در کافه ها و رستوران های خارج از شهر تبریز چه خبر است؟/ آن حلقه های دود سیه فام، از ماست که بر ماست!

به گزارش سرویس اجتماعی نصر، قلیان اعتیادی شیک و مجلسی است که در طول تاریخ بارها منع شده و دوباره آزاد شد، اما به خود نام اعتیاد نگرفته است. قلیان کشیدن دختران امروزه به عنوان یک ژست روشنفکرانه تلقی می‌ شود و برخی از دختران در کافی شاپ ‌ها و سفره ‌خانه ‌های سنتی در حال کشیدن قلیان با هم سن و سالان و بعضا همراه با خانواده‌ هایشان دیده می ‌شوند!
 
اگر به تاریخ رجوع کنیم نام شاه ‌عباس صفوی با یکی از تفریحات جوانان امروز گره خورده است. وی آن زمان ‌ها که خبری از آمارهای تکان ‌دهنده و لیست بیماری ‌های مرتبط با استعمال قلیان نبود، تلاش زیادی در جهت براندازی این عادت در بین ایرانیان کرد.
 
اما این عادت نه تنها گرد زمان بر آن ننشست، بلکه بعد از جولان دادن در میان افراد مسن اکنون به تفریح جوانانه‌ ای تبدیل شده است که ضمن اینکه گوی رقابت را از سیگار ربوده است، مرزهای جنسیت را نیز درنوردیده و به جمع ‌های زنانه ورود پیدا کرده است. به نحوی که برخی از زنان و دختران به مشتریان ثابت سفره‌ خانه ‌های سنتی و مکان ‌های عرضه قلیان تبدیل شده ‌اند و آنان تا زمانی که سرخی ذغال به خاکستر تبدیل نشود و چای قوری ته نکشد، حاضر به ترک مکان‌ های عرصه قلیان نیستند.
 
اگر چه ضررهای استعمال قلیان محدود به جنس زن و مرد نیست و این ماده دخانی سلامت هر دو را تهدید می‌کند، اما رواج مصرف قلیان میان زنان به دلایل فرهنگی و فیزیولوژیک و همچنین نقش زنان و دختران به عنوان مادر بیشتر قابل تامل است.
 
آخر هفته رستورانی خارج از مرکز شهر را برای صرف شام با خانواده ام انتخاب می کنم. وارد رستوران که می شوم دختران جوانی را می بینم که کامی عمیق از قلیان می ‌گیرند و کمی تنقلات می ‌خورند. انگار همه تفریحشان درست کردن حلقه‌ های دود قلیان و خوردن پاستیل‌ های رنگی است. شاید حلقه ‌های دودی که آنقدر بلند نمی ‌شود تا به خانه هایشان برسد و مشام مادرهایشان را بیازارد یا آنقدر در ذهن خودشان حک نمی ‌شود تا بدانند که این حلقه ‌ها ممکن است در آینده بر گلوی کودک به دنیا نیامده ‌شان چنگ بیندازد.
 
آنها شاید اصلا به ذهنشان هم خطور نکرده که مادران آینده نزدیک هستند؛ همین نگرانی البته، برای پسرانی که می ‌خواهند با دودهایی که از دهان بیرون می ‌دهند تا مردانگی ‌شان را به رخ دختران بکشند هم وجود دارد. هر چند پایان تلخ این سرخوشی به همین جا ختم نمی ‌شود.
 
 
کمبود مراکز تفریحی برای زنان
صاحب سفره خانه مرد جوانی است و چهره شاداب و بشاشی دارد. سر در این سفره‌ خانه‌ سنتی نوشته بود «از ارائه قلیان به بانوان معذوریم»، این جمله کنجکاوم کرد چرا که دختران زیادی در آنجا قلیان مصرف می ‌کردند؛ از صاحب سفره‌ خانه جویای این مسئله می‌شوم که چرا با وجود این برای دختران قیلان سرو می‌ کنید؟
 
وی گفت: زنان یک سوم مشتری های ثابت مراکز عرضه قلیان هستند. شاید اگر زنان به این سفره خانه ها که اغلب دور از مرکز شهر است قدم نگذارند، ما باید در این سفره خانه ها را ببندیم چون منبع درآمد فعلی ما توسط قلیان است. البته پول اجاره ای که برای این سفره خانه می دهیم از طرفی گاهی خرج برخی هزینه ها می کنیم کمر ما را می شکند.
 
