم. آخر هفته دخترم با ماشین می آید و چرخی در شهر می زنیم».
 
دفترچه های بیمه کفاف خرج هایی درمانی را نمی دهد/ تنهایی ام را با همسایه ‌های محله پر می ‌کنم
منصور خانم یکی دیگر از همسایه های سالمند محله مان است که می‌گوید:« بیمه تکمیلی ندارم و دفترچه بیمه هم کفاف خرج‌ های درمانی‌ ام را نمی ‌دهد. شوهرم چندسالی است که فوت کرده و یکی از پسرانم هم چند سالی است که دیگر هزینه ‌ای بابت فیزیوتراپی ام نمی‌ پردازد. همین که یک خانه از شوهرش برایم باقی مانده و دستم جلوی دیگران دراز نیست، راضی هستم».
وی با بیان اینکه کرونا خانه نشین اش کرده است، ادامه داد: «خوشحال ام که به خاطر کرونا فعلا کسی نمی‌ تواند ناهار یا شام مهمانی بیایند وگرنه نمی ‌دانستم چه باید بکنم اما از سویی تنهایی درد دیگری دارد. هرروز عکس نوه هایم را که بر دیوار چسبانده ام نگاه کرده و قربان صدقه شان می روم».
منصور خانم افزود: «هفته ‌ای یکی از فرزندانم به من سر می ‌زند، اما می ‌دانم که دغدغه فرزندانم آنقدر زیاد است که نمی توانم هر لحظه مزاحم آن ها شوم. تنهایی ام را با همسایه ‌های محله پر می ‌کنم اما اگر کسی نباشد، تا صبح تلویزیون را روشن می ‌کنم تا سرگرم شوم».
 
با این تورم حتی از رفتن به خانه فرزندانم شرم دارم
در ایستگاه اتوبوس پیرمردی را که ماسک صورت لاغر اندامش را پوشانده میبینم، نگران است و هرکسی به او نزدیک می شود، فورا فاصله می گیرد، نزدیک اش می شوم و خودم را معرفی میکنم. از او میخواهم تا برای تکمیل گزارش ام، با من درد و دل کند. وی می گوید:«اهل شبستر هستم و سال ‌ها روی زمین خودم کار می ‌کردم اما سنم که بالا رفت از دست و پا افتادم. دیگر نمی ‌توانستم روی زمین کار کنم؛ پسرهایم حاضر نبودند کار مرا ادامه دهند و از طرفی بیمه هم که نشده بودم تا با آب باریکه بازنشستگی، زندگی ‌ام را بگذرانم، به همین دلیل ناچار به حرف بچه‌ ها زمین و خانه را فروختیم و راهی شهر تبریز شدیم. یک آپارتمان در طبقه سوم خریدیم تا کمی پول برایمان بماند و بتوانیم از سود آن زندگی ‌مان را بگذرانیم اما چه اشتباهی کردیم که ساختمانمان آسانسور نداردو همسرم به خاطر زانو درد خانه نشین شده اما خودش را به کارهای خانه مشغول می ‌کند تا جمعه شود و بچه‌ ها به ما سر بزنند. من هم اگر اینجا هستم به ‌خاطر این است که فکر می ‌کنم اگر بیشتر در خانه بمانم دیوانه می ‌شوم. به هر بدبختی برای فرار از خانه هر روز بیرون می ‌آیم. بیرون هم آمدنی استرس ویروس کرونا کلافه ام می کند».
وی ادامه داد: «تنها نگرانی من از بابت معیشت و حقوق ماهیانه ام است، با این تورم حتی از رفتن به خانه فرزندانم شرم دارم، می ‌ترسم هزینه روی دست ‌شان بگذارم، چه برسد به اینکه انتظار داشته باشم روزی از من نگه ‌داری کنند».
