نسل هوش مصنوعی پشت نیمکت‌ های چوبی

به گزارش نصر، مدرسه هنوز همان دیوارهای آجری را دارد، همان تخته‌های سیاه و نیمکت‌های چوبی اما پشت آن نیمکت‌ها، نسلی نشسته که دنیایش دیگر محدود به کلاس و معلم نیست.
یادگیری برایشان در مرز زمان و مکان نمی‌گنجد؛ از ویدیوهای آموزشی در یوتیوب تا تمرین‌های حل‌شده با هوش مصنوعی، مسیر یادگیری نسل جدید است که از دفتر مشق گذشته و به دنیایی بی‌مرز رسیده.
در گفت‌وگو با دانش‌آموزان نسل دیجیتال، با محمدرضا، دانش‌ آموز پایه نهم دبیرستان صدرا که به اذعان آقای معلم، از هوش مصنوعی و یوتیوب استفاده می کند، فرق این نسل را با نسل خود بیشتر دریافتم.
او می گوید: من شش ساعت در روز با یوتیوب و هوش مصنوعی درس می‌خوانم. در درس ریاضی، هوش مصنوعی بسیار کمکم می‌کند. کلاس حضوری به نظرم لازم است ولی کافی نیست و یادگیری اینترنتی بسیار کمک کننده است. 
او باور دارد که فناوری، اگر درست استفاده شود، نه تهدید است و نه رقیب معلم و در این رابطه می گوید: ما در مدرسه گوشی می‌بریم و بعضی معلم ها از ما می خواهند گوشی را کنار بگذاریم چون ممکن است حواس‌پرتی به بار بیاورد.
ولی من فکر می‌کنم باید یاد بدهند که چطور درست از گوشی استفاده کنیم. مثلاً یک برنامه تشویقی برای مدارسی که بین معلم و دانش‌آموز هماهنگی ایجاد می‌کنند خوب است. چون در آن صورت درس خواندن تبدیل به لذت می‌شود، نه اجبار
صدای محمدرضا، صدای نسلی است که در میان شبکه‌ها، اپلیکیشن‌ها و کلاس‌های مجازی بزرگ می‌شود. نسلی که «یادگیری» را در مفهوم تازه‌ای می‌بیند: آزادی در انتخاب مسیر.
سلوی، دانش‌آموز ۱۶ساله ای است که با انبوهی از برنامه‌های کمک‌درسی و آزمون‌های رقابتی روز را شب می‌کند.اما پشت لبخندش، اضطراب خاموشی پنهان است. او می گوید: من با هوش مصنوعی درس‌هایم را خلاصه می‌کنم حتی نمونه سؤال تولید می‌کند برایم که خیلی مفید است. در میان رقبای مدرسه، همه اکثرا دنبال نمره‌اند نه یادگیری. 
سلوی از مدرسه‌ای می‌گوید که هنوز در قالب سنتی گیر کرده، در حالی که ذهن بچه‌ها مدت‌هاست دیجیتال شده است: کاش یک روز فقط با معلم خود درباره زندگی حرف بزنیم و به ما بگویند که چرا داریم درس می‌خوانیم.
در ادامه «عطیه احمدی»، معلم هنرستان و مدرس ساخت انیمیشن است. او از سال ۸۸ فعالیت آموزشی‌اش را در کانون پرورش فکری کودک و نوجوان آغاز کرده و از ۹۶ به جمع معلمان آموزش‌وپرورش پیوسته. احمدی از نسلی از معلمان است که در تلاش‌اند میان آموزش سنتی و زیست دیجیتالی دانش‌آموزان، پلی تازه بسازند.
احمدی می گوید: بچه‌های امروز با نسل ما فرق دارند. استقلال مالی برایشان انگیزه‌ست. وقتی به آنها نشان می دهی که از یادگیری یک مهارت به کجا می توانند برسند و چشم انداز پیش رویشان را شفاف می سازی، خودشان پیگیر آموزش می شوند.
وی از ممنوعیت استفاده از گوشی در مدارس انتقاد می‌کند: من مخالفم با این ممنوعیت. آموزش نباید از زیست واقعی دانش‌آموز جدا باشد. ما باید یاد بدهیم که چطور از گوشی برای هدف مثبت استفاده کنند. مثلاً از اپ‌های طراحی دیجیتال یا نرم‌افزارهای ساخت انیمیشن استفاده کنند در راستای آموزش های مدرسه.
در کلاس او، یادگیری فرایندمحور است. دانش‌آموزان درگیر ساخت، تجربه و خلق‌اند. 
او می گوید: بچه‌ها حس می‌کنند مدرسه به درد نمی‌خورد و من احساس میکنم این بخاطر تفاوت زیادی است که بین زیست مجازی و زندگی واقعی و فضای مدرسه شان هست. در دنیای مجازی با حجم زیادی از اطلاعات روبه‌رو می‌شوند ولی چون عمیق نیست، توهم دانایی پیدا می‌کنند و به زندگی فست فودی عادت می کنند. ما معلمان باید کمکشان کنیم که تتفکر عمیق بیاموزند و ارزش حضور در کلاس ها و وقتی که صرف آموزش می کنند، را دریابند. 
عطیه احمدی در پایان می‌گوید: اگر اختیار داشتم، اول معلم‌ها را به‌روز می‌کردم. معلمی که خودش از آموزش خسته‌ست، نمی‌تواند الهام‌بخش باشد. باید از ماتریکس سنت بیرون بیایند و یاد بگیرند چطور با نسل جدید حرف بزنند و گاه تشنگی ارتباط یافتن را در دانش آموزان برطرف کنند تا کمی از فضای مجازی و توهم روابط اجتماعی در گروه های مجازی بیرون بیایند.