وی ادامه داد: امروزه دختران جوان همانند پسران مشتاق برای کشیدن قلیان هستند و با وجود اینکه ما اعلام کردیم برای دختران قلیان سرو نمی ‌کنیم، ولی تقاضا زیاد است و ما هم مشتری‌ هایمان افزایش پیدا کرده است. باید بگویم که دختران امروز خیلی با دختران دیروز جامعه تفاوت دارند.
 
صاحب سفره‌ خانه اظهار کرد: به دلیل نبود مراکز تفریحی برای زنان، اغلب دانشجویان در اوقات فراغت دانشگاهی و صرف نهار و تفریح به این مراکز روی می آورند.
 
نه فقط مشاهدات میدانی موید این مطلب است؛ بلکه آمارهای سازمان بهداشت نیز بر آن صحه می‌ گذارد. چند وقت پیش رئیس شبکه ملی پیشگیری از بیماری‌ های غیرواگیر آماری از زنان قلیانی ایران اعلام کرد: «35 درصد زنان و دختران ایرانی به صورت تفننی یا دائمی قلیان قلیان می ‌کشند. این مساله با توجه به اینکه زنان مادران آینده هستند، بسیار نگران کننده است».
 
"محمدرضا مسجدی" گفت: مصرف این نوع ماده دخانی در دختران دانشجو ده برابر افزایش یافته است و 25 درصد دانش آموزان دبیرستانی در کشور نیز تجربه مصرف قلیان را دارند و این مصرف به حالت سرسام آور افزایش می یابد.
 
 
زنان محدودیت های بیشتری دارند
یک جامعه ‌شناس استعمال قلیان توسط زنان را به نبود امکانات تفریحی و محدودیت ‌های بیشتر زنان دانست و گفت: بسیاری از افرادی که قلیان مصرف می‌ کنند به خوبی از زیان ‌های آن مطلع هستند، اما همچنان به مصرف آن ادامه می ‌دهند. دلیل آن حتی اگر بیکاری باشد یا نبود تفریح، ولی نشان می ‌دهد سیاست‌ های مقابله با این پدیده همچنان ناکارآمد است.
 
"جعفر ابراهیمی" افزود: واقعیت این است که امکانات تفریحی و زمینه تفریحات سالم در کشور برای جوانان بسیار کم و محدود است، اما در این میان زنان از محدودیت‌ های بیشتری برخوردارند.
 
وی با بیان اینکه باید فضاهایی در شان خانم ‌ها برای دور هم جمع کردن آن ها ایجاد شود، تاکید کرد: متاسفانه بسیاری از مراکز تفریحی ما غروب ‌ها به آقایان اختصاص دارد و در فضاهای دانشگاهی نیز فضاهای آزاد بیشتر به آقایان تعلق دارد و دختران دانشجو کمتر می ‌توانند به فعالیت ورزشی و تفریحی بپردازند.
 
ابراهیمی اذعان کرد: صرف نظر از نبود یا ضعف امکانات برای استفاده زنان و دختران، باورهای غلطی که قلیان را اعتیادآور نمی ‌داند و یا آن را کم ‌ضرر دانسته ‌اند، باعث گسترش مصرف قلیان در بین زنان شده است.
 
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تبریز تصریح کرد: بررسی ‌های متعدد و مطالعه‌ علمی در زمینه قلیان نشان داده است که کشیدن کامل یک قلیان، معادل حجم 100 تا 200 نخ سیگار دود تولید می‌ کند، 12 برابر این مقدار نیکوتین و منواکسیدکربن وارد بدن کرده و تا 20 برابر دود سیگار نیز برای انسان مضر است و حتی درصد سرطان ‌‌هایی از نوع حاد آن در کسانی که قلیان می ‌کشند، بیش از افرادی است که معتاد سیگارند و بر خلاف تصوراتی که قلیان را اعتیادآور نمی‌ پندارند، این پدیده به علت بالا بودن میزان نیکوتین در خون، خاصیت اعتیادآوری دارد.
 