 
بعد از یک عمر زندگی با عزت، نمی توانم به خواسته های نوه هایم «نه» بگویم
توسط آشنایان با یکی از سرایدارهای یک شرکت خصوصی در تبریز آشنا می شوم، اسم اش حبیب است و 70 سال سن دارد. او می گوید:« بازنشسته یکی از دستگاه های دولتی هستم اما 6 ماه بعد از بازنشستگی در یک شرکت خصوصی استخدام شدم که اوایل برایم سخت بود اما کم کم با این موضوع کنار آمدم چون زندگی خرج داشت. یک عمر با عزت زندگی کرده ‌ام حالا که صاحب عروس و داماد شده ‌ام که نمی ‌توانم دست نیاز به سمت دیگران دراز کنم. برایم سخت است وقتی نوه هایم چیزی می‌ خواهند برایشان تهیه نکنم».
حبیب آقا ادامه داد: «نوه هایم هفته ‌ای یک بار پیش ما می ‌آیند نمی ‌شود که اگر چیزی خواستند به آنها نه بگویم، به همراه نوه ام به میوه فروشی رفتیم و نزدیک 100 هزار تومان هزینه کردم برای سه کیلو میوه. در راه بازگشت کمی چیپس و پفک و تنقلات خریدیم؛ این پول را برای خرید داروهای قلبم کنار گذاشته بودم، یک ماهی هست که داروهایم تمام شده، می‌ خواستم همان نسخه قبلی را بگیرم. اگر به مطب بروم باید کلی هم هزینه ویزیت و نوار قلب و.... پرداخت کنم دست آخر هم که همان داروها را می ‌گیریم. این مشکل زندگی بسیاری از سالمندان است».

90 درصد سالمندان در کنار خانواده های خود/ فوت تنها 03/0 سالمندان در اثر کرونا در مراکز نگه داری
مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی در تعریف سالمندی، افراد بالای 60 سال را جزء سالمندان دانست گفت: اگر رشد 3 درصدی سالانه جمعیت را در نظر بگیریم، الان جمعیت استان تقریبا به 4 میلیون نفر رسیده است و درصد سالمندی هم 6/11 شده است؛ که اگر بر اساس همین آمار جلو برویم، دقیقا در سال 1440، 25 درصد جمعیت را سالمندان تشکیل خواهند داد، یعنی از هر 4 نفر یک نفر سالمند خواهد بود.
 "فرگل صحاف" با بیان اینکه کشورایران به سمت سالمندی می رود، تصریح کرد: بر اساس آخرین سرشماری در سال 1395، به طور تخمینی حدود 80 میلیون نفر در کشور زندگی می کردند که از این تعداد، بالغ بر 7 میلیون نفر سالمند بودند و بر همین اساس درصد سالمندی در کل کشور، 28/9 درصد بود.
صحاف آمار سالمندان در آذربایجان شرقی را بالاتر از میانگین کشوری دانست و خاطرنشان کرد: بر اساس همین سرشماری در سال 1395، جمعیت استان سه میلیون و 909 هزار و 652 نفر بودند که 419 هزار و 594 نفر از آنان را سالمندان تشکیل می دادند و بر همین اساس، 73/10 درصد جمعیت استان متعلق به سالمندان بودند.
صحاف میزان جمعیت سالمند در مناطق روستایی را خیلی بیشتر از مناطق شهری دانست و تصریح کرد: شاید از دلایل اینکه میزان افراد سالمند در مناطق روستایی بیشتر از مناطق شهری است، آب و هوا و مواد غذایی طبیعی و همچنین زندگی خانوادگی که در آن ارتباط بالاتری نسبت به جمعیت شهری برقرار است، باشد.
مدیرکل بهزیستی استان با اتکا به نتایح یکی از پژوهش ها اذعان کرد: در ایران، 90 درصد سالمندان در کنار خانواده خود زندگی می کنند و رقم بسیار اندک، یعنی فقط 10 درصد آنان تنها زندگی می کنند.
صحاف افزود: 08/0 از آنان نیز در مراکز بهزیستی نگه داری می شوند، که رقم بسیار اندکی محسوب می شود؛ در حالی که در کشورهای دیگر خیلی از سالمندان تنها زندگی می کنند و خیلی از آنان هم در مراکز نگه داری هستند.
