تحقق عدالت آموزشی در گرو توسعه آموزش از راه دور

به گزارش نصر به نقل از ایرنا، بسیاری از جوانان و نوجوانان به ویژه دختران در برخی از مناطق کشور پس از گذراندن دوره ابتدایی به دلایل گوناگونی از حضور در کلاس محروم می‌شوند و ناگزیر باید ترک تحصیل کنند. اما تجربه سایر کشورها نشان داده که این دانش آموزان محروم از تحصیل به واسطه آموزش از راه دور می‌توانند به صورت ‌های مختلف در شرایط خاص هم سطح دانش خود را ارتقا دهند.
اما این نوع آموزش از راه دور که نمونه بارز آن آموزش مجازی است، در کشور ما عمر کوتاهی دارد و در واقع تجربه بهره‌مندی آموزش از راه دور به صورت جدی در ایران به شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس به مدت طولانی بازمی‌گردد.
مدارس کشور از اول اسفندماه سال ۹۸ تاکنون به دلیل شیوع ویروس کرونا و جلوگیری از اجتماعات تعطیل شد، این تعطیلی آموزش و پرورش را بر آن داشت تا به دنبال راهکارهایی برای جلوگیری از عقب ماندگی دانش آموزان و برقراری ارتباط مجازی مناسب دانش آموزان با معلمان باشد.
آموزش و پرورش در ابتدا با بهره مندی از توان و تجربه معلمان و همکاری صدا و سیما سعی کرد تا آموزش را به خانه دانش‌آموزان آورد، اما آموزش در تلویزیون نتوانست نیازهای آموزشی دانش آموزان را رفع کند.
آموزش و پرورش برای تدریس دروس به دانش آموزان در شبکه‌های مختلف تلویزیونی از جمله شبکه «آموزش» و شبکه «چهار» از معلمان حرفه‌ای در برخی دروس استفاده کرد اما این شیوه آموزش در برخی مقاطع تحصیلی از جمله ابتدایی با مشکلات بسیاری همراه بود؛ در وهله اول می‌توان گفت که ناتوانی در تعامل میان معلم و دانش آموز و کنترل و هدایت فضای آموزشی، کمبود وقت برای تدریس و همچنین هماهنگ نبودن مباحث آموزشی با میزان پیشرفت درسی دانش آموزان و تکراری بودن این مباحث سبب شد تا تاثیری چندان در پیشرفت آموزشی دانش آموزان نداشته باشد.
این وزارتخانه با متخصصان مرتبط آموزش و فضای مجازی، تصمیم به راه‌اندازی «شبکه فراگیر ارتباط معلم با دانش‌آموز» کرد و آموزش با تلاش‌های بی وقفه معلمان به شبکه مجازی منتقل شد.
هر چند که آموزش در فضای مجازی پاسخگوی عده بسیاری از دانش آموزان در اقصی‌نقاط کشور بود اما ناتوانی گروهی دیگر از دانش‌آموزان برای دسترسی به وسایل هوشمند ارتباطی مانند تبلت و گوشی تلفن همراه و همچنین نبود کابل ‌های مخابراتی برای داشتن اینترنت مشکلاتی بود که این شیوه آموزش را با چالش هایی روبه رو کرد تا عده ای این شیوه آموزش را زیر سوال برده و آن را ناکارآمد بدانند.
برخی از مخالفان با توجه به نبود امکانات کافی برای آموزش مجازی در کشور معتقدند که این نوع آموزش در حال حاضر با عدالت آموزشی همخوانی ندارد و باید برای این موضوع راه حل‌های مناسبی در نظر گرفته شود.
اما عده ای دیگر از کارشناسان معتقدند که آموزش از راه دور نه تنها می‌تواند عدالت آموزشی را محقق کند، بلکه می‌تواند راهی باشد تا زمینه های ادامه تحصیل برای دانش آموزان و آحاد جامعه فراهم شود، از این رو باید بسترسازی برای اجرای صحیح آموزش مجازی و آموزش از راه توسط آموزش و پرورش صورت گیرد.
به گفته رضوان حکیم‌زاده معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش درباره فعالیت‌های آموزشی و عدالت آموزشی در زمان شیوع بحران کرونا، ظهور این بیماری اتفاقی بود که تمام جهان را درگیر کرد و با وجود مشکلاتی که داشت فرصت‌هایی نیز به وجود آورد.
وی می گوید: شرایط بحرانی شیوع کرونا فرصت استفاده از فضای مجازی را برای یادگیری دانش آموزان و دانشجویان مهیا کرد؛ به طور مثال بسیاری از دختران دانش آموز در مناطق محروم و خاص پس از گذراندن دوره ابتدایی امکان ادامه تحصیل به دلیل مشکلات خاص خود را نداشتند اما فضای مجازی و آموزش از راه دور این امکان را مهیا کرد که آنها بتوانند به تحصیل خود ادامه دهند.