ابراهیمی ابراز کرد: یکی از دلایلی که باعث استقبال از استعمال قلیان در میان زنان شده است، موضوع فرهنگی و تاریخی است. در گذشته در مصرف قلیان خانواده ‌های پادشاهان به خصوص در دوره قاجار این شیوه رواج داشته است.
 
وی گفت: اکنون نیز قلیان به عنوان یک هنجار در نزد بخش قابل توجهی از افراد جامعه پذیرفته شده است و قبحی که در سیگار کشیدن است، در قلیان کشیدن نیست، همچنین دختران قلیانی مانند دختران سیگاری قضاوت نمی‌ شوند، همین موضوع ‌ها باعث شده که قلیان  جزء مواد دخانی محسوب می ‌شود، به راحتی در ملا عام در رستوران‌ ها، تفرجگاه ‌ها، در کوه و دشت و... استعمال ‌شود.
 
 
زنان از زیان‌های قلیان خبر ندارند
یک پزشک زنان نیز با بیان این که اگر زنان و دختران از تاثیر منفی دود سیگار و قلیان بر سلامتی خود آگاه باشند، هرگز سمت آن نمی ‌روند، گفت: مصرف سیگار و قلیان موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان، یائسگی زودرس، کاهش وزن و تخریب هورمون ‌های جنسی می‌ شود که به تسریع پوکی استخوان می ‌انجامد. حتی بارزترین نشانه آن نامنظمی درعادات ماهانه و یا منجر به پلی کیستیک در تخمدان ها می شود.
 
دکتر "لیلا مغفرت" اظهار کرد: زنانی که سیگار یا قلیان می ‌کشند، زودتر به یائسگی نزدیک می ‌شوند و این امر موجب کاهش باروری در آن ها می ‌شود. احتمال سقط جنین در این گونه زنان نیز بیشتر از افراد غیرسیگاری است و کودکان آن ها نیز پس از تولد در معرض امراض گوناگون قرار می ‌گیرند و نیز دارای وزن کمتری در زمان تولد هستند.
 
وی افزود: صرف نظر از تاثیر دود بر ناباروری زنان، استعمال دود بر پوست هم تاثیر زیانباری می ‌گذارد. هر پک سیگار حدود ۷۰ سی‌ سی و با هر پک قلیان حدود ۳۰۰ سی‌ سی دود وارد ریه‌ ها می‌ شود. دود حاصل از استعمال دخانیات نه تنها پوست را خشک می‌ کند بلکه با مسدود کردن رگ ‌های خونی، از میزان جریان خون در صورت کاسته شده و مواد مغذی ضروری و اکسیژن کمتری به پوست می ‌رسد.
 
مغفرت ادامه داد: به این دلیل است که بسیاری از خانم‌ هایی که به طور مرتب از سیگار و قلیان استفاده می ‌کنند، همیشه چند سال بیشتر از سن ‌شان نشان می ‌دهند، زیرا به عقیده متخصصان پوست، سیگار کشیدن میزان ذخیره ویتامین A را در بدن کاهش می ‌دهد و همین موضوع باعث بروز چین و چروک دور چشم و اطراف دهان می ‌شود. همچنین سیگار و قلیان باعث کاهش کلاژن پوست شده، در نتیجه پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و شل می ‌شود.
 
این متخصص زنان ابراز کرد: سیگار کشیدن یکی از دلایل اصلی ابتلا به سرطان ریه، گلو، دهان و مری بوده و ریسک ابتلا به سرطان پوست را نیز افزایش می‌ دهد. طبق مطالعاتی انجام شده، خطر ابتلا به دومین نوع از سرطان های شایع پوستی در افراد قلیانی و سیگاری سه برابر بیشتر از افراد عادی است.
 
توتون قلیان هیچ استانداردی ندارد
یک فوق‌ تخصص بیماری ‌های ریوی درباره مضرات قلیان می ‌گوید: مردم تصور می ‌کنند که وقتی قلیان می ‌کشند، چون دود قلیان از آب رد می‌ شود، این دود تصفیه می ‌شود؛ درحالی که خلاف این است.
 