وی ادامه داد: شاید 10 درصد باقی مانده سالمندان که تنها زندگی می کنند، فرزندانشان در خارج از کشور باشد و یا فوت کرده باشند، که این نشان از فرهنگ غنی حاکم بر کشور و استان ما دارد.
مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی شرط ایجاد پرونده برای سالمندان در بهزیستی را داشتن معلولیت برای افراد بالای 60 سال عنوان کرد و گفت: کل افراد بالای 60 سال تحت پوشش بهزیستی استان، 26 هزار و 449 نفر است، که به نصف این افراد خدمات مستمر (حقوق ماهیانه) ارائه می شود.
وی افزود: نصف دیگر این افراد هم خدمات غیر مستمر مانند ویلچر، سمعک، باتری، عصا، بسته های معیشتی و تسهیلات و... دریافت می کنند و همچنین از خدمات مراکز روزانه سالمندی بهره مند می شوند.
صحاف در ادامه به تعداد مراکز نگه داری از سالمندان اشاره کرد و ابراز داشت: حدود 9 مرکز شبانه روزی نگه داری از سالمندان در استان وجود دارد، که 550 نفر در این مراکز نگه داری می شوند.
مقام ارشد بهزیستی استان ادامه داد: همچنین هشت مرکز روزانه توانبخشی در کل استان داریم، که در این مراکز، خدماتی از قبیل فیزیوتراپی، تست های ورزشی، که سالمندان بتوانند از اعضای خود به خوبی استفاده کنند و خانه نشین نباشند، مهارت های زندگی، کلاس های تفننی و ورزشی و حتی گل دوزی، قصه گویی و بافتنی به افراد سالمند ارایه می شود، که از فواید آن بالا بردن امید به زندگی، جلوگیری از آلزایمر، ارتباط اجتماعی بالا و احساس مفید بودن در این افراد می باشد.
وی تعداد مراکز ویزیت در منزل برای افراد سالمند را پنج مرکز عنوان کرد و اذعان داشت: از این مراکز، 270 فرد سالمند خدمات می گیرند و همچنین سه مرکز مراقبت در منزل داریم که به 200 فرد سالمند خدمات ارایه می دهد و ماهانه آنان را در منزلشان ویزیت می کند.
صحاف در آخر تعداد فوتی های ناشی از کرونا در مراکز نگه داری از سالمندان در استان را بسیار کم خواند و خاطرنشان کرد: تما فوتی های ناشی از کرونا در مراکز نگه داری سالمندان در استان، فقط 03/0 درصد است که رقم بسیار پایینی محسوب می شود و همچنین میزان ابتلای این افراد به ویروس کرونا، 8/6 درصد است.
 
تشویق سالمندان به داشتن فعالیت فیزیکی روزانه حتی در چهاردیواری خانه
دکتری روانشناس خانواده اظهار کرد: در روزهای شیوع کرونا شایعات مبنی بر اینکه سالمندان بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند و بیشتر از سایر گروه ‌های بستری به این بیماری مبتلا می ‌شود، باعث شد که سلامت روان آن ها تحت تاثیر قرار گیرد.
"ساناز برزگر" افزود: تنهایی یکی از مشکلات سالمندی است، پس باید با آن ها بیشتر از قبل تماس تلفنی در دوران قرنطینه خانگی انجام گیرد؛ حتی اگر پرستار سالمند در منزل آنان را همراهی کند، برای آن ها فایل های صوتی و تصویری سرگرم کننده و عکس ‌ها و فیلم های صوتی خانوادگی فرستاده شود.
وی ابراز کرد: تا حد ممکن سالمندان را باید از شنیدن اخبار و وقایع کرونا دور کرد و به آن ها مشاوره داد و مهربان بود. یکی از خطراتی که افراد سالمند را پس از انزوای طولانی در خانه ‌ها تهدید می‌ کند، کاهش فعالیت ‌های فیزیکی و به خطر افتادن سلامت جسمی آن ها بوده و تشویق سالمندان به داشتن فعالیت فیزیکی روزانه حتی در داخل چهاردیواری خانه، بسیار ضروری است.