به اعتقاد حکیم زاده وزارت آموزش و پرورش هماهنگی ‌های لازم را با صدا و سیما انجام داده تا برنامه‌های تلویزیونی را به صورت مداوم ادامه دهند تا در دسترس همه دانش آموزان باشد و همگی بتوانند از تمامی محتوای کتاب‌ها بهره مند شوند. با استفاده از فضای مجازی تحقق عدالت آموزشی پیش بینی می‌شود، همچنین یکی از برنامه‌های جدی این وزارتخانه هم تامین شرایطی است که دانش‌آموزان در مناطقی که به اینترنت یا وسایل هوشمند ارتباطی مانند تبلت و تلفن همراه هوشمند دسترسی ندارند نیز بتوانند از امکانات لازم بهره مند شوند.
وی با تاکید بر اینکه آموزش و پرورش به دنبال این است که دسترسی تمام دانش آموزان به اینترنت و وسایل هوشمند ارتباطی در جهت عدالت آموزشی محقق شود، خاطرنشان کرده است: آموزش و پرورش با استفاده از ضبط برنامه های آموزشی تلویزیونی به واسطه معلمان با تجربه این امکان را مهیا می کند تا دانش آموزان در دورترین نقاط هم از شیوه تدریس این معلمان بهره مند شوند. از این رو، مصمم هستیم بیشتر از  گذشته به دلیل شرایط خاصی که وجود دارد نسبت به شناسایی راهکارهای اختصاصی متناسب با دوره تحصیلی و مناطق برای تحقق عدالت آموزشی اقدام کنیم.
عدالت آموزشی با آموزش از راه‌ دور محقق می‌شود
همچنین عباس فرجی کارشناس آموزش و پرورش درباره تحقق عدالت آموزشی به واسطه آموزش از راه دور اظهار داشت: بحث عدالت آموزشی یکی از شاخص و مولفه هایی است که در بحث آموزش مجازی مطرح می‌شود و در واقع یک مزیت محسوب می‌شود. دانش‌آموزان در آموزش از راه دور به صورت تصادفی می‌تواند در هر نقطه و مکانی به آموزش متصل شود.
وی افزود: این موضوع را که در حال حاضر در کشور ما بسترهای مخابراتی با مشکل مواجه است، نمی‌توان به معنای ضعف در آموزش مجازی دانست، بلکه نبود امکانات کافی برای اجرای این آموزش ضعف اجرایی آموزش و پرورش محسوب می‌شود. پس میان این دو مورد نبود امکانات و ضعف آموزش مجازی باید تفکیک قائل شد.
این کارشناس آموزشی خاطرنشان کرد: اینکه مسوولان آموزش و پرورش نمی توانند امکانات لازم را برای دانش آموزان در مدارس محروم فراهم کنند، نباید به حساب ناکارآمدی آموزش مجازی گذاشت. با اطمینان می‌توان گفت که بحث عدالت آموزشی با آموزش مجازی و از راه دور محقق می‌شود و این نوع آموزش در واقع یک نقطه مثبت برای عدالت  آموزشی محسوب می‌شود اما این تحقق منوط به این است که بسترهای لازم برای دانش آموزان مهیا شود.
فرجی در ادامه درباره راهکار لازم برای فراهم کردن امکانات آموزش از راه دور عنوان کرد: در حال حاضر حتی در  بسیاری از کشورهای فقیر دنیا هم آموزش و پرورش تبلت‌های مخصوص دانش آموزی را در اختیار محصلان قرار داده است، یعنی به جای اینکه معلم را به دورترین نقاط کشور بفرستند، یک تبلت را به این مناطق می فرستند.
وی با بیان اینکه تبلت‌های مخصوص دانش‌آموزی در واقع سبد آموزشی یک ساله دانش آموزان را تامین می ‌کند، گفت: تجربه نشان داده با وجود اینکه تبلت‌های دانش آموزی در دورترین نقاط دنیا در اختیار دانش آموزان قرار گرفته است اما دانش آموز برحسب نوع کنجکاوی توانسته این ابزار هوشمند را در اختیار خود قرار دهد و راه استفاده آن را با کنجکاوی خود پیدا کند و از مطالب آن استفاده و بهره لازم را ببرد.
این کارشناس آموزش و پرورش افزود: حالا اگر آموزش و پرورش بتواند یک دوره آموزشی مختصر هم برای استفاده از تبلت هم برای دانش آموزان برگزار کند، شرایط بسیار بهتر می‌شود.
فرخی یادآور شد: تبلت‌های دانش‌آموزی یکی از راهکارهایی است که می‌توان برای دانش‌آموزان در مناطق بدون کابل  مخابراتی و اینترنت در نظر گرفت، این تبلت‌ها ارزان قیمت است و مخصوص دانش‌آموزان ساخته شده، همچنین محتوای آموزشی موجود در آن نیز به گونه ای است تا دانش آموز بتواند مطالب درسی را یاد بگیرد و پس از آن نیز حتی از دانش آموز امتحان گرفته شود.
یکی از راهکارهایی که می توانیم داشته باشیم این است که اگر بسترهای لازم را به لحاظ مخابراتی و اینترنتی نداریم،  می توانیم از تبلت‌های دانش آموزی ارزان قیمتی که مخصوص آموزش ساخته شده و محتوای آموزشی موجود در آن سوار شده است تا دانش آموز به این شکل مطلب درسی را یاد بگیرد،‌ استفاده کنیم و پس از آن آزمون هم حتی گرفته شود.
انتهای پیام/