دکتر "محمد صالحی" اظهار کرد: دود وقتی از آب رد می ‌شود سنگین تر می‌ شود و رسوب مواد مضر در گلو، حنجره و راه‌ های هوایی خیلی بدتر می‌ شود. با هر بار پُکی که فرد به سیگار می ‌زند، نزدیک نیم لیتر هوا وارد دستگاه تنفس می‌ شود، اما وقتی که فرد قلیان می‌ کشد تا 18 برابر این حجم را می ‌تواند دود به سینه ببرد یعنی میزان دودی که وارد ریه می‌ شود، بسیار بیشتر است و مدت زمانی که دود داخل سینه می ‌ماند خیلی بیشتر است.
 
این فوق تخصص بیماری‌ های ریه تصریح کرد: اگر یک قلیان کامل را محاسبه کنیم معادل دو تا سه پاکت سیگار است. برای همین جوانانی که می ‌آیند مطب من از آن ها می ‌پرسم که آیا سرفه می‌ کنید؟ یک خانم جوان پاسخ می ‌دهد هفته ای یکبار قلیان می ‌کشم. می ‌گویم یعنی شما در هفته حداقل دو پاکت سیگار دارید می‌کشید و این حداقل است.
 
وی ابراز کرد: من تعجب می ‌کنم ورزشکاری بگوید من وقتی قلیان می ‌کشم و بیشتر می ‌دوم. اصلا این منو اکسید کربن وقتی وارد بدن می‌ شود، اکسیژن گیری بدن را دچار اختلال می ‌کند و هیچ ورزشکاری نمی‌ تواند بگوید من قلیان کشیدم بعد رفتم تمرین فوتبال کردم. قطعا نمی ‌تواند به درستی ورزش کند.
 
صالحی گفت: جوانی که امروز در سن 20 تا 25 سالگی خودش با دوستانش می  ‌نشینند، قلیان می ‌کشند باید بدانند که بیست سال دیگر بیماری ریوی قلبی، سکته مغزی و بالاخره سرطان رهایشان نمی‌ کند. این خیلی مهم است که ما اطلاعات بسیار مهمی به جوان‌ هایمان ارائه کنیم.
 
این متخصص بیماری ‌های ریوی تاکید کرد: توتون قلیان هیچ استانداردی ندارد. این موادی که برای معطر کردن به کار می ‌رود همه مواد شیمیایی هستند. اغلب توتون ‌های قلیان بدترین نوع توتون است. توتونی که مثلا پهن می‌ شود، باید معدوم شود و تا سه ماه در انواع مواد شیمیایی می ‌خوابانند و معطرش می‌ کنند که علاوه بر عوارض خود توتون، عوارض مواد شیمیایی ‌اش بسیار گرفتاری به وجود می ‌آورد.
 
تهدید بنیان خانواده ها
با پدیده ای نامیمون مواجهیم که در آن مادران آینده این جامعه علی رغم همه مشکلات بهداشتی که صحبت از آن ها رفت، در کافه های دور از شهر گرد هم می آیند و حلقه های دود قلیان ها را هوا می کنند! این علاوه بر آثار تخریبی سخت علیه سلامت جامعه، مشکلات اجتماعی، رفتاری و اخلاقی متعددی هم به دنبال دارد که نباید از آن ها غافل شد.

حجه الاسلام و والمسلمین محمدعلی آل هاشم، نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز هفته پیش در همایشی با حضور خانواده ها و فرزندان نیروهای مسلح استان هم از این موضوع ابراز نگرانی کرد و در مورد اهمیت توجه به تحکیم بنیان خانواده، گفت: «بدبختانه شاهدیم که میزان رشد مصرف مواد مخدر در بین خانم ها سرعت گرفته است و آماری که از کافه ها و رستوران های سنتی خارج از شهر می آورند حکایت از این موضوع تاسف بار دارد. در این محل ها دیده می شود اکثر کسانی که قلیان می کشند، خانم ها هستند و این یک آسیب جدی است.»

ضروری است دستگاه های متولی بهداشتی، فرهنگی و اجتماعی در این زمینه به طور جدی وارد کار شوند و از عمق گرفتن این آسیب اجتماعی در استان با روش های صحیح و اصولی جلوگیری کنند.

آژانس خبری تحلیلی نصر، با درک حساسیت این موضوع در حفظ سلامت و نشاط اجتماعی و نیز پیشگیری از بروز آسیب در بنیان خانواده ها، این موضوع را تا حصول نتیجه اطمینان بخش در هفته های آینده پیگیری می کند.
 
گزارش از سحر مغفرت
 
 انتهای پیام/