حاشیه‌ای بر تبعات زیست‌محیطی منطقه آزاد ارس/ از قطع درختان برای احداث پاساژ تا آلودگی هوا در صنایع سنگین

به گزارش نصر، منطقه آزاد ارس در یکی از حساس‌ترین مناطق زیست‌محیطی کشور واقع شده و بخش‌های بزرگی از پناهگاه‌های حیات وحش کیامکی در آذربایجان‌شرقی و مراکان در آذربایجان‌غربی در آن واقع شده‌اند.
این منطقه آزاد در محدوده خود چندین شهرک صنعتی را تعریف کرده و به‌منظور آماده‌سازی زیرساخت‌های آن تغییرات عمده‌ای را در ساختار طبیعی منطقه ایجاد کرده است.
یکی از این مناطق شهرک صنعتی موسوم به 135 هکتاری است که استقرار ده‌ها تانکر حلال‌های نفتی و فعالیت مینی پالایشگاه‌ها در سال‌های گذشته به‌دلیل تبعات مخرب بر سلامتی شهروندان مرزی شهر جلفا و اعتراض اهالی و کارشناسان سلامت برای این منطقه حاشیه‌ساز شده و منجر به انتقال بخش اعظم تاسیسات به شهرک جدید دیگری به‌نام صنایع سنگین در این منطقه شد.
این شهرک جدید که یک‌هزار و 400 هکتار وسعت دارد، بنا به اعلام معاون عمرانی این منطقه در جنوب منطقه آزاد ارس با هدف استقرار صنایع فلزی و ماشین‌سازی در منطقه آزاد ارس تعریف شده است. صنایع فلزی دارای 6 گروه زیست‌محیطی است و صنایع ماشین‌سازی در کل و سه گروه اول زیست‌محیطی طبقه‌بندی می‌گردد.
مدیران منطقه آزاد ارس البته فعالیت عمرانی و صدور مجوز برای فعالیت در این سایت جدید که در محدوده مناطق حفاظت شده واقع است را قبل از رفع مسائل زیست‌محیطی و جلب نظر سازمان محیط زیست شروع کرده بودند و همزمان با آماده‌سازی این شهرک که با تخریب محیط زیست منطقه نیز همراه بود چندین مینی پالایشگاه در آن مستقر شدند که در آخرین نمونه شاهد افتتاح یک پالایشگاه جدید توسط دبیر شورای عالی مناطق آزاد طی سال گذشته بودیم.
هر چند بخشی از پالایشگاه‌های احداثی غیرفعال یا نیمه فعال هستند اما این بار تبعات زیست‌محیطی گریبانگیر اهالی روستاهای اطراف شده است که در مسیر بادهای منطقه هستند، همان موضوعی که سال‌ها پیش شهروندان شهر جلفا را به اعتراض واداشت و نگرانی‌هایی را نیز در خصوص ابتلای اهالی به بیماری به‌وجود آورد.
هر چند مدیرعامل این سازمان از آزادسازی بیش از 100 هکتار از اراضی این منطقه از محدوده‌های محیط زیستی در سال‌جاری خبر داده است، تعارض فعالیت‌های صنعتی و تجاری منطقه آزاد ارس با محیط زیست منطقه مرزی جلفا که وجود طبیعت بکر کوهستانی در کنار آب قابل شرب رودخانه ارس و جنگل‌های ارسباران یکی از مهم‌ترین مزیت‌های خدادادی آن است، همواره مدیران این سازمان با چالش جدی مواجه کرده است.
اخیرا کارخانجات جدیدی نیز در شهرک صنعتی صنایع سنگین ارس افتتاح شده و نگرانی اهالی بومی این منطقه را که ساکن مناطق جوار این شهرک بوده و صدها هکتار از اراضی تحت کشت کشاورزان در معرض آلودگی‌های احتمالی آنهاست در پی داشته است.
در یک نمونه دیگر، متاسفانه شاهد قطع ده‌ها درخت تنومند بخش قدیم شهر جلفا به‌منظور توسعه یک مرکز تجاری هستیم. البته این درختان در پارک موسوم به پارک جنگلی جلفا واقع شده و به گفته مردم محلی بالغ بر 60 سال یا بیشتر قدمت دارند! 
از سوی دیگر مدیر محیط زیست منطقه آزاد ارس در مصاحبه‌هایی که با رسانه‌ها داشته از صدور مجوزهای جدید برای صنایع دیگری در منطقه خبر داده است.
حال سوالی که مطرح می‌شود، این است که آیا مدیریت محیط زیست منطقه آزاد ارس و سازمان محیط زیست با علم بر تبعات زیست‌محیطی صنایع آلاینده مجوزهای لازم را صادر می‌نمایند؟ و آیا گزارشی از میزان سرمایه‌گذاری دولت در زیرساخت‌های این شهرک بزرگ و تعداد مجوزهای صادر شده و در مقابل؛ میزان اشتغال‌زایی و تاثیرات اقتصادی واحدهای تولیدی که در شهرک صنایع سنگین مستقر و البته بخشی تعطیل شده‌اند وجود دارد؟!
نظارت بر فعالیت واحدهای صنعتی به منظور رعایت استانداردهای لازم آیا به‌صورت جدی صورت می‌گیرد؟ 
آیا سازمان محیط زیست که باید نگاهبان سرمایه‌های ملی کشور که به متعلق به آیندگان است و ارتباط مستقیم با سلامت جسمی و روحی مردم دارد، با دلایلی همچون توسعه صنعتی و اشتغال‌زایی  از رسالت‌های ذاتی خود عدول می‌کند؟
با توجه به افتتاح تصفیه‌خانه فاضلاب صنعتی ارس در سال‌های گذشته آیا این تصفیه‌خانه پاسخگوی شهرک صنایع سنگین و سایر شهرک‌های صنعتی منطقه است؟
خبرگزاری فارس با بررسی دقیق‌تر این موضوع در گزارش‌های بعدی به ابعاد وسیع‌تر فعالیت‌های این منطقه آزاد در منطقه مرزی جلفا که منجر به تخریب محیط زیست منطقه می‌شود، خواهد پرداخت.
انتهای پیام/