این مشاور خانواده با بیان اینكه اگر گمان كنیم سالمندان عمر خود را كرده ‌اند و دیگر كاری از دست ‌شان برنمی ‌آید، تصوری نادرست است، افزود: بی تردید بسیاری از هنرها و فنون هستند كه فرصت یادگیری آن ها در طول زندگی فراهم نشده است و در میانسالی و سالمندی می‌ توان آن ها را فرا گرفت و از این فراگیری لذت برد‌. در واقع سال ‌های تنهایی و دوری از فرزندان می ‌تواند فرصتی باشد برای یادگیری مهارت ‌ها و هنرهایی كه آرزویش را داشته ‌اند.
وی تصریح کرد: سالمندان باید تلاش کنند قبل از خواب از هرگونه استرس و اضطرابی دور باشند، از نوشیدن چای و قهوه سه ساعت قبل از خواب خودداری کنند از غذاهای سبکی استفاده کنند تا بتوانند خواب کافی و آرامی داشته باشند. چراکه داشتن خواب کافی به کیفیت زندگی سالمندان به ‌خصوص در دوره حضور کرونا اهمیت بالایی دارد.
وی تاکید کرد: فرزندان باید در نظر داشته باشند که سالمندان نسبت به دستور دادن و امر و نهی کردن حساس اند، لذا توصیه می‌ شود تا با صحبت کردن آن ها را نسبت به این توصیه ‌ها قانع کنند. می توان با ارائه دادن آمار و ارقام والدین را قانع کنیم و بگوییم بهترین وضعیت در شرایط کنونی در خانه ماندن است.
برزگر اذعان کرد: سیاری از پزشکان در این دوران، تنها به درمان بیماری جسمی سالمندان می ‌پردازند و ‌افسردگی آنان را نادیده می ‌گیرند و بسیاری از این پدر و مادرها از بیان مشکلات خود با فرزندان حذر می ‌کنند‌. بی‌ توجهی و نادیده گرفتن هشدارها می ‌تواند نتایج مخرب روحی دربرداشته باشد و سیستم ایمنی افراد را تضعیف کند. بنابراین‌ شناخت این علائم و جست ‌و جوی راه‌ هایی برای حمایت از سالخوردگان بسیار بااهمیت است‌.
گزارش نصر حاکی است، سالمندان کشور ما با توجه به کمبود زیرساخت های حمایتی، از بیماری ویروس کرونا نیز لطمه زیادی دیده اند. یکی از عمده ترین آن ها فشارهای اقتصادی بود که نه تنها بر بهداشت و درمان، بلکه بر معیشت روزمره آنان نیز تاثیر گذاشت؛ مساله دوم، محدودیت هایی بود که سالمندان برای دسترسی به خدمات پزشکی و درمانی و تهیه دارو، حتی تامین مایحتاج روزانه تجربه کردند.
لذا به نظر می رسد با برپایی مراكزی تحت عنوان «مهد بزرگسال» یا «پاتوق سالمندی» که کارکردی متفاوت از خانه سالمندان دارد، برای كمك به رشد این گروه از جامعه بسیار لازم و ضروری است؛ این مکان ها می ‌تواند به سالمندان كمك كند تا كارآمد شوند و گمان نكنند كاری نمی ‌توانند بكنند و منتظر مرگ باشند.
همچنین فرد میانسال و سالمند در چنین مكانیی می ‌تواند سرویس ‌های متفاوت بگیرد. ورزش كند،‌ فیزیوتراپی شود، كاردرمانگر عملكرد او را بهتر كند، روان‌ شناس آماده مشاوره دادن به او باشد، از نظر پزشكی نیز چك شود و...؛ به این ترتیب می ‌توان دوره سالمندی را با وجود چنین مراكزی، وقت زندگی دانست؛ یك زندگی جدید كه با شادی ‌ها و توانمندی ‌های خودش شروع می ‌شود.
انتهای پیام/