صدای والدین نگران: ما دیگر مرجع فرزندانمان نیستیم
خانم علیزاده، مادر نازنین ۱۲ ساله است که از شکاف عاطفی میان والدین و فرزندان سخن می‌گوید: امروزه کودکان و نوجوانان کمتر با والدین خود گفت‌وگو می‌کنند.
برای یافتن پاسخ پرسش‌هایشان، پیش از هر چیز به اینترنت مراجعه می‌کنند و حتی در مسائل سادهٔ درسی، ترجیح می‌دهند از ابزارهایی مانند هوش مصنوعی کمک بگیرند تا از والدینشان. گویی ما دیگر مرجع اصلی آن‌ها نیستیم.
وی در ادامه با اشاره به دیدگاه روان‌شناسان می‌افزاید: کارشناسان و روان شناسان مدارس تأکید می‌کنند که نباید در برابر این نسل موضع گرفت یا با آن‌ها مقابله کرد. والدین باید شیوهٔ ارتباط مؤثر با فرزندان دیجیتال خود را بیاموزند و در دنیای فناوری‌محور امروز، به جای کنترل صرف، نقش همراه و دوست را ایفا کنند.

آموزش در عصر دیجیتال؛ از کلاس سنتی تا یادگیری هوشمند
تحولات فناوری در دهه اخیر، چهره آموزش را به‌کلی دگرگون کرده است.
طبق تحقیقات دکتر مهدی شامی زنجانی، پژوهشگر حوزه فناوری و آموزش دیجیتال، آموزش امروز دیگر محدود به دیوارهای کلاس نیست؛ بلکه در هر لحظه و هر مکان می‌تواند جریان داشته باشد. این تغییر نه‌تنها ابزار یادگیری، بلکه نقش معلم، دانش‌آموز و حتی خانواده را بازتعریف کرده است. 
به گفته دکتر زنجانی، یادگیری دیجیتال بر پایه چهار ویژگی کلیدی استوار است: نخست، دسترسی بی‌پایان به منابع آموزشی که با گسترش ابزارهایی چون تبلت، لپ‌تاپ و تخته‌های هوشمند، محدودیت‌های سنتی آموزش را از میان برده و امکان بهره‌گیری از منابع معتبر جهانی را در هر زمان و مکان فراهم کرده است.
دوم، یادگیری بدون مرز جغرافیایی که با کمک فناوری‌هایی مانند ویدئوکنفرانس، عدالت آموزشی را تقویت و حضور دانش‌آموزان مناطق دورافتاده را در کلاس‌های مجازی ممکن می‌سازد. سوم، پویایی و جست‌وجوپذیری محتوا که آموزش را از حالت ایستا خارج کرده و با اتکا به موتورهای جست‌وجو و پلتفرم‌های محتوایی، جریان یادگیری را مداوم و هدفمند کرده است. و در نهایت، پیشرفت با ریتم شخصی که برخلاف نظام سنتی، به هر دانش‌آموز اجازه می‌دهد متناسب با توانایی‌ها و سرعت یادگیری خود مسیر آموزشی‌اش را طی کند؛ بی‌آنکه احساس عقب‌ماندگی یا فشار رقابت داشته باشد

چالش‌ها و فرصت‌های آموزش دیجیتال در ایران
به باور دکتر زنجانی، در ایران هنوز بخشی از نظام آموزشی با ساختارهای سنتی و روش‌های ایستا اداره می‌شود. کمبود زیرساخت، آموزش ناکافی معلمان در استفاده از فناوری و مقاومت فرهنگی از مهم‌ترین موانع توسعه آموزش دیجیتال هستند.
با این حال، او معتقد است که در صورت تلفیق درست آموزش سنتی با فناوری‌های نوظهور، می‌توان به مدلی از آموزش رسید که هم مهارت‌محور باشد و هم متناسب با نیازهای واقعی جامعه.

مهارت‌ محوری؛ کلید موفقیت در قرن بیست‌ویکم
در دنیای امروز، هدف آموزش دیگر صرفاً انتقال دانش نیست، بلکه توانمندسازی برای زندگی در جامعه‌ای تکنولوژی‌محور و در حال تغییر مداوم است.
یادگیری دیجیتال، اگر درست هدایت شود، می‌تواند پلی باشد میان آموزش نظری و نیاز بازار کار؛ جایی که خلاقیت، تفکر انتقادی و مهارت‌های فناورانه جایگزین حفظیات صرف می‌شوند.

امید به آینده‌ای که می‌فهمد
نسل امروز دانش‌آموزان، با هوش مصنوعی و فناوری زندگی می‌کند، اما همچنان به درک، همراهی و معنا نیاز دارد.
مدرسه اگر بخواهد در جایگاه ارزشمند خود بماند، باید از دیوارهای آجری خود فراتر برود و با زیست واقعی بچه‌ها پیوند بخورد.
آینده آموزش در ایران، نه در حذف فناوری، بلکه در همزیستی دانش آموزان با فناوری است؛ جایی که معلم دوباره الهام‌بخش می‌شود، خانواده همراه، و دانش‌آموز، کنجکاو و جست‌وجوگر.
انتهای پیام/